Διαβάσαμε το βιβλίο “Νίνα. Η ιστορία της Νίνα Σιμόν”

1

“Η Γιουνίς Καθλίν Γουέιμον γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 1933, στην κωμόπολη Τράιον της Βόρειας Καρολίνα”. Με αυτή τη φράση ξεκινάει το βιβλίο Νίνα. Η ιστορία της Νίνα Σιμόν, σε κείμενο της Τρέισι Ν. Τοντ και εικονογράφηση του Κρίστιαν Ρόμπινσον, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Πατάκη και απευθύνεται σε παιδιά από 4 ετών.

Σαν σήμερα, λοιπόν, γεννήθηκε όχι το πρώτο ούτε το τελευταίο παιδί των Γουέιμον, αλλά το μόνο που τραγούδησε πριν καν μιλήσει, που ανακάλυψε τον ρυθμό πριν καν περπατήσει, που έπαιξε πιάνο πριν φτάσει 3 ετών. Αν και η θρησκευόμενη μητέρα της δεν συμπαθούσε την τζαζ χαρακτηρίζοντάς την ως μουσική “βλάσφημη”, η μικρή έμαθε να παίζει χάρη στον πιανίστα πατέρα της, κρυφά από τη μαμά που τραγουδούσε μόνο ύμνους, και συνέχισε με γκόσπελ -τη μουσική του Κυρίου- στην εκκλησία όπου κήρυττε η μητέρα της. Το ποίμνιο εντυπωσιάστηκε από το ξεχωριστό αυτό πιτσιρίκι, που δεν έχανε ούτε νότα.

Χάρη στην αφεντικίνα της μητέρας της (όταν δεν βρισκόταν στην εκκλησία, εργαζόταν ως καθαρίστρια στο σπίτι μιας λευκής), που εκτίμησε το πηγαίο ταλέντο του, το χαρισματικό αυτό νήπιο ξεκίνησε μαθήματα πιάνου και έμαθε κλασική μουσική, αδυνατώντας πάντως από μικρό να κατανοήσει τις ρατσιστικές συμπεριφορές των λευκών γειτόνων της και θάβοντας βαθιά τον πόνο και τον θυμό του.

Φυσικά, οι ικανότητές της την οδήγησε να σπουδάσει, χρόνια μετά, αφού τελείωσε το σχολείο, μουσική στη Νέα Υόρκη, στη Σχολή Τζούλιαρντ. Το χρώμα του δέρματός της, όμως, στάθηκε εμπόδιο για να συνεχίσει τις σπουδές της στη Φιλαδέλφεια, στη σχολή των ονείρων της, στο περίφημο Ινστιτούτο Μουσικής Κέρτις. Τότε, η Γιούνις απογοητεύτηκε, θεωρώντας πως η φυλή της θα στεκόταν εμπόδιο στα όνειρά της, και για λίγο διάστημα τα παράτησε. Δεν άντεξε, όμως, χωρίς τη μουσική. Ξεκίνησε να διδάσκει, να παίζει τζαζ σε (κακόφημα) κλαμπ, και -για να μη μάθει η μητέρα της τον “ξεπεσμό” της- άλλαξε το όνομά της σε Νίνα Σιμόν. Και σταδιακά, με πολλές, φυσικά, δυσκολίες, όλα πήραν τον δρόμο τους.

Το 1963, η Νίνα έπαιξε στο περίφημο Κάρνετζι Χολ της Νέας Υόρκης, όμως πολύ κοντά της οι ρατσιστικές επιθέσεις σε μαύρους Αμερικανούς συνεχίζονταν. Από τότε, η διάσημη πλέον Νίνα, που αρχικά επιχείρησε να θάψει μέσα της τα συναισθήματα και τις πρακτικές δυσκολίες που της είχε δημιουργήσει το χρώμα της, μητέρα πλέον και η ίδια και με πολιτικοκοινωνική ωριμότητα, βαρέθηκε να συμβιβάζεται. Άλλαξε. Ρίσκαρε την καριέρα της. Πάλεψε μέσα από τη μουσική της κατά του ρατσισμού, μη δίνοντας σημασία στην απόρριψή της από μερίδα συντηρητικών λευκών, που αρχικά την είχαν εντάξει στα ακούσματά τους, αλλά τη “διέγραψαν” λόγω της ακτιβιστικής της δράσης και της νέας μουσικής που έπαιζε: πιο σκληρής, πιο άγριας, πιο προκλητικής. To τραγούδι της Why; γράφτηκε στη μνήμη του δολοφονηθέντα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ίσως και να κατάφερε να απαλύνει για λίγο τον πόνο των μαύρων και των αντιρατσιστών λευκών, που πενθούσαν συλλογικά.

Αν και τα πράγματα βελτιώθηκαν με την πάροδο των χρόνων, η Νίνα δεν άντεξε άλλο στις ΗΠΑ, απ’ όπου έφυγε το 1971, έζησε αυτοεξορισμένη σε διάφορες χώρες, σε κεντρική Αμερική, Αφρική και Ευρώπη, ενώ το 1993 κατέφυγε στη Γαλλία, όπου πέθανε στον ύπνο της το 2003. Η μουσική της παραμένει, φυσικά, ζωντανή. Η εικονογραφημένη αυτή βιογραφία της, γραμμένη και εικονογραφημένη από μαύρους Αμερικανούς, αναδεικνύει την τολμηρή, προκλητική και πολύ σημαντική κληρονομιά της που παραμένει ζωντανή ως τις μέρες μας, θυμίζοντάς μας πως χρειάζεται να είμαστε πάντοτε έτοιμοι για δράση και γεμάτοι ελπίδα και συστήνοντας στα παιδιά του 21ου αιώνα μια από τις σπουδαιότερες καλλιτέχνιδες και αγωνίστριες όλων των εποχών.

Σημειώνουμε πως η ζωή της Σιμόν, της ιέρειας της Σόουλ (τίτλος που δεν της άρεσε), ιδιαίτερα μετά την εμπλοκή της στον αγώνα των μαύρων, έχει αρκετές αμφιλεγόμενες πλευρές (επεισοδιακή προσωπική ζωή, προβλήματα ψυχικής υγείας που την οδηγούσαν σε αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές, αλλά και στην πρόωρη λήξη της καριέρας της, κατηγορίες για φοροδιαφυγή κ.ά.), οι οποίες ορθώς δεν θίγονται στο βιβλίο. Τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας πρέπει καταρχάς να τη γνωρίσουν ως μουσικό και ακτιβίστρια. Κι όταν μεγαλώσουν και εφόσον θελήσουν να το ψάξουν περισσότερο, έχουν στη διάθεσή τους πολύ υλικό… Νίνα. Η ιστορία της Νίνα Σιμόν, Τρέισι Ν. Τοντ, εικονογράφηση: Κρίστιαν Ρόμπινσον, μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς, Εκδόσεις Πατάκη