Παιδιά, η Αντέλ! Αντέλ, τα παιδιά!

Ανέκαθεν αγαπούσα και βεβαίως χρησιμοποιούσα το μαύρο χιούμορ. Σε αυτό το είδος, ο επιχειρούμενος αστεϊσμός ή η σάτιρα ανάγεται σε δυσάρεστες καταστάσεις, γεγονός που το καθιστά περισσότερο ευάλωτο σε απόρριψη. Όμως, δύσκολα θα απορρίψει κανείς το έξυπνο μαύρο χιούμορ που, εφόσον παραμένει –έστω και οριακά– πολιτικά ορθό, δεν προσβάλλει, αλλά σε κάθε περίπτωση προβληματίζει. Πολλώ δε μάλλον όταν το χιούμορ αυτό προέρχεται από ένα ευφυές παιδί, το οποίο θα σας συστήσω σήμερα, την Αντέλ.

Ποια είναι η Αντέλ;
Η Αντέλ είναι τρομερή στα ελληνικά. Η Αντέλ είναι θανάσιμη στα γαλλικά (Mortelle Adèle o πρωτότυπος τίτλος και το μαύρο χιούμορ μπαίνει στο κείμενο από την πρώτη κιόλας λέξη). Η Αντέλ είναι ένα κοκκινομάλλικο κοριτσάκι. Η Αντέλ δεν συμπαθεί κανέναν. Τεκμηριωμένα και με επιχειρήματα. Η Αντέλ έχει φαντασία. Θεωρεί τη γάτα της λιοντάρι. Θεωρεί το χάμστερ της αρκουδάκι γκρίζλι. Ο φανταστικός της φίλος είναι φάντασμα. Όσο για την οικογένειά της; Παρόλο που εντάξει, αυτούς τους συμπαθεί, ακόμα κι αν δεν το παραδέχεται σθεναρά, έχει διάφορα να τους προσάψει και τους βασανίζει διαρκώς, με όπλο την καυστική γλώσσα της. Κατά μία έννοια θυμίζει, όπως εύστοχα σημείωσε η Μαργαρίτα Ζούλη, των Εκδόσεων Κλειδάριθμος, τη Μαφάλντα. Είναι δυναμική, προβληματίζεται, επιχειρηματολογεί, έχει σχεδόν ενήλικη σκέψη, φέρνει σε δύσκολη θέση τους ενήλικους με τα λόγια της. Η Αντέλ, όμως, μοιάζει πιο στριμμένη και αγενής και ακροβατεί με μεγάλη δυσκολία πάνω στο σκοινί της πολιτικής ορθότητας, έτοιμη να χάσει την ισορροπία της ανά πάσα στιγμή.

Ποιος τη δημιούργησε;
Η σειρά της Αντέλ είναι ένα απόλυτα επιτυχημένο γαλλικό κόμικ για παιδιά δημοτικού (και για κάθε ηλικία), που ξεκίνησε να εκδίδεται το 2014, έγινε παγκόσμιο φαινόμενο και ως σήμερα απαριθμεί 19 τόμους, με εκατομμύρια πωλήσεις σε όλον τον κόσμο. Εμπνευστές της σειράς υπήρξαν ο σεναριογράφος Antoine Dole και η εικονογράφος Diane Lefeye, με τα ψευδώνυμα Κύριος Ταν και κυρία Πρίκλι. O Dole εμπνεύστηκε την ηρωίδα του στα δεκατέσσερα χρόνια του, όταν έπεσε θύμα σκληρού μπούλινγκ στο σχολείο. Φαντάστηκε τότε να παιδί δυναμικό, ανεξάρτητο, που μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι σε κάθε αδικία.

Τι κάνει η Αντέλ;
Σε γενικές γραμμές, ψηγμάτων τρυφερότητας εξαιρουμένων, η ευφάνταστη Αντέλ βασανίζει όποιον βρίσκει εύκαιρο. Βασανίζει τους γονείς της, προκαλώντας τους διαρκώς, τον αγαπημένο γάτο της/λιοντάρι Αζάξ, πάνω στον οποίον πειραματίζεται, τον φίλο της τον Ζοφρουά, που τον «δοκιμάζει» κάθε τόσο, ώστε να διαπιστώσει αν της κάνει. Φυσικά, ενοχλεί με τη συμπεριφορά της και τους συμμαθητές της. Θέλει να φέρνει στα όριά τους τους πάντες, μεταξύ αυτών και τον φανταστικό της φίλο, πάνω στον οποίο ξεσπά όταν δεν υπάρχει κάποιος άλλος να ξεσπάσει.

Δεν μας τα λες καλά…
Μια χαρά σας τα λέω. Εντάξει, ίσως δεν κατέστησα σαφές ότι η μικρή, ζωηρή, κοκκινομάλλα Αντέλ είναι ΥΠΕΡΟΧΗ. Είναι μια αξιαγάπητη σύγχρονη ηρωίδα που τα βάζει με το κατεστημένο και τα στερεότυπα με τα οποία όλοι έχουμε μεγαλώσει και κάποιοι από εμάς προσπαθούμε να καταρρίψουμε. Η Αντέλ γκρεμίζει καθημερινά ξεπερασμένες κοινωνικά και πολιτικά απόψεις, που παρόλα αυτά συνεχίζουν να κρατούν αιχμάλωτο ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας. Η Αντέλ εκπαιδεύει τα μυαλά των συνομηλίκων της, συνήθως αποβλακωμένων μπροστά σε μια οθόνη και παρασυρμένων από τις εκάστοτε γελοίες μόδες, και προσπαθεί, προσκαλώντας τα συχνά σε μονομαχίες, να τα αφυπνίσει, κυρίως απαξιώνοντάς τα. Ο κυνισμός, η αφοπλιστική ειλικρίνειά της, η ετοιμολογία της, η δημιουργικότητά της, η ικανότητά της να βλέπει και να αποκαλύπτει το παράλογο που χαρακτηρίζει πολλές νόρμες είναι τα όπλα με τα οποία παλεύει να ανατρέψει οποιοδήποτε κακώς κείμενο συνεχίζουμε να ανεχόμαστε και να επιβάλει τους δικούς της (απόλυτα ορθολογικούς) κανόνες, χωρίς να συμβιβάζεται.
Τα παιδιά τη λατρεύουν γιατί βγάζει τη γλώσσα κατάμουτρα σε καθετί ενοχλητικό, χωρίς να τη νοιάζει καθόλου η γνώμη των άλλων. Έχει το θάρρος που συχνά τους λείπει και προφανώς τα στριπάκια της είναι ενδυναμωτικά. Από κει και πέρα, η Αντέλ έχει και κάτι που λείπει από την πλειονότητα των παιδικών βιβλίων σήμερα, το απολαυστικό, καθαρό και αφιλτράριστο χιούμορ, που σε κάνει να ξεκαρδίζεσαι στα γέλια και να θέλεις κι άλλο. Οι σύντομες ιστορίες, η καθεμιά με το όνομά της, που καταλαμβάνουν μια σελίδα ή ένα σαλόνι του βιβλίου είναι περιεκτικές σε νόημα και ευκολύνουν ακόμα και τα παιδιά που διαβάζουν ελάχιστα ή διαβάζουν αργά. Σε κάθε περίπτωση, η σειρά αποτελεί μια εξαιρετική πρόταση για την εισαγωγή των παιδιών των πρώτων τάξεων του δημοτικού στη μαγεία της ανάγνωσης. Κι αν αρχίσουν με Αντέλ, δεν πρόκειται να την παρατήσουν ποτέ! Φυσικά, δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο και συστήνεται και για κάθε άλλη (μεγαλύτερη) ηλικία. Μόνο βάλτε τη ζώνη σας, γιατί θα… απογειωθείτε!