ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ SOCIAL MEDIA: ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ

0

Ένα από τα ορόσημα της ανάπτυξης ενός παιδιού είναι πλέον σήμερα και η επιθυμία του να χτίσει τον δικό του διαδικτυακό κόσμο, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταφέρει να γοητεύσουν-εκτός από εμάς τους μεγαλύτερους-και τους μικρότερους. Παιδί και social media, λοιπόν…

Οι υπερδραστήριοι γονείς στο Facebook και στο Instagram δημιουργούν τη διάδοχη κατάστασή τους, οι δε αποστασιοποιημένοι κινούνται σε ένα συνεχές που ξεκινά από την απόλυτη αποδοχή της ψηφιακής μανίας των παιδιών τους και φτάνει ως την εξίσου αντιπαραγωγική πλήρη απαγόρευση. Πιο συγκεκριμένα, κάποιοι είναι αρκετά χαλαροί και με επίβλεψη αφήνουν ακόμα και το 5χρονο – ναι 5χρονο – παιδί τους να διαθέτει προφίλ στο Facebook με τη δικαιολογία ότι «έχει παιχνίδια και περνάει την ώρα του». Στον αντίποδα, είναι και κάποιοι άλλοι που το παιδί τους έχει πάει 18, έχει περάσει στο Πανεπιστήμιο, όλοι οι φίλοι και οι συμφοιτητές του έχουν λογαριασμούς στα social media, γίνεται χαμός στην παρέα με φωτογραφίες και σχόλια και εκείνο απλά… κάθεται και τους κοιτάει να μιλούν όλη την ώρα γι’αυτά, απλά γιατί ο μπαμπάς απαγορεύει. Βέβαια σε αυτή την περίπτωση υπάρχει η μεγάλη πιθανότητα το παιδί να έχει κρυφό λογαριασμό και ο μπαμπάς να μην το ξέρει, αλλά αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα…

Εν ολίγοις, το θέμα παιδί και social media προκαλεί κόντρες στους γονείς που προσπαθούν να βρουν τη χρυσή τομή ανάμεσα σε συνεχείς παραινέσεις από την αστυνομία σχετικά με αναρτήσεις φωτογραφιών των παιδιών τους, σε video που δείχνουν κορίτσια και αγόρια να πέφτουν στην παγίδα παιδόφιλων που γνώρισαν στο διαδίκτυο και τις συνεχείς παρακλήσεις των παιδιών να αποκτήσουν λογαριασμό στα social media, απλά γιατί «έχουν όλοι».

Παιδί και social media. Και μαζί και χώρια;

Κακά τα ψέματα, όσο και αν οι περισσότεροι γονείς αποφεύγουν – για τα παιδιά τους – τα social media όπως ο… διάολος το λιβάνι, τόσο πρέπει να εκπαιδευτούν πάνω σε αυτά και να διαχειριστούν την εισβολή τους στην καθημερινότητα. Η ακραία απαγόρευση σίγουρα δεν κάνει καλό. Σύμφωνα με τους περισσότερους ειδικούς παιδιά και social media μπορούν να συνυπάρξουν, φυσικά με την κατάλληλη καθοδήγηση και συζήτηση με τους γονείς. Αυτό προϋποθέτει σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης ανάμεσα σε γονείς και παιδιά. Ποια είναι όμως η σωστή ηλικία για να εισέλθει ένα παιδί στον ηλεκτρονικό κόσμο; Οι ειδικοί απαντούν: όλα είναι σχετικά, φυσικά σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για μικρά παιδιά. Ένας γενικός κανόνας είναι ότι όσο πιο μεγάλο είναι το παιδί, τόσο πιο κατάλληλη είναι η στιγμή της γνωριμίας του με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι συνέπειες της απαγόρευσης

Γνωρίζω οικογένειες στις οποίες οι λογαριασμοί των παιδιών αποτελούν τριβή καθημερινή μέσα στο σπίτι. Παιδιά που ικετεύουν να δημιουργήσουν προφίλ και άλλα που απλά το κάνουν… πίσω από την πλάτη των γονιών τους. Ο 11χρονος ανιψιός μου έχει λογαριασμό στο Ιnstagram εδώ και τρία χρόνια παρά τις εκκλήσεις των γονιών του για το αντίθετο. Οι ειδικοί τονίζουν: Η απαγόρευση κατά κανόνα φέρνει αντίδραση, ιδίως από έναν έφηβο! Είναι σύνηθες μία απαγόρευση να έχει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από τα «επιθυμητά». Το χρησιμότερο θα ήταν να συζητήσει ο γονέας με το παιδί του τους προβληματισμούς που έχει αναφορικά με τη χρήση των κοινωνικών δικτύων και να ακούσει τις απόψεις του παιδιού σχετικά με αυτούς.

Βάζουμε όρια

Τα όρια, ή καλύτερα οι όροι χρήσης των social media καλό θα ήταν να συμφωνηθούν από κοινού και να μην τεθούν αυθαίρετα από τους γονείς. Οι παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και από τις δύο πλευρές είναι η ηλικία του παιδιού, οι υποχρεώσεις του και οι εξωσχολικές δραστηριότητες, καθώς και τα υπόλοιπα ενδιαφέροντά του. Προτεραιότητα, δηλαδή, για την υγιή ανάπτυξή του παιδιού σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά είναι η ενασχόληση με ποικίλα ενδιαφέροντα που θα ανοίξουν τους ορίζοντές του. Η ενασχόληση με τα social media πρέπει να ακολουθεί και να συμβαίνει με επίβλεψη.

Ο φόβος για εθισμό

Και πες ότι τελικά το αφήνεις να δημιουργήσει το…πολυπόθητο προφίλ του και αρχίζει το επικοινωνιακό «πάρε δώσε» με τους φίλους και τους συμμαθητές. Και έχεις και την υψηλή εποπτεία των όσων κάνει – λέμε τώρα. Πώς αποφεύγεις τον κίνδυνο τα social media να ασκήσουν τόσο μεγάλη γοητεία στο παιδί σου, ώστε εκείνο να ασχολείται με αυτά σε βαθμό εθιστικό; Είναι πολλά πλέον τα παιδιά που δεν αρχίζουν και δεν τελειώνουν την ημέρα τους αν δεν κάνουν δέκα posts στο Facebook, που σημαίνει αρκετή ώρα ασχολίας εδώ που τα λέμε… Όπως λένε οι παιδοψυχολόγοι «ο εθισμός είναι μία αρκετά υποκειμενική έννοια, καθώς ένας γονέας μπορεί να θεωρεί υπερβολή την μία ώρα την εβδομάδα που ασχολείται το παιδί του με τα κοινωνικά δίκτυα και κάποιος άλλος τις 10 ώρες την ημέρα».

Οι χρυσοί κανόνες

Όταν ένα παιδί ανοίξει την πόρτα των social media, ο γονιός θα πρέπει να ξέρει καλά ότι δεν υπάρχει γυρισμός, οπότε θα πρέπει ο ίδιος να του έχει μεταδώσει από πριν όσα χρειάζεται να γνωρίζει. Μεγάλη σημασία για την κατάλληλη χρήση των social media έχουν κατά κύριο λόγο τα άτομα με τα οποία αποφασίζει ο έφηβος να σχετιστεί, είναι δηλαδή σημαντικό να πρόκειται για άτομα που γνωρίζει στην «πραγματική» ζωή.

Ιδιαίτερη προσοχή, επίσης, χρειάζεται στο ανέβασμα φωτογραφιών αλλά και στο «κοινό» στο οποίο κοινοποιούνται (δημόσια ή φίλοι/ φίλοι φίλων). Την ίδια στιγμή, τα παιδιά πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά με τα άτομα που συνομιλούν και αν παρατηρήσουν κάτι ύποπτο ή ασυνήθιστο να το μεταφέρουν σε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύονται. Για το λόγο αυτό και είναι απαραίτητη από τους γονείς η καλλιέργεια κριτικής σκέψης από μικρή ηλικία απέναντι στις ποικίλες καταστάσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν στη ζωή τους. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να αποφεύγουν την κοινοποίηση παρουσίας, πού βρίσκονται και με ποιον, για λόγους ασφαλείας.

Παιδί και social media. Πότε οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν; 

Γενικά σε ό,τι αφορά τα social media τα μάτια των γονιών πρέπει να είναι… 14. Ωστόσο, είναι κάποιες φορές που θα πρέπει να υπάρξει μια παραπάνω επαγρύπνηση από το κανονικό. Έτσι, ανησυχία θα πρέπει να προκαλείται όταν το παιδί αρχίζει και απομονώνεται από παρέες, αδιαφορεί για προηγούμενα ενδιαφέροντά του και δραστηριότητες και η μόνη του πλέον ενασχόληση είναι με τα κοινωνικά δίκτυα και ό,τι αυτά αφορούν. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η διερεύνηση από την πλευρά των γονέων του τι συμβαίνει στη ζωή του παιδιού, προκειμένου να το βοηθήσουν άμεσα και να το προστατέψουν από πιθανόν δύσκολες καταστάσεις ή κινδύνους.

Με τη συνεργασία της ψυχολόγου Νίκης Λιώτη