ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΕΤΡΑΕΙ ΤΑ ΑΣΤΡΑ

0

Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα στον ουρανό; Όχι μόνο ένα! Φέτος το καλοκαίρι πάμε για astrocamping στο νησί, κάνουμε οικογενειακώς βραδινές περιπολίες στο Σύμπαν μια ανάσα από το κέντρο της Αθήνας, κυνηγάμε νυχτιάτικα με τηλεσκόπια τον γαλαξία της Ανδρομέδας σε λόφους κι απλωσιές με αστροφεγγιά ανά την ελληνική ύπαιθρο, wannabe Γαλιλαίοι και λιλιπούτειοι Νεύτωνες σε νέες αστρικές περιπέτειες.

Εκείνο το ζεστό βράδυ στην παραλία της Καλλιθέας, τα παιχνίδια στις κούνιες του Φλοίσβου και η ποδηλατάδα στην πλατεία Νερού πήραν αναβολή. Ερασιτέχνες Κοπέρνικοι με κοτσιδάκια και σιδεράκια απαρνήθηκαν τα τρίκυκλα και τα πατίνια τους γιατί είχαν κλείσει ραντεβού με τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Όχι τον πρωταγωνιστή της τριλογίας του Τόλκιν, αλλά τον γιγάντιο Κρόνο. Προς τον δεύτερο μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος μετά τον Δία ήταν στραμμένα εκείνη τη νύχτα τα τηλεσκόπια της Ελληνικής Αστρονομικής Έκθεσης, για παρατήρηση του νυχτερινού ουρανού στο πλαίσιο της Γιορτής Επιστήμης από το Ίδρυμα Ευγενίδου και τον Δήμο Καλλιθέας. Οι μικροί εξερευνητές του Σύμπαντος στήθηκαν στην ουρά, σηκώθηκαν στις μύτες των ποδιών για να φτάσουν στο «μάτι» του τηλεσκόπιου και να αντικρίσουν για πρώτη φορά τον μακρινό πλανήτη που φλέγεται, όπως άκουσαν, στους 11.700 βαθμούς Κελσίου στον πυρήνα του!

Μια ματιά στο τηλεσκόπιο και… Τη θυμάστε εκείνη τη σκηνή στα κόμικς με τον Σκρουτζ Μακ Ντακ, που ο δισεκατομμυριούχος γερο-τσιγκούνης παίρνει το μπάνιο του στο θησαυροφυλάκιο, βουτώντας σε βουνά από κέρματα και χαρτονομίσματα και αναδύεται στην επιφάνεια έχοντας στα μάτια, αντί για κόρες, το σήμα του δολαρίου, $; Ε, λοιπόν, εκείνο το βράδυ, ο Γιώργος, η Ελευθερία, ο Παντελής, η Ιωάννα και δεκάδες άλλα πιτσιρίκια-wannabe Γαλιλαίοι, μαγεμένα μετά την αστροπαρατήρηση, σαν να είχαν ζωγραφισμένους στο βλέμμα τους τούς δακτυλίους του Κρόνου…
Αστροβραδιές, εκθέσεις για γνωριμία με το Σύμπαν όπως «Η κατάκτηση του διαστήματος-Αποστολή στο Μέλλον» από το Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης, που «τρέχει» από τον περασμένο Μάρτιο στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», αλλά και η διαστημική περιπέτεια Gravity με τη Σάντρα Μπούλοκ και τον Τζορτζ Κλούνι, που είδαμε φέτος στο σινεμά, ανοίγουν την όρεξη σε φίλαστρους όλων των ηλικιών για νυχτερινές περιπολίες στον γαλαξία της Ανδρομέδας και στο σφαιρωτό σμήνος αστέρων του Ηρακλή, μέσα από τηλεσκόπια, μακριά από τα φώτα της πόλης, σε κάποιο πλάτωμα στην ύπαιθρο, τις καλοκαιρινές νύχτες με αστροφεγγιά.
Μόλις δεκαπέντε χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, σε έναν λόφο στην Πεντέλη, το κτήριο με τον εντυπωσιακό θόλο του τηλεσκοπίου Newall, υποβλητικά φωτισμένο τη νύχτα, λειτουργεί ως πύλη για αστρικά ταξίδια. Καιρού επιτρέποντος, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης υποδέχονται τους αστροπαρατηρητές ηλικίας οκτώ ετών και πάνω στο Κέντρο Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για να «ανακαλύψετε το Σύμπαν μαζί μας!». Οι τακτικές βραδινές ξεναγήσεις και νυχτερινές παρατηρήσεις του έναστρου ουρανού, τέσσερις φορές τον μήνα, Παρασκευές και Κυριακές, με ώρα έναρξης στις οκτώ το βράδυ, είναι ένας καλός λόγος να ανηφορίσετε οικογενειακώς στην Πεντέλη και από εκεί να διακτινιστείτε, μέσα από το διοπτρικό τηλεσκόπιο, στο απέραντο Σύμπαν.
Αφήγηση παραμυθιών και τετ α τετ με τον πλανήτη Δία με ρομποτικό τηλεσκόπιο στη Λήμνο, «αστροπάρτι» στο κάστρο Κουλές της Αρχαίας Άπτερας στα Χανιά με guest stars τον Δία και τους δορυφόρους του, κεράσματα και μαντινάδες για τον έναστρο ουρανό στο Ηράκλειο, αστροβραδιά στη Νάξο, θερινό σχολείο Αστρονομίας και Διαστημικής στο Πήλιο, νυχτερινή παρατήρηση του Κρόνου και άλλων ουράνιων σωμάτων στη Στυμφαλία…
Τον νου σας εκεί που θα βρεθείτε για να παραθερίσετε γιατί, όπως τα περασμένα καλοκαίρια, ερασιτέχνες αστρονόμοι σε όλη την Ελλάδα οργανώνουν, μέσω σχετικών συλλόγων και ενώσεων, νυχτερινές αστροεξορμήσεις με τηλεσκόπια και ισχυρά κιάλια, ενώ ολοένα και περισσότεροι ξενώνες διαθέτουν στο σαλόνι τους ή σε κάποιο δωμάτιο τηλεσκόπια για να κοιτάτε τα άστρα.

Πάμε astrocamping; Ενδεικτικά, φέτος το καλοκαίρι, ελάτε για… astrocamping στη Θάσο στις 30 Ιουλίου, συνδυάζοντας φυσιολατρικές διακοπές κατασκήνωσης σε ένα από τα ωραιότερα νησιά του Αιγαίου με νυχτερινά ταξίδια στα νεφελώματα του καλοκαιρινού ουρανού.  Το Astrocamping διοργανώνεται από τον Σύλλογο Φίλων Αστρονομίας στις εγκαταστάσεις του ορειβατικού συλλόγου στο Υψάριο της Θάσου μέσα στο πράσινο, σε ένα νησί που θεωρείται αστρονομικά από τα πιο σκοτεινά σημεία της Ευρώπης και γι’ αυτό ιδανικό για τη θέαση του ουρανού και των ουράνιων σωμάτων.
Αρχάριοι αστροπαρατηρητές είναι ευπρόσδεκτοι στην εναλλακτική αυτή αστρο-κατασκήνωση, με ένα ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων που απευθύνεται σε όλη την οικογένεια. Τοξοβολία, ορειβασία το πρωί και το βράδυ ονειρεμένα ταξίδια σε αστρικά σμήνη με τα τηλεσκόπια, συζητήσεις κάτω από τα άστρα που απαντούν αλλά και γεννούν στα παιδιά νέα ερωτήματα για το Σύμπαν.
Κάτι σαν τη σύναξη των δρυίδηδων στον Αστερίξ θυμίζει η 8η Πανελλήνια Εξόρμηση Ερασιτεχνών Αστρονόμων στον Ελικώνα στη Βοιωτία. Οι απανταχού θιασώτες της επιστήμης του Αρίσταρχου και του Νεύτωνα δίνουν ραντεβού από τις 25 μέχρι τις 28 Ιουλίου στο οροπέδιο Φούσκες, για τέσσερις νύχτες αστρονομίας σε ένα ειδυλλιακό τοπίο κοντά σε ελατόδασος, χωρίς τα ενοχλητικά φώτα της πόλης, να βουτήξουν στο Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας στον αστερισμό του Τοξότη…

Συμβουλές αστροπαρατήρησης 

●Προετοιμάστε τα παιδιά ξεφυλλίζοντας ένα βιβλίο σχετικό με το Διάστημα ή ένα παραμύθι, όπως Του ουρανού τα παραμύθια-Γνωρίζοντας τα αστέρια και το Σύμπαν του συγγραφέα Δημόκριτου Τσουκάπα.
●Αν είναι η πρώτη σας φορά και δεν θέλετε να ξοδευτείτε, θα δείτε τον ουρανό με τα άστρα μέσα από τα τηλεσκόπια των ανθρώπων που διοργανώνουν την αστροπαρατήρηση.
●Αν μετά, εσείς ή τα παιδιά, κολλήσετε τον «ιό» της αστροπαρατήρησης και θελήσετε να εξοπλιστείτε, θα βρείτε μεγάλη γκάμα από τηλεσκόπια σε εξειδικευμένα καταστήματα, όπως το Celesteshop του Ευγενιδείου Πλανητάριου.
● Πριν ξεκινήσετε, συμβουλευτείτε το δελτίο καιρού να είναι ανέφελη η νύχτα, όχι θαμπή από πολλή υγρασία.
● Πάρτε μαζί σας ζακέτες και αντιανεμικά μπουφάν γιατί, εκτός κάνει καύσωνα, τα παιδιά κι εσείς θα αρχίσετε να κρυώνετε μες στη νύχτα και με την ακινησία.
●Διαλέξτε ένα άπλωμα ή ύψωμα μακριά από ηλεκτρικά φώτα που «σβήνουν» τα άστρα από τον ουρανό.
●Οπωσδήποτε εντομοαπωθητικό γιατί φαν του stargazing είναι και τα κουνούπια.
●Έχετε μαζί σας μια πετσέτα να ξαπλώσετε για να μην κουραστείτε, αν κοιτάτε τον ουρανό με κιάλια.
●Εφοδιαστείτε με νερά και σνακ για τη μεταμεσονύκτια λιγούρα ή για να διώξετε τη νύστα/γκρίνια των παιδιών.

Τι βλέπουμε το καλοκαίρι στον έναστρο ουρανό 

Ο διακεκριμένος αστροφυσικός και επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανητάριου Αθήνας, κ. Διονύσης Σιμόπουλος, μάς ξεναγεί στον νυχτερινό χάρτη του ουρανού: «Καλοκαίρεψε πια και αρκετοί από μας θα βρεθούμε για λίγο διάστημα σε κάποια εξοχή ή ακρογιαλιά. Ευκαιρία, με τη νυχτερινή ξαστεριά, να ρίξουμε μια προσεκτική ματιά στον έναστρο ουρανό. Η πλειονότητα των άστρων μοιάζουν πολύ με τον Ήλιο μας: τεράστιες πυρακτωμένες σφαίρες σε αεριώδη κατάσταση, εκατομμύρια φορές μεγαλύτερες από τη Γη, με θερμοκρασίες από 3.000 έως 20.000 βαθμούς Κελσίου. Ο Αρκτούρος είναι 100 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο, ο δε Ντένεμπ έχει 60.000 φορές μεγαλύτερη λαμπρότητα. Οι αποστάσεις, όμως, των άστρων είναι τόσο ασύλληπτα μεγάλες, που φαίνονται στον νυχτερινό ουρανό σαν αδύνατα φωτεινά στίγματα. Η Μεγάλη Άρκτος είναι ο καλύτερος οδηγός μας στα άστρα του βορείου ημισφαιρίου. Τα δύο άστρα στην άκρη του σώματός της (άλφα και βήτα) μας οδηγούν στον Πολικό Αστέρα (άλφα), το λαμπρότερο άστρο της Μικρής Άρκτου. Μία ευθεία γραμμή που ενώνει το προτελευταίο άστρο της ουράς της Μεγάλης Άρκτου, που ονομάζεται Μιζάρ (ζήτα Μεγάλης Άρκτου), και τον Πολικό μάς οδηγεί στον αστερισμό της Κασσιόπης που μοιάζει με αναποδογυρισμένο κεφαλαίο Μ. Η καμπύλη ουρά της Μεγάλης Άρκτου μάς οδηγεί στον Αρκτούρο, έναν γίγαντα με διάμετρο 25 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου και το τέταρτο λαμπρότερο άστρο στον ουρανό».