ΜΙΑ ΑΛΛΙΩΤΙΚΗ ΘΕΡΙΝΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ

0

Εδώ και τέσσερα χρόνια, μικροί και μεγάλοι περιμένουν να κλείσουν τα σχολεία για να δώσουν ραντεβού στη… βιβλιοθήκη.

Κάθε καλοκαίρι, οι βιβλιοθήκες όλης της Ελλάδας «συστρατεύονται», στοχεύοντας στην καλλιέργεια της αγάπης των παιδιών για το βιβλίο και την ανάγνωση, της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης και της απόκτησης γνώσης με τρόπους ενεργητικούς, πρωτότυπους, ευφάνταστους και δημιουργικούς, και όχι παθητικούς, μονότονους και ίσως βαρετούς. Χιλιάδες παιδιά έχουν την ευκαιρία να ψυχαγωγηθούν, να ανακαλύψουν, να δημιουργήσουν, να ονειρευτούν, να ταξιδέψουν σε φανταστικούς κόσμους, να γνωρίσουν και να αγαπήσουν το βιβλίο.

Το www.futurelibrary.gr, παρέχοντας (μέχρι πέρυσι) μια πρώτη οικονομική υποστήριξη με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, δημιούργησε τις προϋποθέσεις, κυρίως μέσα από επιμόρφωση του προσωπικού, έτσι ώστε οι ίδιες βιβλιοθήκες να οργανώνουν και υλοποιούν τις εκστρατείες μόνες τους. Το Τaλκ συνομιλεί με την Κατερίνα Κεράστα από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λιβαδείας για τη φετινή γιορτή των βιβλιοθηκών.

Ποιο είναι το θέμα της φετινής καλοκαιρινής εκστρατείας και ποια η μέχρι τώρα ανταπόκριση;

Ο τίτλος της φετινής καλοκαιρινής καμπάνιας «Εδώ δεν βιβλιοθήκη…» προκαλεί σε συζήτηση και αναζήτηση απάντησης στο «τι είναι μια βιβλιοθήκη». Για τον Μπόρχες ήταν πολύ απλή: βιβλιοθήκη είναι το σύμπαν! Και μήπως άλλωστε δεν είναι; Αφού σ’ αυτήν «χωράνε» τα πάντα, ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλη ή μικρή είναι. Ό,τι συλλάβει το χέρι, η ματιά, ο νους σε μια βιβλιοθήκη σε οδηγεί και σε ταξιδεύει στην άπειρη γνώση του σύμπαντος, που ο άνθρωπος προσπάθησε και προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει, συγκεντρώσει και διαφυλάξει σε ό,τι μέσο διαθέτει, στον πάπυρο, στο χαρτί, στους οπτικούς δίσκους, στο «σύννεφο»… Με αφορμή ένα βιβλίο και τα μηνύματά του, ή όποιο άλλο μέσο διαθέτει η βιβλιοθήκη, τα παιδιά ανακαλύπτουν τι είναι βιβλιοθήκη, ανακαλύπτουν τον κόσμο τους.

Η ανταπόκριση; Εκπληκτική! Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, οι βιβλιοθήκες μας αγωνίζονται και κατόρθωσαν με πενιχρά μέσα αλλά με όραμα και θέληση να κερδίσουν το πιο δύσκολο που μπορεί να κερδηθεί σήμερα: την εμπιστοσύνη και την αγάπη του κόσμου! Χιλιάδες παιδιά και γονείς καθημερινά τα καλοκαίρια τους συχνάζουν, συμμετέχουν, μαθαίνουν, πειραματίζονται, απολαμβάνουν, δημιουργούν και αποδεικνύουν έμπρακτα μαζί με προσωπικό, εθελοντές και εμψυχωτές, ότι καλύτερο αύριο δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αγώνα και προσπάθεια σήμερα!

«Αρχιτέκτονας», σχεδιάστρια και σύμβουλος της φετινής καμπάνιας στις βιβλιοθήκες είναι και πάλι η ειδική σε θέματα ανάγνωσης κ. Ειρήνη Βοκοτοπούλου. Μέχρι πέρυσι τον συντονισμό των δράσεων τον είχε η ΑΜΕ Future Library. Φέτος, παίρνει τη σκυτάλη της υποστήριξης η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, διαδραματίζοντας έναν ρόλο που, θεωρώ, δικαιωματικά της ανήκει.

Η δημιουργία μιας βιβλιοθήκης είναι κάτι βασικό, εξίσου σημαντική όμως είναι η επικαιροποίηση και η διατήρηση της ζωντάνιας της. Πώς επιτυγχάνεται αυτό και τι πιστεύετε πως πρέπει να γίνει για να αναγεννηθούν ξεχασμένες βιβλιοθήκες της χώρας, ειδικά στην επαρχία;

Η πολιτεία, ανέκαθεν, λάμπει, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, διά της απουσίας της από τον χώρο των βιβλιοθηκών. Αντί να τις βοηθήσει και ναεπενδύσει σ’ αυτές, τις προσπερνά σφυρίζοντας αδιάφορα. Αντί να τις εντάξει στη ραχοκοκαλιά του εκπαιδευτικού συστήματος, τις συρρικνώνει (π.χ. σχολικές βιβλιοθήκες), τις υποχρηματοδοτεί, τις υποστελεχώνει ή απλώς τις απαξιώνει. Και άντε μετά να αναρωτιέσαι γιατί σ’ αυτήν τη χώρα δεν υπάρχει «κουλτούρα βιβλιοθήκης»!

Παρ’ όλα αυτά, εμείς δεν το βάζουμε κάτω και προσπαθούμε, τουλάχιστον όσοι έχουμε συνειδητοποιήσει την ανάγκη να το κάνουμε. Τα τελευταία χρόνια οι βιβλιοθήκες γίνονται όχι μόνο ολοένα και πιο γνωστές στο ευρύ κοινό, αλλά λειτουργούν ως ζωτικό πολιτισμικό κύτταρο της τοπικής κοινωνίας, μια κοινότητα, ένας πολυσυλλεκτικός και δραστήριος κόμβος, μαγνήτης για όλες τις κοινωνικές ομάδες και άτομα, και δη για τα πιο αδύναμα και ευάλωτα μέλη της κοινότητας. Πολλά προγράμματα και νέες υπηρεσίες των βιβλιοθηκών οργανώνονται πια μέσα από συνεργασίες και με βάση τις πραγματικές ανάγκες της κοινότητας. Μας ενδιαφέρει, λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη, τι χρειάζονται οι αναγνώστες, οι κάτοικοι της συγκεκριμένης περιοχής που εδρεύει η βιβλιοθήκη, οι πολίτες, οι ειδικές πληθυσμιακές ομάδες, οι επιχειρήσεις, οι φορείς, οι σύλλογοι, οι εργαζόμενοι, οι αγρότες, η εκπαιδευτική κοινότητα, οι άνεργοι, τα παιδιά….

Πέρα από την πρακτική αξία μιας βιβλιοθήκης για τους ήδη λάτρεις της ανάγνωσης, η ύπαρξή της είναι ένα μέσο ενίσχυσης της φιλαναγνωσίας του μη «φανατικού» κοινού;

 Αλίμονο αν στις προτεραιότητες της βιβλιοθήκης δεν είναι να «κερδίσει» αυτόν που ή δεν έχει πρόσβαση στη γνώση ή έχει άγνοια για το ποια είναι τα οφέλη της ανάγνωσης! Το «φανατικό» κοινό έτσι κι αλλιώς είναι παρόν.

Το πρώτο βήμα για να κερδίσεις το μη «φανατικό» κοινό είναι να το φέρεις στη βιβλιοθήκη. Το δεύτερο είναι να του δώσεις αυτό που χρειάζεται (είναι ίσως το μόνο βήμα που πρέπει να γίνει πολλές φορές). Το τρίτο και όλα τα επόμενα θα τα βρει μόνο του.

Βιβλιοθήκη δεν είναι μόνο βιβλία προς δανεισμό και ανάγνωση. Είναι εκδηλώσεις και δραστηριότητες πολιτισμού. Είναι έτσι; Και τι στόχο έχουν;

Φυσικά και «βιβλιοθήκη» δεν είναι μόνο τα βιβλία, οι συλλογές, ο δανεισμός και η ανάγνωση. Ίσως μέχρι κάποια χρόνια πριν να ίσχυε. Όχι όμως πια. Οι συνθήκες και οι ανάγκες έχουν αλλάξει, η πρόσβαση στην πληροφορία (όχι στη γνώση απαραίτητα) έχει γίνει πιο εύκολη, η πολιτισμική παραγωγή από πολλούς φορείς περισσότερη, αλλά ενίοτε και πιο επιφανειακή. Σήμερα οι βιβλιοθήκες εκ των πραγμάτων μετασχηματίζονται σε πολιτισμικά κέντρα, και βλέπουμε να παρέχουν νέες υπηρεσίες,  να προσθέτουν νέες μορφές, μέσα και τρόπους λειτουργίας, να διοργανώνουν εκδηλώσεις και δραστηριότητες (σεμινάρια, εργαστήρια, διαλέξεις, μαθήματα, υπηρεσίες εξ αποστάσεως κ.λπ.) που πριν από δέκα χρόνια για παράδειγμα δεν μπορούσε να διανοηθεί κανείς. Εκπαιδευτικά προγράμματα είναι στην καθημερινή ατζέντα λειτουργίας των περισσοτέρων βιβλιοθηκών.

Οι εκδηλώσεις και δραστηριότητες πολιτισμού στις βιβλιοθήκες δημιουργούν προστιθέμενη πολιτιστική αξία στην κοινωνία. Άτυποι φορείς εκπαίδευσης ανοίγουν ορίζοντες και γεφυρώνουν το χάσμα της γνώσης, δείχνουν τον δρόμο και το πέρασμα από την αναζήτηση και την έρευνα στη μάθηση, από την πληροφορία στη γνώση, από τη μελέτη και τον πειραματισμό στη δημιουργικότητα, από τον φυσικό στον ψηφιακό κόσμο και τανάπαλιν, από τη μοναξιά στη συντροφικότητα, από την ατομικότητα στη συλλογικότητα. Και όλα αυτά με ισότιμη αντιμετώπιση, χωρίς καμία εξαίρεση, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς προϋποθέσεις

Λεπτομέρειες για τις φετινές δράσεις στο www.futurelibrary.gr