ΕΚΡΗΞΕΙΣ ΟΡΓΗΣ: ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΚΑΚΟΜΑΘΗΜΕΝΟ;

0

Ένα παιδί που κλαίει “αδικαιολόγητα”, που έχει χάσει τον έλεγχο και έχει βγει εκτός εαυτού πολλές φορές χαρακτηρίζεται κακομαθημένο. Αντί για χειριστικό και κακομαθημένο μπορεί να χαρακτηριστεί και καλομαθημένο. Όπως και να το χαρακτηρίσει κανείς, ουσιαστικά εννοεί ένα παιδί που δεν έχει μάθει σωστούς τρόπους, ένα παιδί που μοναδικό στόχο έχει να χειριστεί τους γονείς και το περιβάλλον του για να πετύχει αυτό που επιθυμεί. Αυτή η πίστη στην προσπάθεια χειρισμού των γονιών από την πλευρά του παιδιού είναι ο λόγος που οι γονείς πολλές φορές δυσκολευόμαστε να αντιμετωπίσουμε το κλάμα και τις εκρήξεις οργής του παιδιού μας με έναν τρόπο πιο εποικοδομητικό για το ίδιο και τη μεταξύ μας σχέση.

Γιατί κλαίει χωρίς λόγο;

Τι κάνει το κλάμα του παιδιού αδικαιολόγητο; Ο ενήλικας που συνοδεύει το παιδί τη στιγμή της έκρηξης οργής δεν μπορεί να βρει μια λογική απάντηση στο ερώτημα «Γιατί κλαις;» Κι όμως το κλάμα ενός παιδιού και η οργή του δεν είναι αδικαιολόγητα. Το παιδί μέσα στην ημέρα του έχει πολλούς λόγους που μπορεί να το φορτίσουν, και το αδικαιολόγητο για εμάς κλάμα του, είναι απλά ένας τρόπος για να αποφορτιστεί από την ένταση που έχει μαζέψει μέσα στην ημέρα του ή μέσα στην εβδομάδα.

Γιατί είναι δύσκολο να δεχτώ το κλάμα του παιδιού μου;

Οι άνθρωποι είμαστε εκπαιδευμένοι στο να καταστέλλουμε το κλάμα και τα δύσκολα συναισθήματα των σημαντικών άλλων αντί να τα αποδεχόμαστε. Είναι μία λειτουργία παγιωμένη που γίνεται αυτόματα. Για παράδειγμα ένας φίλος που θέλει να κλάψει του λέμε αυθόρμητα «Έλα μην κλαις θα περάσει» και προσπαθούμε με χιούμορ, με βόλτες, με διάφορους τρόπους να τον κάνουμε να «ξεχαστεί». Αντί δηλαδή να εκτονώσει την στεναχώρια του μέσα από το κλάμα, προσπαθούμε να τον βοηθήσουμε να την κρύψει κάπου βαθιά μέσα του. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούμε και με τα παιδιά μας.

Όταν το παιδί μου κλαίει σε δημόσιους χώρους!

Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ δύσκολο για τους γονείς να αντέξουμε το κλάμα του παιδιού μας και ιδιαίτερα όταν μία έκρηξη θυμού εμφανίζεται σε δημόσιο χώρο. Πιστεύουμε ότι όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα αποδοκιμαστικά επάνω μας και μας επικρίνουν για το πόσο κακοί γονείς είμαστε. Αυτή είναι μία υπόθεση που μπορεί στην πλειοψηφία της να είναι αληθινή. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Εδώ που είμαστε αυτή τη στιγμή έχουν υπάρξει πάρα πολλοί πριν από εμάς. Μπορεί λοιπόν κάποιοι να μας κοιτάνε επειδή απλά θυμόνται τα δικά τους, επειδή σκέφτονται ευτυχώς δεν είμαι εγώ στην θέση αυτού του γονιού, επειδή εν τέλει ταυτίζονται μαζί μας και μας συμπονάνε. Σε κάθε περίπτωση αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να απομακρύνουμε με ήρεμο τρόπο το παιδί μας, και να αναζητήσουμε ένα όσο γίνεται πιο απομονωμένο σημείο μακριά από τα βλέμματα και τα σχόλια των τρίτων. Αυτό θα μας αποφορτίσει και θα μας βοηθήσει να μπορέσουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας στο παιδί.

 Όταν παρεμποδίζονται οι εκρήξεις οργής

Φυσικά είναι δύσκολο να μην θυμώσουμε, να μην θεωρήσουμε ότι δεν μας χειρίζεται, ότι εν τέλει δεν είναι κακομαθημένο αφού αυτό ισχυρίζεται η πλειοψηφία των ειδικών-παιδαγωγών και ψυχολόγων. Αν κλαίει-λένε- αγνοείστε το, διασπάστε του την προσοχή με κάποια άλλη δραστηριότητα, πείτε του αυστηρά και σταθερά «Σταμάτα να κλαις», στείλτε το για Time-Out. Έτσι θα σκεφτεί διπλά αν θα το ξανακάνει την επόμενη φορά. Με αυτό τον τρόπο μπορεί πραγματικά να μειώσουμε αισθητά τα κλάματα και τις εκρήξεις οργής ενός παιδιού, αλλά με τι κόστος; Το κόστος που θα πρέπει να πληρώσουμε είναι ένα παιδί που θα έχει χάσει την εμπιστοσύνη του σε εμάς και στην ικανότητα μας να το ακούμε όταν έχει δυσκολίες. Το παιδί θα απομακρυνθεί συναισθηματικά από εμάς καθώς θα αισθάνεται ότι δεν είναι αποδεκτό και αγαπητό παρά μόνο όταν είναι «καλό» και ήρεμο. Τέλος το παιδί θα καταστέλλει και σιγά σιγά θα αποστασιοποιείται από τα ίδια του τα συναισθήματα.

Μπορώ να αλλάξω;

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει πάντα χώρος για αλλαγή, χώρος για να κάνουμε ένα βήμα προς τα παιδιά μας. Αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει την επόμενη φορά είναι να θυμηθούμε ότι το παιδί όταν κλαίει και ξεσπάει με αυτό τον τρόπο δεν το κάνει γιατί θέλει να μας εκνευρίσει, αλλά επειδή ΤΟ ΙΔΙΟ είναι εκνευρισμένο χωρίς πολλές φορές να ξέρει καν τι του φταίει. Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα μέσα στην ημέρα του παιδιού μας που μπορεί να το «κουρδίσουν» τα οποία να μην μπορεί να τα κρατήσει άλλο μέσα του, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει με μια μικρή ασήμαντη αφορμή, όπως γιατί έσπασε το μπισκότο του. Αυτό που θα βοηθήσει το παιδί μας εκείνη τη στιγμή, αλλά και μακροπρόθεσμα, είναι να νιώσει αποδεκτό και αγαπητό από τον γονιό του. Να νιώσει ότι είμαστε εκεί και αντέχουμε να ακούσουμε το κλάμα του, και ότι θα είμαστε εκεί για όση ώρα χρειαστεί μέχρι να αποφορτιστεί από την ένταση που έχει μαζέψει μέσα του.

Αποδέχομαι το κλάμα και το θυμό αλλά όχι τη βίαιη συμπεριφορά

Αν το παιδί παραφέρεται και εκδηλώνει βίαιη συμπεριφορά προς το ίδιο (π.χ. τραβάει τα μαλλιά του, γρατζουνάει το δέρμα του),  προς εμάς ή προς άλλα πρόσωπα και αντικείμενα, χρειάζεται να το συγκρατήσουμε με ηρεμία μέχρι να σταματήσει η επιθετική συμπεριφορά. Τότε αναμένεται ότι θα αρχίσει να κλαίει και θα εκδηλώσει μία έκρηξη οργής.

Πώς να αντιμετωπίσω τις εκρήξεις οργής;

Αυτό που πραγματικά έχει ανάγκη το παιδί όταν έχει έκρηξη οργής είναι να κάτσουμε δίπλα του και να το ακούσουμε αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά του. Στέκομαι δίπλα στο παιδί μου με αγάπη και το ακούω αναγνωρίζοντας πόσο δύσκολο πρέπει να είναι για αυτό… Που έσπασε το μπισκότο του… Που δεν μπορώ να πάρω το παιχνίδι που μου ζητάει… Στέκομαι δίπλα του και αναγνωρίζω την απογοήτευσή του όσο παράλογος και αν μου φαίνεται ο λόγος για τον οποίο το παιδί κλαίει. Το μήνυμα είναι “Είμαι εδώ. Πρέπει να είναι πολύ δύσκολο αυτό για σένα. Θέλεις μία αγκαλιά;” Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να ξεσπάσει, και να επανέλθει πολύ πιο ήρεμο και ευχαριστημένο από ότι ήταν πριν. Η αποδοχή του κλάματος του παιδιού είναι ευεργετική για την ψυχική του υγεία, το συναισθηματικό δέσιμο με τους γονείς, την αύξηση της διάθεσης  για συνεργασία και την μείωση της επιθετικότητας. Αποδέχομαι το κλάμα του παιδιού μου με αγάπη σημαίνει αποδέχομαι και την σκιά του παιδιού μου και αυτό που εισπράττει τότε το παιδί είναι ό,τι ο γονιός μου με αγαπάει ακόμα και όταν είμαι θυμωμένη/θυμωμένος. Τέλος η αποδοχή των δύσκολων συναισθημάτων του παιδιού μας αυξάνει την αυτοεκτίμησή του. Αξίζω την αγάπη των γονιών μου ακόμα και όταν είμαι θυμωμένος.

Η Βένια Δεληκατερίνη είναι Εμψυχώτρια Θεατρικής Έκφρασης, Καθηγήτρια Αγγλικών μέσω Παιχνιδιού, Σύμβουλος Aware Parenting. Συνδημιουργός του Χώρου Προσωπικής Ανάπτυξης και Δημιουργικής Έκφρασης FollowYour Tree (www.followyourtree.gr).