ΟΛΟΙ ΓΥΜΝΟΙ-ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΣΟΚΑΡΕΙ

0

Την ίδια στιγμή που η «θεωρία του γένους» μοιάζει να αποκρυσταλλώνει τους χειρότερους φόβους των οπαδών της παραδοσιακής δομής της οικογένειας, η πολιτική έβαλε ακόμη ένα λιθαράκι στην τρομολαγνεία τους διερωτώμενη για την καταλληλότητα του περιεχομένου ενός παιδικού βιβλίου που απευθύνεται σε παιδιά του Δημοτικού. Το βιβλίο με τίτλο Tous à poil !(Editions du Rouergue),  [Όλοι τσίτσιδοι!],  των Marc Daniau και Claire Franek, σκοπό του έχει – ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε- να αποδραματοποιήσει το ταμπού του γυμνού σώματος και να δείξει στα παιδιά ότι κάτω από τα ρούχα μας ή άλλα διακριτικά σύμβολα θέσης, επαγγέλματος ή κύρους, είμαστε όλοι ίδιοι. Αυτό το βιβλίο είναι που βρέθηκε στο στόχαστρο του Jean-François Copé, τωρινού προέδρου του UMP, ο οποίος ξεφυλλίζοντας μπροστά στην κάμερα το βιβλίο και τις εικονογραφήσεις του, δήλωσε αγανακτισμένος ότι δεν είναι δυνατόν το βιβλίο αυτό να φιγουράρει στη λίστα των βιβλίων που μπαίνουν με τη σφραγίδα του Κράτους στα σχολεία και συστήνονται στους εκπαιδευτικούς για το μάθημά τους στην τάξη. Έδωσε έτσι έναυσμα στα συντηρητικά, καθολικά και ακροδεξιά στοιχεία που συγκεντρώνει η Οργάνωση Printemps français να απαιτήσουν την απόσυρση βιβλίων από τις σχολικές βιβλιοθήκες. Αποτέλεσμα: το βιβλίο αποσύρθηκε από τον κατάλογο ABCD egalité ο οποίος συγκέντρωνε όλα τα παιδαγωγικά εργαλεία που συστήνονταν στους εκπαιδευτικούς από το Υπουργείο Παιδείας. Άλλο αποτέλεσμα: το βιβλίο να γίνει ανάρπαστο, να εξαντληθεί από τα βιβλιοπωλεία και να γίνει επειγόντως ανατύπωσή του σε 2.000 αντίτυπα.

Το Εθνικό Συνδικάτο των Εκδοτών (SNE) δήλωσε ότι η παιδική λογοτεχνία οφείλει να είναι δημιουργική και επινοητική, να προσεγγίζει κάθε είδους θέμα και να θέτει κάθε είδους ερώτημα. Για τις εκδόσεις Rouergue και τους δημιουργούς του, το βιβλίο αυτό δεν είχε καμία κακή πρόθεση, ήθελε απλώς να δείξει με χιούμορ ότι το ανθρώπινο σώμα αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου, ότι δεν υπάρχει τίποτε κακό με τη γύμνια του κι ότι όλοι έχουμε ένα κάτω από τα ρούχα μας! Το βιβλίο δείχνει διάφορα πρόσωπα, άλλα οικεία στο παιδί, όπως η μαμά, ο μπαμπάς, η νταντά, η γιαγιά, ο θείος, ή η δασκάλα, και άλλα λιγότερο ενταγμένα στην καθημερινότητά του, όπως ο αστυνομικός, ο υπάλληλος της τράπεζας, ο μάγος του τσίρκου  ή ο ταχυδρόμος, να χάνουν τα ρούχα τους και να μένουν τσίτσιδοι. Στην κίνηση αυτή, ο εν λόγω πολιτικός είδε μια παρακίνηση προς τα παιδιά να αψηφήσουν την εξουσία και μια παρότρυνση για έλλειψη σεβασμού απέναντι στους φορείς ισχύος. Πολλοί επαγγελματίες του χώρου του βιβλίου και δημοσιογράφοι αντέδρασαν ρωτώντας τον τι γνώμη έχει για τον Κοντορεβιθούλη που διηγείται πώς κάποιοι φτωχοί γονείς κάνουν τα πάντα για να ξεφορτωθούν τα παιδιά τους, για τη Χρυσομαλλούσα που μπουκάρει σε ένα σπίτι που δεν είναι το δικό της γιατί κρυώνει και δεν έχει να φάει, για τον Κυανοπώγωνα που επιβεβαιώνει με τόσο βίαιο τρόπο την αρσενική κυριαρχία…

Η παιδική λογοτεχνία δεν έχει μοναδικούς σκοπούς της τη μάθηση και την εκπαίδευση, δεν έχει απαραίτητα κατά νου ηθικά, σεξουαλικά ή άλλα ουμανιστικά διδάγματα. Βασική κινητήρια δύναμη της είναι η δημιουργία φαντασίας, το πλάσιμο ιστοριών. Και συχνά σκοπός της είναι να διασκεδάσει το παιδί, να το εκπαιδεύσει στο χιούμορ ή να ικανοποιήσει, γιατί όχι, την ανάγκη των ίδιων των δημιουργών της για διασκέδαση. Παρέχει άλλωστε έναν εξαιρετικό τρόπο εξοικείωσης του παιδιού με «βαριά» θέματα όπως η απώλεια ενός αγαπημένου ατόμου, η θνητότητα, η ασθένεια, οι μετασχηματισμοί της παραδοσιακής μορφής της οικογένειας. Ακόμη κι όταν δεν έχει διδακτικό χαρακτήρα, φέρνει τα παιδιά σε μια πρώτη επαφή με ένα υλικό το οποίο μπορεί να τα ευαισθητοποιήσει απέναντι σε κάτι που ακόμη δεν καταλαβαίνουν, ο οποίο μπορούν να αποθηκεύσουν και να επεξεργαστούν αργότερα. Το σημαντικό είναι ότι διεγείρει τη φαντασία τους και τους δείχνει, κυρίως, ότι υπάρχουν κι άλλες πραγματικότητες πέρα από αυτή την οποία βιώνουν. Και στο κάτω κάτω, τα παιδιά θέτουν τους δικούς τους όρους ερμηνείας σε αυτά που τους προσφέρουμε, δεν τα παίρνουν όλα ούτε στα σοβαρά, ούτε κυριολεκτικά, έχουν ήδη διαμορφωμένα δικά τους φίλτρα και κριτήρια απέναντι στα ερεθίσματα.
Φυσικά το υλικό στο οποίο εκτίθενται τα παιδιά πρέπει να περνά από κάποιους ελέγχους, αν και σίγουρα η παιδική λογοτεχνία δεν είναι η χειρότερη πηγή ακατάλληλων ερεθισμάτων. Δεν μπορεί εξάλλου να αμφισβητείται έτσι αβάσιμα ο επαγγελματισμός και η συνείδηση ευθύνης των εικονογράφων, των συγγραφέων, των εκδοτών που κατασκευάζουν την παιδική λογοτεχνία αλλά ούτε και των βιβλιοπωλών, βιβλιοθηκάριων και εκπαιδευτικών που βοηθούν το παιδί να την ανακαλύψει˙ ειδικά σε μια χώρα όπου το παιδικό βιβλίο είναι ίσως ο πιο υγιής οικονομικά κλάδος του βιβλίου, ένα πεδίο που δεν έχει πάψει όλα αυτά τα χρόνια να βρίσκεται σε άνοδο και παράγει 12.000 τίτλους κατά μέσο όρο κάθε χρόνο, 5.000 εκ των οποίων είναι νέες κυκλοφορίες.

Κείμενο: Κατερίνα Γούλα (Γαλλία, ανταπόκριση)
Πηγή: Ο Αναγνώστης