Αθηνά Χατζηαθανασίου: Το παιδικό θέατρο οφείλει να διευρύνει τα όρια της φαντασίας

0

Λίγο πριν από την πρεμιέρα της παράστασης “Το σκοτάδι είναι πράσινο”, μιας… πράσινης ιστορίας για παιδιά, στις 22 Οκτωβρίου 2023 στο θέατρο Altera Pars, η σκηνοθέτις Αθηνά Χατζηαθανασίου μιλάει στο Τaλκ για το παιδικό θέατρο, την εκπαιδευτική του σημασία και βέβαια το περιβάλλον, που βρίσκεται στο επίκεντρο της φετινής της δουλειάς.

1. Αθηνά, καλησπέρα. Με χαρά σε φιλοξενούμε για πρώτη φορά στις σελίδες μας! Θέλεις, λοιπόν, αρχικά να μας συστηθείς; 

Σας ευχαριστώ πολύ, αρχικά, για τη ζεστή αυτή φιλοξενία. Αυτό που με δυσκολεύει περισσότερο είναι να μιλάω για μένα, αλλά θα βάλω τα δυνατά μου. Είμαι από τη Βέροια. Είμαι σκηνοθέτις και ηθοποιός. Είμαι μαμά – πρόσφατο στοιχείο ταυτότητας, οπότε δεν το έχω συνειδητοποιήσει απόλυτα. Το 2021 έφτιαξα τη δική μου εταιρία παραγωγής, για να μπορώ να πραγματοποιώ καλλιτεχνικά projects που ταιριάζουν με την αισθητική μου και το, ας πούμε, καλλιτεχνικό μου “όραμα”. Ειδικά το παιδικό θέατρο με ενδιαφέρει πολύ, γιατί έχει μια “γνησιότητα” η απεύθυνση στα παιδιά, που μου δημιουργεί ελπίδα. Για ένα καλύτερο μέλλον γενικά.

2. “Το σκοτάδι είναι πράσινο”. Αυτός είναι ο τίτλος της παιδικής παράστασης που έρχεται στο θέατρο Altera Pars. Μα, το σκοτάδι δεν είναι μαύρο; Μπορείς να μας εξηγήσεις γιατί εσύ, ως συγγραφέας και σκηνοθέτιδα, το πρασίνισες;

Το σκοτάδι μπορεί να πάρει ό,τι χρώμα θέλουμε εμείς. Στα σκοτεινά, η φαντασία οργιάζει. Γι’ αυτό και κάποια παιδιά φοβούνται το σκοτάδι. Γιατί η φαντασία μπορεί κάποιες φορές να ταξιδεύει στα πράσινα λιβάδια, άλλες όμως έρχεται αντιμέτωπη με τέρατα και “κακούς”. Μήπως, όμως, μπορούμε να ελέγξουμε τη φαντασία μας με τρόπο δημιουργικό; Αντί να την πολεμάμε; Αυτό λέμε στα παιδιά: Στο σκοτάδι μπορούμε να γίνουμε ό,τι θέλουμε, αρκεί να το σκεφτούμε.

3. Ποιοι είναι οι ήρωες του θεατρικού έργου; Πες μας λίγα λόγια για τον καθέναν.

Τρεις είναι οι πρωταγωνιστές μας. Ο Τάκης ο Ανακυκλωτάκης, η Μίνα η Εξοικονομίνα και η Ταξιθέτρια του θεάτρου, που ονειρευόταν να γίνει τσιχλόφουσκα, αλλά δεν τα έχει καταφέρει ακόμη. Ο Τάκης και η Μίνα, δύο θεατρικές κούκλες, παιγμένες από ηθοποιούς, ζουν σε ένα θέατρο, κλειστό τα τελευταία 100 χρόνια. Ο Τάκης, φτιάχτηκε από κάποιον διάσημο μαριονετίστα, ενώ η Μίνα, μια κούκλα με ένα μόνο χέρι, δεν ξέρει από που προέρχεται και ποια είναι η οικογένειά της. Μαζί, και με τη βοήθεια του θεατρώνη του κ. Ονειροπόλου, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τους “κακούς”, τον κ. Σπαταλόπουλο τον βιομήχανο και τον Πύρρο τον Εμπρηστίδη. Ποιος θα φέρει τη λύση τελικά, μένει να το μάθετε… Και φυσικά, μένει να μάθετε, επίσης, και αν η ταξιθέτρια τελικά κατάφερε να γίνει τσιχλόφουσκα!

4. Η κλιματική αλλαγή είναι στο επίκεντρο της δημόσιας σφαίρας εδώ και μερικά χρόνια. Και η περιβαλλοντική εκπαίδευση -με την ανακύκλωση στο επίκεντρο-ακόμα περισσότερα. Όμως, στην Ελλάδα τουλάχιστον, δεν φαίνεται να το έχουμε συνειδητοποιήσει στην πράξη. Τι πιστεύεις ότι φταίει;

Η παρέμβαση ξεκινά από την πολιτεία. Σαφώς και ευθύνεται ο καθένας από εμάς σε ατομικό επίπεδο, αλλά αν το “πλαίσιο” στο οποίο ζούμε και μεγαλώνουμε δεν αλλάξει, κανείς δε θα πάρει στα σοβαρά ένα τόσο καίριο ζήτημα. Όταν το “πλαίσιο” είναι σκορποχώρι, όταν η πολιτική που ασκείται είναι πέρα για πέρα αντι-περιβαλλοντική, ζούμε όλοι τελικά με την ψευδαίσθηση ότι είναι υποδεέστερης σημασία το θέμα της κλιματικής αλλαγής. 

5. Τα παιδιά τού σήμερα είναι οι ενήλικοι του αύριο. Όπως όλα δείχνουν, θα έχουν να αντιμετωπίσουν ως ενεργοί πολίτες καταστάσεις που πιθανόν δεν φανταζόμαστε καν. Είμαστε ικανοί να τα εκπαιδεύσουμε και να τα προφυλάξουμε; Πώς μπορεί το θέατρο να συμβάλει στην εκπαίδευσή τους;

Το θέατρο συμβάλλει άμεσα στην εκπαίδευση των παιδιών. Είναι ένας πιο βιωματικός τρόπος από αυτόν της διδασκαλίας. Τα παιδιά μπορούν να δουν τον εαυτό τους μέσα σε μία συνθήκη, επιστρατεύουν τη φαντασία τους, ταυτίζονται με τους χαρακτήρες και διαμορφώνονται ουσιαστικά. Γι’ αυτό και το παιδικό θέατρο οφείλει να διευρύνει τα όρια της φαντασίας τους. Εκεί βρίσκονται τα σημαντικότερα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν αυτές τις μελλοντικές συνθήκες.

6. Προσωπικά, δεν είμαι (ακόμα) αισιόδοξη για το μέλλον. Όμως, η δουλειά σου πατάει πάνω στην αισιοδοξία. Ποια είναι η δική σου θέση και ποια κειμενικά και σκηνοθετικά εργαλεία χρησιμοποιείς για να παρακινήσεις το κοινό σου να αναλάβει δράση;

Δεν είναι θέμα αισιοδοξίας νομίζω. Είναι θέμα αποφασιστικότητας. Αν δεν πιστέψεις ή καλύτερα αν δεν αποφασίσεις ότι μπορείς να κάνεις το μέλλον καλύτερο, ποιος είναι ο σκοπός γενικά; Αντί για “παρακίνηση”, θα προτιμούσα τη λέξη “έμπνευση”. Αυτό που προσπαθώ μέσα από τη δουλειά μου είναι να “εμπνεύσω” έστω και έναν άνθρωπο, παιδί ή ενήλικα, να πάει τη σκέψη του ένα βήμα παραπέρα, να δει τον εαυτό του μέσα σε παρούσες και μέλλουσες καταστάσεις, να ονειρευτεί. 

7. Επαναχρησιμοποίηση: Μια λέξη που έχει πρόσφατα μπει με φόρα στην καθομιλουμένη, αλλά και στην πράξη. Μια λέξη-κλειδί και στη δική σου παράσταση. Όταν όλος ο δυτικός τρόπος ζωής πατάει ακόμα πάνω στην υπερκατανάλωση, και μάλιστα εις βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών, θεωρείς εφικτή μια ριζική αλλαγή κουλτούρας, που θα βοηθήσει το περιβάλλον;

Θα έπρεπε να πάμε λίγο πίσω, όσον αφορά την επαναχρησιμοποίηση. Γενικώς η λογική “ό,τι χαλάει το πετάω και παίρνω νέο” ξεκινάει από τα καταναλωτικά αγαθά και φτάνει μέχρι και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Μου είπε κάποιος μεγαλύτερος κάποια στιγμή: “εμείς όταν κάτι χαλούσε προσπαθούσαμε να το φτιάξουμε, είτε ήταν ένα ζευγάρι παπούτσια είτε μία σχέση”. Είναι ακατόρθωτο, όμως, να πάμε πίσω στον χρόνο, άλλωστε, οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να βρούμε έναν άλλον τρόπο. Θέλει κόπο, αλλά είναι εφικτό. Και το να βρεις πώς επαναχρησιμοποιείς κάτι που έχει χαλάσει ή που δε χρειάζεσαι πια είναι, αν μη τι άλλο, δημιουργικό.

8. Γιατί θα πρότεινες σε γονείς και εκπαιδευτικούς να έρθουν με τα παιδιά και τους μαθητές τους στην παράστασή σας; 

Γιατί είναι μία παράσταση που σέβεται τα παιδιά. Έχουμε προσέξει κάθε λεπτομέρεια με τους συνεργάτες μου, από τα σκηνικά και τα κοστούμια, μέχρι τους φωτισμούς, τις μουσικές και τα βίντεο. Φτιάξαμε μια παράσταση που θέλει να πάρει τα παιδιά από το χέρι σε έναν φανταστικό κόσμο, όχι με διδαχή, περισσότερο με αγάπη. Αγάπη για το περιβάλλον, για τον (συν)άνθρωπο, για ό,τι είναι “διαφορετικό”, για τη ζωή γενικότερα. Και για το “μαζί”. Γιατί το “μαζί” είναι πιο ωραίο.

«Το σκοτάδι είναι πράσινο» από 22 Οκτωβρίου και κάθε Κυριακή στις 12.00 μ.μ. στο θέατρο Altera Pars (Μεγάλου Αλεξάνδρου 123, Κεραμεικός / 2103410011). Kαθημερινές για σχολεία.
Κρατήσεις θέσεων: 6973816136
Κρατήσεις σχολείων: 6946123004 
Τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ [ΟΑΕΔ και Οικογενειακό (άνω των 4 ατόμων)], 8 (ΑμΕΑ)
Ειδική τιμή προπώλησης από 28/8 έως 1/10: 8 ευρώ https://www.more.com/theater/children/offer/to-skotadi-einai-prasino/
Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά