ΡΟΔΑ, ΤΣΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΟΠΑΝΑ

0

Τον Σεπτέμβριο του 1994 που κυκλοφόρησε το «Confide in Me» της Kylie Minogue εγώ ήμουν 12 χρόνων και με το που πλημμύριζε η οθόνη από τα σέξι φορεματάκια και σορτσάκια αλλά και τα κατακόκκινα χείλη της μικροκαμωμένης σταρ εγώ σκεφτόμουν πως αυτό ήταν ό,τι πιο κοντινό σε σέξι/σεξουαλικό είχα δει στη ζωή μου. Και ντρεπόμουν πολύ ‒ το βίντεο μου φαινόταν πολύ «προχώ». Σήμερα μου φαίνεται πιο αθώο κι από τα Στρουμφάκια. Η απόστασή του βέβαια με το σήμερα είναι μακρινή, είναι είκοσι ολόκληρα χρόνια. Είναι όμως τόσο πολλά για να δικαιολογήσουν το ολοκληρωτικό ξεγύμνωμα που βλέπουμε σήμερα στις οθόνες μας; Αρκετά για να μας μεταφέρουν από την υπόνοια του τηλεφωνικού σεξ στο video clip της Kylie στην ολόγυμνη Miley Cyrus στο «Wrecking Ball»;

Αν έβλεπα το 1994 το συγκεκριμένο video clip θα έψαχνα τρύπα να κρύψω το κεφάλι μου στο χώμα. Η περίπτωση της Miley Cyrus είναι πολύ χαρακτηριστική για αυτό που ονομάζουμε «νομιμοποίηση του πορνό look στα νεαρά κορίτσια». Το όμορφο κορίτσι, η Αμερικανίδα χωριατοπούλα από το Τενεσί με τα μακριά μαλλιά, τα ροζ καλοθρεμμένα μαγουλάκια και το ανέμελο στιλ όπως τη γνωρίσαμε στη σειρά Χάνα Μοντάνα του Disney Channel μεταμορφώθηκε εν μια νυκτί σε pop teen είδωλο με σήμα κατατεθέν της ένα ξέφρενο, πραγματικά χυδαίο στιλ που όλα του παραπέμπουν στο σεξ. Η «έφηβη με τις περισσότερες εμφανίσεις στα charts» άρχισε να περνάει το μήνυμα ότι είναι πολύ super να είσαι μονίμως με τη γλώσσα έξω και να την κουνάς προς όλες τις κατευθύνσεις και το ίδιο να κάνεις και με τα οπίσθιά σου καθώς δεν υπάρχει ούτε ένα video clip της  –παρεμπιπτόντως μερικά από αυτά φέρουν την υπογραφή ενός σκηνοθέτη ταινιών πορνό!‒ που να μην περιέχει και άφθονο, προκλητικό κούνημα οπισθίων. Ο πιο μεγάλος σάλος προκλήθηκε όταν στα MTV Music Awards του 2013 άφησε άφωνο όλον τον πλανήτη – και δεν είναι καθόλου υπερβολή να το πούμε αυτό.

Η Cyrys ξεκίνησε με στριπτίζ για να μείνει μόνο με ένα σετ εσωρούχων από λάτεξ, προχώρησε στο γνωστό της butt-shaking και τελείωσε το show της –το οποίο τίποτα δεν είχε να ζηλέψει από ένα soft πόρνο video‒ με κούνημα και τρίψιμο των οπισθίων της ακριβώς πάνω στα επίμαχα σημεία του Robin Thicke, με τον οποίον ερμήνευαν από κοινού ένα τραγούδι στη σκηνή. Εκείνη την περίοδο η άτακτη Miley ήταν αρραβωνιασμένη με τον ηθοποιό Liam Hemsworth ενώ η γυναίκα του Thicke παρευρισκόταν στο κοινό. Διπλό το μήνυμα λοιπόν: είναι οκ να κάνεις πλήρη αναπαράσταση της σεξουαλικής πράξης μπροστά στο κοινό και είναι επίσης οκ να το κάνεις μπροστά στον σύντροφό σου και να το ανέχεται. Όλα οκ λοιπόν, και το sex ένα παιχνίδι, κάτι απλό, εύκολο και γρήγορο, όπως το μάσημα μιας τσίκλας. Και γιατί όχι αφού πλέον οι αγαπημένες pop star των κοριτσιών διατυμπανίζουν σε όλους τους τόνους ότι το απόλυτο γδύσιμο και η πρόκληση είναι στόχοι τους οποίους πρέπει να κατακτήσει κάθε έφηβη που σέβεται τον εαυτό της. Τα video clip της Rihanna «φωνάζουν» ότι ο σκοπός της γυναίκας σε αυτόν τον πλανήτη είναι να ερεθίσει στο μη περαιτέρω έναν άνδρα  κι έπειτα να τον αφήσει σύξυλο. Το να προκαλείς τα γενετήσια ένστικτα στους άνδρες έχει fun, είναι cool. Τώρα πια μπορείς να ανοίξεις την τηλεόραση ή τον υπολογιστή σου και με την τσίμπλα στο μάτι να πέσεις πάνω στη Rihanna γυμνή στην μπανιέρα ή στη Shakira  χωρίς σουτιέν με τα μακριά ξανθά μαλλιά της ως –ψιλή‒ κάλυψη του στήθους της, ή στη Rihanna και τη  Shakira με ρούχα καμπαρέ να κυλιούνται  στα πατώματα με βλέμματα και πρόσωπα που ξεχειλίζουν –επίπλαστη‒ ηδονή. Και φυσικά τη Rihanna με τη Shakira έτοιμες σχεδόν να φιληθούν πάνω στο κρεβάτι.

Α, βέβαια, σε περίπτωση που δεν το ξέρατε, το πιο σέξι από όλα είναι να προσποιείσαι τη λεσβία και να αφήνεις πλήθος υπονοούμενων ότι πολύ σου αρέσει η ιδέα να συνευρεθείς σεξουαλικά με ένα άλλο κορίτσι. Το νέο, πρόσφατο video clip της Jennifer Lopez μαζί με την Iggy Azalea εκτίναξε εντυπωσιακά την παραπάνω λεσβιακή μόδα. Το τετράλεπτο video clip μοιάζει με μικρό tribute στο κούνημα οπισθίων ενώ τα ερωτικά χαϊδέματα ανάμεσα στις δύο τραγουδίστριες και τα λάδια που ξεχύνονται πάνω στα ημίγυμνα σώματά τους  παραπέμπουν πια ευθέως σε ταινιάκι από το youporn.  Θυμάμαι την πρώτη μέρα που κυκλοφόρησε το κλιπάκι κάποιον στο facebook να σχολιάζει ότι έβαλε να το δει όταν βρισκόταν στη δουλειά του και το έκλεισε στα πρώτα δύο λεπτά από την έξαψη που ένιωσε. Ένας άλλος γράφει κάτω από το video στο youtube «αφού θέλετε να γυρίσετε ταινία πορνό γιατί δεν το κάνετε και τρώτε τον χρόνο μας με αυτά τα χαζά τραγούδια;»

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ένα: πλέον αν θέλεις να είσαι μια star πετυχημένη πρέπει να είσαι γυμνή την περισσότερη ώρα ‒ βλέπε ακόμα την Gaga, την Britney Spears, την Christina Aguilera κι όλα τα άλλα κορίτσια. Δυστυχώς στον χορό της… πορνοποίησης μπήκε και η μόδα ‒ η διαφήμιση για παράδειγμα της Burberry το 2013 για το άρωμα του οίκου Body έδειχνε μια νέα κοπέλα που στο τέλος ξεκούμπωνε την καμπαρντίνα της κάτω από την οποία δεν φορούσε τίποτα. Λίγους μήνες αργότερα το περιοδικό NSS δημιούργησε ντόρο με ένα ιντερνετικό παιχνίδι που σχεδίασε με την εξής ιδέα: σε μια φωτογραφία εν μέρει κρυμμένη ο αναγνώστης πρέπει να μαντέψει σωστά αν πρόκειται για καρέ μόδας ή πορνό.  Απ’ ό,τι φαίνεται μάταια δήλωνε στο BBC μετά την εμφάνιση της Cyrus η Annie Lenox «είμαι υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης, όμως όλα αυτά είναι ένα βήμα πιο πέρα, ανήκουν καθαρά στο βασίλειο του πορνό» ‒ τα εναλλακτικά γυναικεία πρότυπα που προωθούν την ελευθερία του πνεύματος και της σκέψης, τη δημιουργικότητα, τον σεβασμό του ανθρώπινου σώματος έχουν προ πολλού εκλείψει. Αν το καλοσκεφτείτε, αντίβαρο δεν υπάρχει. Στη δική μου εποχή, για παράδειγμα, το αντίβαρο της Kylie ήταν η τραγουδίστρια των Garbage, η τραγουδίστρια των No Doubt, η Alanis Morissette. Σήμερα; Μια Adele έχουμε να κάνει σημαντικές δηλώσεις για τις σκληρές επιταγές της ομορφιάς, αλλά πέραν αυτής δύσκολα βρίσκει κανείς ένα εναλλακτικό γυναικείο πρότυπο.

Τα κορίτσια της διπλανής πόρτας (μας)

Η αλήθεια είναι ότι από την αθώα –για τα σημερινά δεδομένα‒ Kylie Minogue μέχρι την ολόγυμνη Miley Cyrus όλα αυτά τα χρόνια το τσιτσίδωμα των teen stars προωθήθηκε με σταθερά βήματα. Πριν από μερικά χρόνια στη χώρα μας, ας πούμε, έγινε της μόδας να είσαι πορνοστάρ με διδάξασα του εν λόγω ρόλου την Τζούλια Αλεξανδράτου. Η νικήτρια των καλλιστείων ‒το απόλυτο εφηβικό όνειρο‒ έγινε πρωταγωνίστρια σε ερωτική ταινία υποστηρίζοντας ότι τίποτα μεμπτό δεν έχει αυτή η επιλογή. Πριν από μερικά χρόνια έγινε της μόδας και το pin up look, αλλά φυσικά ένα pin up look στο οποίο η φούστα είναι ένα τίποτα μπροστά στον όρο μίνι, το τακούνι πρέπει να είναι δωδεκάποντο και το μπούστο-σουτιέν. Ύστερα έγινε της μόδας και το burlesque και η Dita Von Teese. Το μακρύ μαλλί σταθεροποιήθηκε ως η μοναδική επιλογή για μια όμορφη, θελκτική νέα γυναίκα. Τα postis και τα extentions έγιναν μονόδρομος. Γνωστή Ελληνίδα λαϊκή τραγουδίστρια με… 6 χιλιόμετρα extentions δεν παραλείπει να τα τινάζει στα video clips της ως άλλο κορίτσι που κάνει pole dancing. Της μόδας και το pole dancing και της μόδας κι ένα γιαπωνέζικο manga στιλ με απόλυτα λολιτέ στιλιστικούς όρους. Μια βόλτα να κάνεις άλλωστε στα σημερινά λύκεια θα το διαπιστώσεις, όπως και το έντονο μακιγιάζ που κάνουν πλέον οι μαθήτριες. Ήρθε και η επέλαση του facebook και εκεί πια διαπιστώσαμε για τα καλά τι μαθήματα έχουν πάρει οι έφηβες τα τελευταία χρόνια. Οι φωτογραφίες στα profiles τους τα έχουν όλα:  αναρίθμητες φωτογραφίες με το μπικίνι στην παραλία, με το μικροσκοπικό φόρεμα στα night club, αναρίθμητες selfies με μισόκλειστα μάτια και στόμα ανοιχτό, και φυσικά άφθονα στιγμιότυπα με τις φίλες τους σε ενσταντανέ τολμηρά με τις γλώσσες έξω έτοιμες να ακουμπήσουν η μία την άλλη. Αλλά όλα αυτά κάπου τα είδαν έτσι δεν είναι; Κάποιος ‒λέγε με παγκόσμια βιομηχανία της pop, της μόδας και της ομορφιάς‒ τους έμαθε ότι «μόνος μας σκοπός η ομορφιά, κορίτσια, και όχι μια οποιαδήποτε ομορφιά, αλλά η sexy προκλητική ομορφιά». Άλλωστε όσο περισσότερο το γυμνό που λαμβάνουμε τόσο πιο νόμιμο γίνεται, έτσι δεν είναι;  Πρόκειται πια για τη «νεανικοποίηση» της εικόνας, όπως την ονομάζει ο σκηνοθέτης Πίτερ Μπογκντάνοβιτς, και για την πλήρη υποταγή της στις επιταγές της τεστοστερόνης. Τα κορίτσια ακολουθούν. Αν ψάξεις στα ελληνικά κανάλια ομορφιάς στο youtube θα το δεις ‒ οι wannabe διάσημες κοπέλες της διπλανής πόρτας απευθύνονται στις συνομήλικές τους για θέματα μακιγιάζ όντας βαμμένες πιο επαγγελματικά και από τη Madonna. Το ζητούμενο είναι ένα: απόλυτη μεταμόρφωση. Αν είσαι ο εαυτός σου, δεν μετράς.

Οι επιπτώσεις και οι λύσεις

Η συμβουλευτική ψυχολόγος και σύμβουλος γονέων Χριστίνα Ρασιδάκη (τη γνωρίσαμε από τις επιτυχημένες Σχολές Γονέων των εκδόσεων Μεταίχμιο κι από το βιβλίο της Ξέρω να λέω όχι από τις εκδόσεις Πατάκη) έχει πολλά ενδιαφέροντα να πει για όσα ακούει από τις νέες κοπέλες με τις οποίες μιλάει στο ιατρείο της: «Τα νέα κορίτσια έχουν πια αποκτήσει την ιδέα ότι πρέπει οπωσδήποτε να έχουν αγόρι για να μπορούν να κάνουν σεξ. Πρόκειται για μια επιταγή που ξεκινάει από τα 15 τους χρόνια. Ακούς βαριές εκφράσεις όπως ‘‘δεν γίνεται να μην έχω γαμήσει στη ζωή μου’’. Η ευχαρίστηση φυσικά ως μέρος της ερωτικής πράξης ούτε καν συζητιέται. Στα μάτια τους όποιος δεν κάνει σεξ, έχει πρόβλημα. Άλλες φορές τις ακούς να λένε: ‘‘Φοβάμαι πώς θα με κρίνουν οι φίλες μου που άφησα τη σχέση μου. Τι θα κάνω χωρίς γκόμενο; Είναι φυσιολογικό τώρα αυτό;’’ Η επιλογή τους να ντύνονται με στόχο να τραβήξουν όλα τα βλέμματα γίνεται ολοένα και εντονότερη. Οι συνομήλικοι, με τη σειρά τους, ασκούν έντονη κριτική, τους λένε για παράδειγμα ‘‘καλή είσαι, αλλά με λίγα κιλά λιγότερα θα είσαι ακόμα καλύτερη’’ ή ‘‘τα δοντάκια σου είναι λίγο αραιά’’. Τις κρίνουν με πολύ σκληρούς αισθητικούς όρους γιατί και οι ίδιοι εκτίθενται στις ίδιες άκρως απαιτητικές εικόνες ομορφιάς.

Και για τα δύο φύλα στην εφηβεία το σεξ μοιάζει με ολυμπιακό αγώνισμα. Πρέπει να αποδίδεις, να ξέρεις τα πάντα, όλες τις κινήσεις και τα κόλπα. Φταίει και το στερεότυπο του Sex and the City που μύησε τα κορίτσια στην ιδεολογία ‘‘ψωνίζουμε-κυνηγάμε καριέρα-μιλάμε για τα αγόρια’’. Πιστεύω όμως ότι υπάρχει αντίβαρο σε όλα αυτά, αλλά και σοβαρός αντίλογος. Πια μπορείς παντού να διαβάσεις για τις εξωφρενικές παρεμβάσεις του photoshop ή για το ντουμπλάρισμα στις εμφανίσεις των pop star. Εγώ αυτά δείχνω στην κόρη μου ‒ την ντουμπλαρισμένη Britney Spears στη σκηνή. Η Keira Knightley δηλώνει: ‘‘Θέλω να φωτογραφηθώ με το μικρό μου στήθος, δεν έχω πρόβλημα να το δείξω, ούτε θέλω να το κάνετε να φαίνεται μεγάλο’’. Η Kate Winslet με τη σειρά της έκανε μήνυση σε περιοδικό για το photoshop που την εμφάνισε πολύ πιο αδύνατη από ό,τι είναι απαιτώντας να φωτογραφίζεται με τις καμπύλες της. Πάντως, οι βιομηχανίες της μόδας, της ομορφιάς και της pop μουσικής έχουν αρχίσει πια να απευθύνονται σε 13χρονα κορίτσια, το όριο πέφτει συνεχώς. Όσο για τις αναρίθμητες selfies στο profile των εφήβων, εξυπηρετούν τον ίδιο τον σκοπό της εφηβείας. Τι άλλο είναι η εφηβεία παρά ένα τεράστιο selfie; Το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι πώς η παρέα θα σε επιδιώκει για παρέα. Ο ρόλος των γονιών είναι καίριος. Πώς μεγάλωσε η μαμά το κορίτσι; Μιλώντας για πλαστικές και για κυτταρίτιδες; Ο πατέρας πώς μιλούσε για τις γυναίκες; Έλεγε ποτέ ας πούμε τη φράση ‘κοίτα μια χοντρή;’ Αν οι γονείς είναι ανοιχτοί στη διαφορετικότητα αυτό θα φανεί μελλοντικά στον χαρακτήρα του εφήβου. Αν οι γονείς υποψιάζουν τα παιδιά από νωρίς για ζητήματα, όπως ο σκοπός των διαφημίσεων, αυτό το στοιχείο θα παίξει τον ρόλο του την κατάλληλη στιγμή. Αν λέμε στην κόρη μας ότι η λαμπερή Britney Spears έκοψε τα μαλλιά της γουλί γιατί αντιμετωπίζει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα της αποκαλύπτεις τη σκοτεινή όψη του νομίσματος της ομορφιάς. Εκεί ακριβώς πρέπει να ποντάρουμε όταν τους μιλάμε: στην ψυχική υγεία και την καλή σχέση που πρέπει να έχουμε με το σώμα μας. Επίσης οι γονείς πρέπει να είναι ψύχραιμοι την περίοδο που τα παιδιά τους είναι στην εφηβεία και να μην ξεχνούν ποτέ ότι ο έφηβος έχει ανάγκη να είναι μέλος της ομάδας και ότι αυτό του κάνει καλό. Πρέπει να είναι μέρος της κοινωνίας και μέρος του σύμπαντος των εφήβων συμβαδίζοντας με την εποχή του ακόμα κι αν πολλά στοιχεία δεν μας αρέσουν. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς; Να δίνουμε το στίγμα μας από πολύ μικρή ηλικία και επίσης να βάζουμε όρια. Να λέμε για παράδειγμα στην κόρη μας: ‘‘μπορείς να φορέσεις λίγο κραγιόν, αλλά όχι να φορέσεις αυτό το τόσο προκλητικό ρούχο’’. Πρέπει να λέμε αυτό που πρέπει, ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι δεν θα το ακούσουν τώρα. Αν τους μιλάμε από μικρή ηλικία όλα όσα λέμε θα δουλέψουν στο μέλλον, θα βρουν πρόσφορο έδαφος να ανθήσουν».