Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ

0

Καλημέρα σας παιδιά μου, είναι η θεία Λένα εδώ,

να σας πει ένα παραμύθι όμορφο και χαρωπό…

Στο βιβλίο αυτό θα βρείτε τις ωραιότερες ιστορίες, τα καλύτερα παραμύθια, τα πιο συγκινητικά διηγήματα, που ακούστηκαν… μια φορά κι έναν καιρό, από την ιστορική ραδιοφωνική εκπομπή της θείας Λένας των παιδιών στις δεκαετίες ’40, ’50 και ’60, της Αντιγόνης Μεταξά.

Πολλές γενιές μεγάλωσαν στην Ελλάδα ακούγοντας κάθε πρωί από το ραδιόφωνο τα παραμύθια της Θείας Λένας. Στα μέσα της δεκαετίας του ’50, η Αντιγόνη Μεταξά συγκέντρωσε μερικές από τις ιστορίες που είχε διηγηθεί από το ραδιόφωνο και δημιούργησε αυτό το βιβλίο για τους μικρούς της ακροατές.

Οι Εκδόσεις Παπαδόπουλος με χαρά παρουσιάζουν σε επανέκδοση το βιβλίο αυτό, ένα βιβλίο που αγάπησαν οι σημερινοί παππούδες που ήταν κάποτε παιδιά, έναν θησαυρό για τα εγγόνια τους. Τα σημερινά παιδιά μέσα από την Ώρα του Παιδιού θα γνωρίσουν την πιο σημαντική παιδαγωγό στον τόπο μας και θα ταξιδέψουν στον κόσμο των παραμυθιών με έναν τρόπο που μόνο η Θεία Λένα ήξερε να διηγείται, άμεσο και παραστατικό, μαθαίνοντας στα παιδιά σημαντικά πράγματα για τη ζωή αλλά συγχρόνως ψυχαγωγώντας τα. Πρόκειται για ένα βιβλίο με συναρπαστικά παραμύθια όπου αγόρια και κορίτσια, πειρατές και έμποροι, δράκοι και νεράιδες, ζώα και πουλιά θα κάνουν τα σημερινά παιδιά να ταξιδέψουν στον κόσμο της φαντασίας και της γνώσης.

Την επιμέλεια και τον πρόλογο της έκδοσης έκανε η Μαρία Ηλιού, εγγονή της Αντιγόνης Μεταξά.

Ως παιδί άκουγα Θεία Λένα, αν και είχε φύγει από τη ζωή, σε κασέτες και δισκάκια 45άρια της μαμάς μου. Επίσης, είχα διαβάσει όλα της τα βιβλία, επίσης εκ μητρός κληροδοτημένα. Η γιαγιά μου μου αφηγείτο παραμύθια της. Είχε τη θέση της στο σπιτικό μας!

Πολύ αργότερα, γύρω στο 2002, όταν ασχολήθηκα σε ερευνητικό επίπεδο με το ραδιόφωνο στην Ελλάδα πριν από την απορρύθμιση και μπήκα στο αρχείο της ΕΡΤ, ήρθα σε ακόμα πιο άμεση επαφή με το έργο της και είδα, με άλλο, ενήλικο και ερευνητικό βλέμμα πλέον, πόσο σημαντική ήταν ως παρουσία για την παιδική ψυχαγωγία σε μια εποχή που δεν υπήρχε ούτε τηλεόραση ούτε θέατρο ούτε διαδίκτυο, συχνά ούτε καν παιχνίδια. Σε μια εποχή που υπήρχε μόνο η Θεία Λένα.

Οι Εκδόσεις Παπαδόπουλος μάς κάνουν ένα μεγάλο δώρο. Δεν μας λείπουν, φυσικά, σήμερα τα παιδικά παραμύθια και η παιδική ψυχαγωγία εν γένει (τουναντίον, έχουμε φτάσει μάλλον στο άλλο άκρο, αυτό της υπερπροσφοράς ερεθισμάτων) όμως αυτό το βιβλίο είναι κάτι παραπάνω από μια συλλογή παλιών παραμυθιών. Είναι ένα κλασικό έργο, ένα πολιτιστικό κληροδότημα στις νέες γενιές, στα παιδιά μας δηλαδή, αλλά και σε εμάς και στους γονείς μας!

Η συγγραφέας: Η Αντιγόνη Μεταξά, η πιο σημαντική παιδαγωγός στην Ελλάδα, γεννήθηκε το 1905 στην Αθήνα. ΟΙ γονείς της ήταν εκπαιδευτικοί και ο πατέρας της, ο Γεώργιος Μεταξάς, είχε ιδρύσει ένα από τα καλύτερα σχολεία στην Ελλάδα, την Ελληνογαλλική Σχολή Μεταξά, στο κέντρο της Αθήνας. Η Αντιγόνη στάλθηκε στο Παρίσι να σπουδάσει παιδαγωγικά για να αναλάβει τη διεύθυνση της σχολής, όμως μετά το τέλος των σπουδών της, επιστρέφοντας στην Αθήνα, ανακοίνωσε στους γονείς της ότι δεν θα αναλάμβανε το σχολείο αλλά ότι θα σπούδαζε υποκριτική για να γίνει ηθοποιός. Οι γονείς της δεν συμφώνησαν, αλλά όταν είδαν πόσο ταλέντο είχε και όταν ο συγγραφέας Γρηγόριος Ξενόπουλος είπε πως η Αντιγόνη ήταν το νέο αστέρι του ελληνικού θεάτρου, μια ηθοποιός που θα γινόταν καλύτερη και από τη μεγάλη μας ηθοποιό Μαρίκα Κοτοπούλη, οι γονείς της συμφώνησαν να σπουδάσει υποκριτική. Η Αντιγόνη βραβεύτηκε με το Χρυσό Μετάλλιο Ερμηνείας και εργάστηκε σαν ηθοποιός, με τον Θίασο Τέχνης του Σπύρου Μελά και αργότερα με τον θίασο του Αιμίλιου Βεάκη. Σε μια περιοδεία στο Χαρτούμ, όμως, αρρώστησε τόσο άσχημα που αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αθήνα.

Η Αντιγόνη επιστρέφοντας στην Αθήνα παντρεύεται με τον Κώστα Κροντηρά, νομικό αλλά και ηθοποιό (είχαν γνωριστεί στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου) και σε λίγα χρόνια γεννιέται η κόρη τους, η Λήδα. Η Αντιγόνη αρχίζει να γράφει θεατρικά έργα για παιδιά και ιδρύει τον πρώτο θεατρικό οργανισμό στην Ελλάδα από το 1933 έως το 1942, το «Θέατρο του Παιδιού». Οι παραστάσεις γινόντουσαν πολύ συχνά στο σημερινό Παλλάς και οι πρωταγωνιστές ήταν για πρώτη φορά στην ιστορία του τόπου μας παιδιά! Η ίδια της η κόρη, η Λήδα, έπαιξε πολλούς ρόλους, την Κοκκινοσκουφίτσα, τη Σταχτοπούτα, τη Χιονάτη, αλλά και ο σπουδαίος ποιητής μας Τίτος Πατρίκιος συμμετείχε όταν ήταν παιδί σαν ηθοποιός στο Θέατρο του Παιδιού, στα Ταξίδια του Γκιούλιβερ. Το 1942 οι Γερμανοί κατακτητές κλείνουν το «Θέατρο του Παιδιού», γιατί η Αντιγόνη είχε αρνηθεί να συμπεριλάβει μια παράσταση του φασιστικού ιταλικού οργανισμού Ballila.

Το 1939 της γίνεται μια πρόταση να παρουσιάσει ένα από τα θεατρικά της παιδικά έργα από το ραδιόφωνο, από τον κρατικό σταθμό που αργότερα έγινε το ΕΙΡ, το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Η επιτυχία είναι μεγάλη και στη συνέχεια της προτείνουν μια πρωινή παιδική καθημερινή εκπομπή από το ραδιόφωνο. Η Αντιγόνη δέχεται, αλλά αποφασίζει να αλλάξει το όνομά της, για να γίνει μια μορφή πιο οικεία στα παιδιά, να γίνει μια Θεία, και διαλέγει το όνομα Ελένη, Θεία Λένα, μια που το όνομα του συζύγου της ήταν Κώστας. Έτσι γίνεται η πασίγνωστη Θεία Λένα που τα παιδιά στην Ελλάδα για 25 ολόκληρα χρόνια περίμεναν μπροστά από το ραδιόφωνο, να ακούσουν κάθε πρωί τη φωνή της να τους διηγείται παραμύθια στην «Ώρα του Παιδιού». Η Θεία Λένα αργότερα γίνεται διευθύντρια όλων των παιδικών εκπομπών και χωρίζει τα προγράμματα σε τρεις ζώνες, για μικρά παιδιά, παιδιά μέσης ηλικίας και μεγάλα παιδιά. Με τη συνεργασία του συζύγου της Κώστα Κροντηρά ανεβάζει σε συνέχειες για πρώτη φορά στην Ελλάδα την Ιλιάδα και την Οδύσσεια σε ραδιοσκηνοθεσία Κώστα Κροντηρά, κείμενα Γιάννη Λιγνάδη και μουσική του Δημήτρη Λεβίδη με τη συμφωνική ορχήστρα του ΕΙΡ. Θα ακολουθήσουν πολλές εκπομπές με τα αριστουργήματα της παιδικής λογοτεχνίας, η πρώτη ραδιοφωνική εφημερίδα, η εκπομπή «Εκδρομή χωρίς τους μεγάλους» σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και «Τι μας λένε τα παιδιά», ανταποκρίσεις από τα σχολεία. Μα οι πιο γνωστές εκπομπές της Θείας Λένας είναι η «Η Θεία Λένα στα Μικρά Παιδιά» και «Καλημέρα, Παιδάκια». Στη δεκαετία του ’50 και στις αρχές του 1960, 1.000.000 παιδιά ακούγαν τις εκπομπές της! Από τότε γίνεται η αγαπημένη, θρυλική Θεία Λένα των παιδιών στην Ελλάδα.

Συγχρόνως αρχίζει να εκδίδει τα βιβλία της, πρώτα τα θεατρικά της έργα για παιδιά και μετά την Ώρα του Παιδιού με τα παραμύθια που έλεγε στο ραδιόφωνο. Αργότερα εκδίδει την Εγκυκλοπαίδεια για παιδιά, τη Μυθολογική εγκυκλοπαίδεια, το Ελάτε να ταξιδέψουμε, το Άκουσέ με, Μαρία μου, και πολλά άλλα βιβλία. Συνολικά δημοσίευσε 53 βιβλία. Συγχρόνως δημιουργεί μια σειρά από δίσκους βινυλίου με τα παραμύθια της, «Τα παραμύθια της Θείας Λένας», ενώ θα είναι η πρώτη παιδαγωγός στην Ελλάδα που θα παρουσιάσει εκπομπές για τα παιδιά στην τηλεόραση. Η εκπομπή της ήταν η «Συντροφιά με τη Θεία Λένα».
Χρησιμοποίησε όλα τα μέσα της εποχής για να διηγηθεί ιστορίες στα παιδιά και συνεργάστηκε με τους πιο σημαντικούς ηθοποιούς, ζωγράφους και μουσικούς της εποχής της. Ανάμεσά τους οι ηθοποιοί Μάνος Κατράκης και Αιμίλιος Βεάκης, οι ζωγράφοι και εικονογράφοι Σπύρος Βασιλείου, Περικλής Βυζάντιος, Γεώργιος Γουναρόπουλος, Κώστας Καρυωτάκης και ο Μίκης Θεοδωράκης, που έγραφε μουσική για τις εκπομπές της.

Οι πιο στενοί της συνεργάτες στις εκπομπές της ήταν η κόρη της, η παιδαγωγός Λήδα Κροντηρά, ο σύζυγός της και ραδιοσκηνοθέτης Κώστας Κροντηράς, η Στέλλα Κουτσουρέλη-Γεωργιάδη, η Άντα Γεωργιάδη, η Πόπη Ρηγοπούλου, η Ρένα Κίτσου και ο Γιώργης Κρόκος. Επίσης πολύ στενή της συνεργάτης ήταν η πιανίστα Ελένη Ξυγκάκη αλλά και η μικρή της εγγονή, η Μαρία.

Η Ακαδημία Αθηνών τη βράβευσε για το σύνολο του έργου της το 1965. Το τεράστιο έργο της βασιζόταν στην ιδέα ότι μπορεί κανείς να μαθαίνει σημαντικά πράγματα στα παιδιά και συγχρόνως να τα ψυχαγωγεί.

Έφυγε από τη ζωή το 1973 αφήνοντας πίσω της ένα τεράστιο έργο. Η Ώρα του Παιδιού είναι το πρώτο βιβλίο της που επανεκδίδεται μετά από πολύ καιρό σε επιμέλεια της εγγονής της, Μαρίας Ηλιού.