ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ: ΩΔΗ ΣΤΑ ΛΑΘΗ!

0

Η Άννη Θεοχάρη είναι ηθοποιός (σίγουρα την έχετε απολαύσει ως Μέgνη στη Μουρμούρα), συγγραφέας και εικονογράφος παιδικών βιβλίων και θεατροπαιδαγωγός. Αλλά κυρίως είναι χομπίστρια μουσικός και τραγουδοποιός και ροκεντρολοχορεύτρια, αλλά και μαγείρισσα και παραμυθού και γλυκατζού και ζωγράφος και της αρέσουν πολύ τα μπάνια στη θάλασσα και το καρπούζι το καλοκαίρι. Επίσης, της αρέσουν οι βόλτες στο κέντρο της Αθήνας και να παίζει στο γιουκαλίλι της τα αγαπημένα της τραγούδια! Το νέο της παραμύθι με τίτλο Το λάθος της Άννας μας δίνει την ευκαιρία να συζητήσουμε, στην αρχή της σχολικής χρονιάς, για τα λάθη των παιδιών –και των μεγάλων– και για τη σημασία τους. Πρωταγωνίστρια είναι η Άννα, μια πιτσιρίκα, μαθήτρια δημοτικού, που μία μέρα, μέσα στην τάξη, κάνει ένα λάθος και, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι η δασκάλα της δεν το παίρνει είδηση, το κρύβει βιαστικά στην τσάντα της… Γιατί η Άννα καταχώνιασε το λάθος της;
«Η δασκάλα της Άννας έλεγε συχνά στην τάξη “Πρόσεχε τα λάθη σου, ιδίως τα μεγάλα” και ο παππούς και η γιαγιά της έλεγαν ο ένας στον άλλον όταν έπαιζαν παιχνίδια “εσύ έκανες λάθος”. Και έτσι, η Άννα μεγάλωνε με την αίσθηση πως το λάθος είναι πάντοτε, μα πάντοτε, κάτι κακό. Έτσι μόλις κάνει λάθος, από ντροπή και ενοχή, το κρύβει και εύχεται να μην το ανακαλύψει κανείς», εξηγεί η Άννη Θεοχάρη, που πιστεύει, και όχι άδικα, ότι κάπως έτσι σκεφτόμαστε οι περισσότεροι άνθρωποι. «Το λάθος είναι κάτι κακό, κάτι που δηλώνει μια αδυναμία ή μια αποτυχία μας. Μόνο όταν αλλάξουμε οπτική και δούμε πως το λάθος μας είναι ευκαιρία για να φτάσουμε σε ό,τι  θεωρούμε “σωστό”, θα πάψουμε να το κρύβουμε και θα φωνάζουμε περήφανα “έκανα λάθος, να μια ευκαιρία να μάθω”!» τονίζει.
Ποιον στόχο είχε, όμως, η δημιουργός και κυρίως πώς χρησιμοποίησε την εικονογράφηση ώστε να κάνει πιο ξεκάθαρο το μήνυμά της; «Δημιούργησα το αρχικό σύμπαν της Άννας με πολύ χρώμα και κίνηση. Αλλά μόλις κάνει λάθος γίνεται ασπρόμαυρη∙ πώς θα ήταν άλλωστε οι ενοχές και οι τύψεις, τι χρώμα θα είχαν, αν όχι το άσπρο και το μαύρο;» Αργότερα, μόλις αποφασίζει να συγχωρήσει τα λάθη της, όλα πάλι γεμίζουν χρώμα και η Άννα αποκτά ένα τεράστιο χαμόγελο. «Η όλη ιδέα της ιστορίας ήρθε από τη μικρή Άννα, την αληθινή Άννα, όταν ανακάλυψε πόσο αστείο είναι να κάνει βλακείες. Έλεγε συνεχώς “έκανα βλακεία” και χοροπηδούσε από χαρά. Εκείνη τη στιγμή σκέφτηκα “τι ευτυχία! Να τα κάνεις όλα λάθος και να χοροπηδάς από χαρά”. Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε η βάση για την ιστορία», θυμάται η συγγραφέας, που θα ήθελε η δουλειά της να λειτουργήσει ανακουφιστικά στην ψυχή μικρών και μεγάλων. «Κλείνοντας το βιβλίο, θα πρότεινα σε παιδιά και γονείς να βάλουν μουσική και να αρχίσουν να κάνουν βλακείες! Και να το απολαύσουν! Σαν την αληθινή Άννα», μας παρακινεί.

Τα λάθη του παρελθόντος είναι η βάση για τα σωστά του μέλλοντος
«Είμαι κι εγώ από αυτούς που βάζω τα λάθη μου στην τσάντα και τα κρύβω για λίγο και παίρνω τον χρόνο μου μέχρι να τα αποδεχτώ και να τα αγαπήσω. Το κάνω όμως! Διότι ανακάλυψα πως τα λάθη του παρελθόντος είναι η βάση για ένα σωστό μέλλον», παραδέχεται η Άννη Θεοχάρη. «Αυτό το βιβλίο δημιουργήθηκε, γιατί ήθελα να μοιραστώ αυτή μου την ανακάλυψη με όλον τον κόσμο. Λυπάμαι όταν διαπιστώνω πως πολλοί από εμάς έχουμε μεγαλώσει με ενοχές για τα λάθη και τα στραβά μας. Όμως είναι κομμάτι μας, είμαστε εμείς αυτά τα λάθη και αυτά τα στραβά και είμαστε εμείς που έχουμε κάθε μέρα και κάθε στιγμή την ευκαιρία να τα αλλάξουμε όλα πάντα προς την κατεύθυνση που επιθυμούμε. Δεν είναι σπουδαίο;» διαπιστώνει.
Τι συμβαίνει, όμως, μέχρι να το κατανοήσουμε αυτό; Το λάθος, χωμένο μέσα στην τσάντα της, βαραίνει την Άννα όλη μέρα και γίνεται αβάσταχτο. Αν γίνει η αρχή, μπορεί ένα παιδί να μάθει να μην αναγνωρίζει/παραδέχεται τα σφάλματά του και να τα συσσωρεύει, χωρίς φυσικά να μπορεί να τα διαχειριστεί; «Τα λάθη μεταφράζονται τις περισσότερες φορές σε ενοχές. Οι ενοχές είναι κάτι το ασήκωτο! Μου φάνηκε ωραία μεταφορά η Άννα να καταχωνιάσει τα λάθη της στο πιο σκοτεινό σημείο της σχολικής της τσάντας, σαν να τα κρύβει στο πιο σκοτεινό σημείο της παιδικής της ψυχής, αλλά η έγνοια τους και η σκέψη της ύπαρξης τους να τη βαραίνουν τόσο, ώστε να μην την αφήνουν να κοιμηθεί. Αυτές οι τύψεις και οι ενοχές, που έκανε κάτι που όλοι της απαγόρευαν να κάνει και της το παρουσίαζαν σαν το απόλυτο κακό, τη γεμίζουν άγχος. “Κι αν αύριο από ένα δυο γινόντουσαν καμπόσα; Αν ένα λάθος έκανες θα κάνεις και άλλα τόσα”, σκέφτεται. Φαντάζομαι πως πάντα υπάρχει χώρος μέσα μας, ότι έχουμε μάθει με την κατάλληλη καθοδήγηση να μπορούμε να το ξεπεράσουμε», αισιοδοξεί η δημιουργός, που πιστεύει πως ακόμα και μια κακή αρχή να έχει γίνει, υπάρχουν δρόμοι να τη διορθώσουμε. Θεωρεί, όμως, πως είναι σημαντικό να μαθαίνουμε από μικρή ηλικία ότι δεν μπορούμε να ελέγχουμε τα πάντα γύρω μας και ότι είναι στη φύση μας να κάνουμε λάθη και να μαθαίνουμε από αυτά. «Από λάθος έχουν δημιουργηθεί σπουδαία πράγματα και από λάθος υπολογισμούς έχουν ανακαλυφθεί νησιά και στεριές. Οι καλλιτέχνες και οι μεγάλοι δημιουργοί αγαπούν τα λάθη στην τέχνη τους και πολλές φορές τα διατηρούν σαν μια μικρή παραφωνία που τους θυμίζει την ανθρώπινή τους φύση και πως η ζωή είναι απρόβλεπτη και γεμάτη λάθη!» υπενθυμίζει.

Αγκαλιάζοντας τα λάθη μας
Κάποια στιγμή, επιτέλους, η Άννα αγκαλιάζει τα λάθη της και η ζωή της βελτιώνεται. «Η Άννα ζει μέσα στο άγχος και τις ενοχές που τη βαραίνουν και δεν την αφήνουν να κοιμηθεί. Αυτό την οδηγεί να τους βάλει τις φωνές και να τα κατηγορήσει για όλα της τα δεινά. Εκείνα βάζουν τα κλάματα και η Άννα τότε θυμάται πώς είναι να σου φωνάζουν και να σε βάζουν τιμωρία∙ το έχει πάθει και αυτή άλλωστε. Η ενσυναίσθησή της την οδηγεί να πάρει τα λάθη της αγκαλιά και να τα παρηγορήσει. Σαν να παίρνει αγκαλιά και να παρηγορεί τον ίδιο της τον εαυτό της. Και έτσι κοιμούνται στο κρεβάτι με την καρδιά γεμάτη», χαμογελά η Άννη. Την επόμενη ημέρα η Άννα γίνεται και πάλι χρωματιστή και είναι πια ξεκάθαρο πως κάτι έχει αλλάξει! Τα λάθη της γίνονται κοκαλάκια και της μαζεύουν τα τσουλούφια που μέχρι χτες την ενοχλούσαν, γίνονται επιδιορθωμένα φερμουάρ, γίνονται χαμένα κουμπιά. «Με άλλα λόγια, τα λάθη της τη βοηθούν να γίνει καλύτερη, μόνο και μόνο γιατί τα πήρε αγκαλιά και τους έδειξε αγάπη. Γιατί τα συγχώρεσε. Σκέφτομαι, λοιπόν, πόσα σπουδαία πράγματα θα κάναμε εγώ και εσύ αν παίρναμε αγκαλιά κάθε πτυχή του εαυτού μας που ίσως κάνει λάθος και τη συγχωρούσαμε, την αγαπούσαμε και την αφήναμε να μας χρωματίσει και πάλι!» μου λέει αφοπλιστικά. Και έχει δίκιο. Όμως…

… πώς μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τα λάθη μας;  
Προφανώς, δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην κάνει λάθη. Όμως, η διαχείρισή τους διαφέρει. Άραγε, μαθαίνουμε τα παιδιά μας να αναγνωρίζουν όσα κάνουν… στραβά; Μήπως οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι τελικά εκείνοι που τα οδηγούν στα ψέματα ή στην εθελοτυφλία μπροστά στα λάθη τους; «Δεν είμαι γονέας ούτε εκπαιδευτικός, δεν έχω τη γνώση και την εμπειρία που χρειάζεται για να πω τι πρέπει να κάνει ένας γονιός ή ένας εκπαιδευτικός», απαντά. «Κρίνω, όμως, από τα δικά μου βιώματα και αισθάνομαι πως το να καλλιεργείς στο παιδί σου την κριτική σκέψη και τη γνώση μέσα από βιωματικές εμπειρίες είναι ένας σωστός τρόπος για να το βοηθήσεις να καταλάβει τον κόσμο και μεγαλώνοντας να μάθει να παίρνει τις σωστές αποφάσεις».
Η Άννη θα ήθελε έναν κόσμο όπου οι ενήλικοι θα ζούμε συμφιλιωμένοι με τις κακές επιλογές μας. Έναν κόσμο όπου τα παιδιά θα είναι ελεύθερα να πέφτουν και να σηκώνονται με τη σωστή καθοδήγηση και πρόθυμα να αναλάβουν την ευθύνη των λαθών τους. Έναν κόσμο όπου το «έκανα λάθος, συγγνώμη» και το «είμαι περήφανος για σένα» θα ακούγονται πιο συχνά. «Κακά τα ψέματα. Είναι μια δύσκολη διαδικασία το να παραδεχτείς το λάθος σου και να ζητήσεις συγγνώμη. Απαιτεί μια δύναμη και μια ελπίδα και αισιοδοξία πως από εδώ και πέρα θα τα κάνεις όλα καλύτερα. Ποιος παίρνει τέτοια ευθύνη; Όμως δεν υπάρχει άνθρωπος, όπως είπες και εσύ, που δεν κάνει λάθη. Διότι αυτός που δεν κάνει λάθη, είναι αυτός που δεν κάνει τίποτα». Τόσο απλά!

Η Άννη κλείνει τη συζήτησή μας με ένα απόσπασμα από το βιβλίο της: «Η Άννα ποτέ δεν έκανε/ το ίδιο λάθος πάλι/στην τάξη ξαναβρέθηκε/με μια χαρά μεγάλη./Και τώρα ήταν έτοιμη/ στο μάθημα στη γλώσσα/ λάθη ολοκαίνουργια/ να κάνει άλλα τόσα!» και μια ευχή για τη νέα σχολική χρονιά: «Εύχομαι, λοιπόν, να μην ξανακάνετε ποτέ το ίδιο λάθος! Εύχομαι μόνο καινούργια, ολοκαίνουργια λάθη! Καλή Σχολική Χρονιάάάάά!!!»Το βιβλίο «Το λάθος της Άννας», σε κείμενο και εικονογράφηση της Άννης Θεοχάρη, κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική. Αναζητήστε και το YouTube κανάλι «Άννη Θεοχάρη», όπου θα ακούσετε και θα χορέψετε το ομότιτλο τραγούδι.