ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ

0

Ντύσιμο, τατουάζ, piercing, ακμή, αλλαγές στο σώμα! Προβλήματα που δεν παιδεύουν μόνο τους εφήβους, αλλά και τους γονείς τους. Πώς μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε;

Θεέ μου, τι φοράει πάλι;

Η διαμάχη γονιών και παιδιών για τα ρούχα είναι κλασική στην περίοδο της εφηβείας. Σημείο τριβής είναι ότι τα παιδιά θέλουν να φοράνε ρούχα περίεργα, προκλητικά, παλιά, σκισμένα, βρόμικα, επώνυμα, ή ακόμη τα… ίδια και τα ίδια για πολλές μέρες.Ο τρόπος που ντύνονται οι έφηβοι είναι πολλές φορές παράξενος και ακατανόητος για τους ενήλικες, ωστόσο είναι αναπόσπαστο στοιχείο αυτής της ηλικίας. Ο έφηβος «αρπάζει» κυριολεκτικά όποιο νέο ρεύμα κυκλοφορεί στα ρούχα, τη μουσική, τη διασκέδαση, γιατί θεωρεί πως ό,τι αλλάζει είναι… δικαιωματικά δικό του, της ηλικίας του. Μέσα από το ντύσιμο αναζητεί την ταυτότητά του, επικοινωνεί με τους συνομηλίκους του, εκφράζει την ανάγκη του να μεγαλώσει.

 Τι λέει η ειδικός

-Αναγνωρίστε το δικαίωμα του εφήβου να επιλέγει τον τρόπο που θα ντύνεται.

-Αν διαφωνείτε με κάποιες μόδες συζητήστε μαζί του τους λόγους που τις επιλέγει και που τον βοηθούν, χωρίς όμως να τον απορρίπτετε.

-Προσπαθήστε να του δώσετε να καταλάβει ότι το ρούχο, όπως και η μόδα γενικότερα, σηματοδοτούν επιλογές και υπάρχουν διάφοροι τρόποι έκφρασης, χωρίς όμως να επιμένετε.

-Αν το σχολείο δεν επιτρέπει συγκεκριμένα ρούχα ή κουρέματα, εξηγήστε του με ηρεμία ότι πρέπει να σεβαστεί τα όρια του σχολείου.

– Να θυμάστε πάντα ότι είναι σημαντικό να μη διαταράξετε τη σχέση σας με τον έφηβο με αφορμή τον τρόπο που ντύνεται – είναι βέβαιο ότι στη διάρκεια της δύσκολης αυτής φάσης θα υπάρξουν πολλοί και πιο σοβαροί λόγοι διαφωνίας…

Μαμά, θα «χτυπήσω» τατουάζ!

Τα τατουάζ και τα τρυπήματα σε διάφορα μέρη του σώματος αποτελούν έναν τρόπο πολλές φορές προκλητικό που (μπορεί να) χρησιμοποιεί ο έφηβος για να εκφράσει ή και να επιβάλλει το προσωπικό του στίγμα. Κι αν με το τατουάζ οι γονείς παθαίνουν… κρίση πανικού, ο έφηβος σχηματίζει την εντύπωση ότι αποκτά μια μοναδική ταυτότητα ενώ παράλληλα ικανοποιείται η ανάγκη του να αποτελεί μέρος μιας ομάδας. Το τατουάζ μετατρέπεται σε μέσο απόδειξης του καθαρά δικού του γούστου, επιβεβαιώνει την αυτονομία του και φυσικά αποδεικνύει την ικανότητά του να αντέχει πόνους και δυσκολίες. Αυτό που ενδεχομένως έχει πιο μεγάλη σημασία –και στο οποίο θα μπορούσαν να εστιάσουν οι γονείς– είναι η θεματολογία του τατουάζ καθώς ό,τι «χτυπήσει» στο δέρμα του σχετίζεται ή και διαμορφώνεται ανάλογα με τις προσωπικές σχέσεις και φάσεις που περνά ο έφηβος. 

Τι λέει η ειδικός

-Μη δραματοποιείτε την επιθυμία του παιδιού να κάνει τατουάζ, ακόμη κι αν είναι αντίθετο με τις απόψεις σας και το γούστο σας.

-Οι έντονες και αυταρχικές αντιδράσεις δεν θα πείσουν τον έφηβο να μην πραγματοποιήσει τη σκέψη του – πιθανόν να το αναβάλει για λίγο ή ακόμη και να  το πραγματοποιήσει χωρίς να το μάθετε εσείς έγκαιρα.

-Συζητήστε μαζί του γιατί το θέλει.

-Ρωτήστε τον πού θα τον βοηθήσει.

-Τονίστε του ότι η απόφαση πρέπει να είναι δική του και όχι αποτέλεσμα επηρεασμού των φίλων του.

-Ενημερώστε τον ότι είναι επώδυνο και ότι αν αλλάξει γνώμη είναι δύσκολο να εξαφανιστεί.

–Αν είναι αμετάπειστος, ζητήστε να πάτε μαζί του για να δείτε τις συνθήκες υγιεινής, τον χρόνο που χρειάζεται, πόσο επώδυνο είναι, τον χρόνο επούλωσης και το κόστος. 

Κοίτα πώς είμαι! Γέμισα σπυράκια!

Σχεδόν συνώνυμη της εφηβείας, η ακμή αποτελεί την πιο συχνή νόσο που παρουσιάζεται στο 85% των παιδιών αυτής της ηλικίας. Σε κάποιους εφήβους εκδηλώνεται ήπια και σποραδικά, σε άλλους έντονα και συχνά, για λίγο ή για πολύ καιρό. Στα κορίτσια παρουσιάζεται στην ηλικία των 14 – 17 και στα αγόρια στην ηλικία των 16 – 19. Η ακμή θεωρείται νόσημα που συνδέεται με πολλούς παράγοντες: ορμονικούς, γενετικούς, ψυχολογικούς – και υποχωρεί μέχρι τα 25 έτη.

Καθώς η εφηβεία είναι από μόνη της μια δύσκολη περίοδος, η εκδήλωση της ακμής συνήθως κάνει τα πράγματα πολύ πιο περίπλοκα. Ο έφηβος αναζητεί την ταυτότητά του με αγωνία σε οποιοδήποτε εξωτερικό γνώρισμα, ενώ την ίδια ώρα βιώνει έντονη ανασφάλεια για την εμφάνισή του, οπότε τα σπυράκια έρχονται να συμπληρώσουν το σκηνικό απόρριψης και απομόνωσης που ήδη νιώθει.

Τι λέει η ειδικός

-Ενημερωθείτε για την ακμή και απευθυνθείτε στους ειδικούς για την αντιμετώπισή της.

-Συζητήστε με το παιδί σχετικά με τα αίτια εσείς ή ο δερματολόγος του καλύτερα.

-Δείξτε κατανόηση για τα ξεσπάσματα που μπορεί να έχει και διαβεβαιώστε το ότι είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό που θα ξεπεραστεί.

-Υπενθυμίζετε διακριτικά στον έφηβο ότι πρέπει να ακολουθεί τις οδηγίες του γιατρού.

– Αν παρατηρείτε ότι είναι συνέχεια στον καθρέφτη, εξετάζοντας το πρόσωπό του, εάν δείχνει έντονη δυσαρέσκεια, στενοχώρια, δυσφορία και απομονώνεται απευθυνθείτε σε επαγγελματία ψυχικής υγείας (ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο).

Δεν μου αρέσει το σώμα μου!

Η εμφάνιση είναι πολύ σημαντική για όλα τα παιδιά, ιδίως τα πρώτα 3-4 χρόνια της εφηβείας. Συχνά κοιτάζονται στον καθρέφτη με απόγνωση. Αναζητούν την τελειότητα στην εμφάνισή τους και συνήθως δεν τη… βρίσκουν ποτέ. Όλο και κάτι θα τους φταίει, από το πρόσωπο και τα μαλλιά μέχρι κάθε πιθανό σημείο του σώματος. Η εμφάνιση γίνεται πολύ σημαντική για τον έφηβο, διότι της δίνουν πολύ μεγάλη σημασία και οι συνομήλικοι. Αν μάλιστα το παιδί έχει δεχτεί και πειράγματα ή ενοχλήσεις για την εμφάνισή του, τότε δυσκολεύεται ακόμη περισσότερο, ιδίως αν πρόκειται για κιλά ή ύψος. Τα κορίτσια προβληματίζονται με τα… πάντα: τα κιλά, τα πόδια, τη λεκάνη, το στήθος, με το τελευταίο να κρατά τα σκήπτρα της ταλαιπωρίας τους αν έχουν πρώιμη ήβη. Σε ό,τι αφορά τα αγόρια, τα sos θέματα της εμφάνισης είναι το ύψος τους, το δεμένο σώμα, τα σπυράκια, τα γεννητικά όργανα και φυσικά οι… τρίχες στο πρόσωπό τους. 

Τι λέει η ειδικός

-Παρακολουθείτε διακριτικά την ανάπτυξη του εφήβου σας ώστε να διακρίνετε αμέσως τυχόν προβληματισμούς ή αλλαγές στη συμπεριφορά του σχετικά με την εξωτερική του εμφάνιση.

-Αποφεύγετε να λέτε στο παιδί σας με επικριτικό ύφος «παχαίνεις», «με ανησυχεί που ανέβηκες ένα νούμερο», ή «δεν σου κάνουν πια αυτά τα τζιν» καθώς το σώμα στη διάρκεια αυτής της περιόδου μεταμορφώνεται συνεχώς και οι παρατηρήσεις σας το επηρεάζουν.

–Ενθαρρύνετέ τον να εκφράζει τα συναισθήματά του για τα στοιχεία που θεωρεί ότι δεν του αρέσουν πάνω του, ακόμη κι αν εσείς έχετε διαφορετική άποψη.

-Αν διαπιστώσετε ότι διαρκώς παραπονιέται για το σώμα του, αποφεύγει να βγαίνει, «πέφτει» η διάθεσή του, αναζητήστε βοήθεια.

 Σκουλαρίκι στη μύτη;

Το piercing, δηλαδή το τρύπημα σε διάφορα σημεία του προσώπου ή του σώματος, είναι πολύ διαδεδομένο σήμερα και αφορά την πλειονότητα των εφήβων- σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε παλαιότερα, που αφορούσε μικρό ποσοστό επαναστατών εφήβων. Όπως με τα ρούχα, τα χτενίσματα ή το μακιγιάζ (τα κορίτσια), έτσι και με το τρύπημα σε διάφορα σημεία, από το κλασικό αυτί μέχρι τη γλώσσα, κι από το μάγουλο μέχρι τη θηλή, οι έφηβοι προσπαθούν να διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους και να βρουν τρόπο να εκφράσουν τις αλλαγές που βιώνουν. Εσείς, πάλι, εκτός από τις αισθητικές διαφωνίες, πιθανόν να έχετε και αγωνίες ιατρικής φύσεως, καθώς πρόκειται για πράξεις που κάποιες φορές εγκυμονούν κινδύνους (τραυματισμούς, μολύνσεις κ.ά.) για λοιμώξεις. Ωστόσο, η μύτη και η γλώσσα σπανίως παρουσιάζουν μολύνσεις ύστερα από piercing κι αυτό γιατί ο οργανισμός αναπτύσσει γρήγορες διαδικασίες ίασης αυτών των δύο σημείων του σώματος. Η τρύπα στη γλώσσα θα κλείσει μέσα σε 6-8 εβδομάδες αν αφαιρεθεί το σκουλαρίκι, σε αντίθεση με το αυτί που μπορεί να μην κλείσει και ποτέ.

Τι λέει η ειδικός

-Αν το σχολείο δεν επιτρέπει τέτοιου είδους παρεμβάσεις, εξηγήστε του με ηρεμία ότι πρέπει να σεβαστεί τα όρια του σχολείου.

–Το piercing πρέπει να γίνεται σε ειδικούς χώρους από εξειδικευμένο προσωπικό με αποστειρωμένα εργαλεία.

– Προσπαθήστε να συζητάτε μαζί του τους λόγους που θέλει να κάνει piercing.

– Αν δεν μπορείτε να μεταπείσετε τον έφηβο συνοδέψτε τον εσείς σε επαγγελματία που γνωρίζετε ότι διασφαλίζονται οι συνθήκες υγιεινής που απαιτούνται.

– Να θυμάστε ότι οι σωστοί επαγγελματίες του piercing δεν αναλαμβάνουν να πραγματοποιήσουν piercing σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος καθώς οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Έτσι, δεν κάνουν τρύπημα ποτέ σε βλέφαρα, χείλη, στο κάτω μέρος της γλώσσας, σταφυλή, μικρές ή ανεστραμμένες θηλές, στο στέρνο, κάτω από την κλείδα, κλειτορίδα, ουρήθρα, εσωτερικό του πέους, πρωκτό, κ.α.

Με τη συνεργασία της ψυχολόγου-παιδοψυχολόγου Αλεξάνδρας Καππάτου.