MΑΓΙΚΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΑ

0

Είναι μερικά καλοκαίρια αλλιώτικα από τα άλλα. Μερικά καλοκαίρια που σε πάνε όπου θέλεις. Μπορεί να μην είναι ακριβώς αληθινά, επειδή ανήκουν στη σφαίρα της λογοτεχνίας, αλλά ποιος είπε πως έχουν λιγότερη αλήθεια από τα πραγματικά; Διαλέξαμε μερικά μαγικά καλοκαίρια, με ήρωες παιδιά και εφήβους από την παγκόσμια λογοτεχνία, που καθόρισαν τη ζωή των μικρών ηρώων αλλά και τη δική μας.

Γιάρμουθ
Το θέρετρο με τις παραλίες στο Νόρφολκ της Βόρειας Αγγλίας έμελλε να γίνει το εφαλτήριο μιας από τις πιο συγκλονιστικές ενηλικιώσεις της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Λέγεται ότι ακόμα κι αν ο Ντίκενς είχε γράψει μόνο τον Ντέιβιντ Κόπερφιλντ πάλι θα είχε περάσει στη χορεία των πιο σημαντικών συγγραφέων. Ο ορφανός από πατέρα Ντέιβιντ ταξιδεύει μαζί με την αγαπημένη του νταντά Πέγκοτι στο Γκρέιτ Γιάρμουθ για να κρατηθεί μακριά από την τραυματική εμπειρία του επικείμενου γάμου της μητέρας του. Ο Ντέιβιντ συνδέεται με τους συγγενείς της Πέγκοτι και περνάει τις τελευταίες ξέγνοιαστες μέρες της ζωής του. Η επιστροφή είναι μοιραία, καθώς τίποτε από τον κόσμο που είχε ως τότε γνωρίσει δεν έμελλε να παραμείνει στη θέση του. Το ψαροχώρι με τους φτωχούς συγγενείς είναι το λιμάνι των ευτυχισμένων ημερών του προικισμένου παιδιού, που μπολιάζεται από την άγρια δύναμη του τοπίου, λες για να αντλήσει τη ζωτική ορμή που θα του χρειαστεί για να αντιμετωπίσει τις μεγάλες δυσκολίες της δικής του ζωής. Δεν είναι τυχαίο ότι παρακολουθεί με δέος τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι ψαράδες να δαμάσουν τα πελώρια κύματα προκειμένου να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, πρελούδιο για τη σκληρή ζωή που περιμένει και τον ίδιον. Στο Γιάρμουθ θα καταφύγει και άλλες φορές στα χρόνια που έρχονται και εκεί θα συμβεί ένα ακόμα τραγικό γεγονός, που θα καθορίσει τη στάση του απέναντι στους ανθρώπους στην ενήλικη πλέον ζωή του. Τόπος εμβληματικός, μεταιχμιακός και προφητικός, το Γιάρμουθ του Κόπερφιλντ θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ο τόπος σύμβολο μιας ταραγμένης μετάβασης ενός ανήλικου στον κόσμο των μεγάλων.

Νήσος Τσέρμαν
Ένα νησί σε σχήμα πεταλούδας είναι ο αναγκαστικός τόπος διακοπών μιας παρέας μαθητών του οικοτροφείου Τσέρμαν της Νέας Ζηλανδίας, ηλικίας από οκτώ έως δεκατεσσάρων ετών, που βρίσκονται να πλέουν μεσοπέλαγα, μίλια μακριά από το Όκλαντ, όταν ένας άγνωστος έκοψε λάθρα τα σκοινιά που κρατούσαν δεμένο το μικρό καράβι τους. Το κοντινό ταξίδι αναψυχής που προγραμμάτιζαν οι μικροί ήρωες για τις καλοκαιρινές διακοπές τους μετατρέπεται σε ένα ταξίδι δοκιμασίας των αντοχών και του χαρακτήρα τους, όταν ανακαλύπτουν ότι η τρικυμία ξέβρασε τη σκούνα τους σε ένα ακατοίκητο ξερονήσι στον Ειρηνικό, το οποίο βάφτισαν με το όνομα του σχολείου τους. Ο Ιούλιος Βερν, σε ένα από τα λιγότερο δημοφιλή βιβλία του, το Δυο χρόνια διακοπές, επιχειρεί να φτιάξει ένα περιβάλλον Ροβινσώνα Κρούσου για παιδιά, και με απαράμιλλη μαεστρία οδηγεί τη μικρή παρέα, που αποτελείται από παιδιά αγγλικής, γαλλικής και αμερικανικής εθνικότητας, σε ένα ταξίδι αντοχής, γενναιότητας, θάρρους και αυτογνωσίας. Ο Γκόρντον, ο Μπριάν, ο Ζακ, ο Ντόνιφαν, ο νέγρος μούτσος Μόκο και οι υπόλοιποι δέκα μαθητές πρέπει να μάθουν να επιβιώνουν αλλά και να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους όσο κι αν ο ρατσισμός, οι ταξικές διακρίσεις, ο εγωισμός και η διχόνοια θα στήσουν ένα επικίνδυνο παιχνίδι που θα απειλήσει τη σωτηρία τους. Μια ιστορία με παιδιά, καθρέφτης του σκληρού κόσμου των μεγάλων, συμβολική αλλά και τόσο πραγματική όσο η ίδια η ενηλικίωση.

Μισισιπής
Ο κολλητός φίλος του Τομ Σόγιερ, ο κατεργάρης και αλητάκος Χόκλμπερι Φιν, είναι από τους πιο αγαπημένους παιδικούς ήρωες, γέννημα της εμπνευσμένης πένας του Μαρκ Τουέιν, ενός από τους σπουδαιότερους Αμερικανούς συγγραφείς, σύμφωνα με τον Ευγένιο Ο’ Νιλ και τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, που τον θεωρούσαν πατέρα της μοντέρνας αμερικανικής λογοτεχνίας. Αυτήν τη φορά συναντάμε τον ορφανό και κατατρεγμένο ανήλικο πάνω σε μια σχεδία στον Μισισιπή να προσπαθεί να ξεπεράσει τις μεγάλες δυσκολίες ενός ταξιδιού μέσα στο επικίνδυνο ποτάμι. Ο Χοκ Φιν είναι ίσως ο πιο αντισυμβατικός χαρακτήρας στην εφηβική λογοτεχνία, ένα μίγμα αντεξουσιαστή στα σπάργανα, πλακατζή και μπαγασάκου, που διαθέτει, όμως, εξυπνάδα, διαίσθηση, καρδιά και ψυχή, θάρρος, δύναμη και χαρακτήρα. Ο Μισισιπής δεν είναι ακριβώς τόπος διακοπών για τον έφηβο ήρωα, που έχει περάσει πολλά για να φτάσει ως εδώ. Είναι μια ελεύθερη πορεία προς τη γνώση, μέσω της εμπειρίας, μια δοκιμασία των νεύρων και της αποφασιστικότητας ενός παιδιού, που παρότι έχει πέσει θύμα της σκληρότερης ενδοοικογενειακής βίας από τον θείο του, δεν το βάζει κάτω και μάχεται για τη ζωή του. Πολύτιμος βοηθός του στην έξοδο στον κόσμο ο Τουέιν, χτίζει έναν εμβληματικό αντιήρωα και τον αφήνει τόσο ελεύθερο όσο ένα άγριο άλογο.

Το Ναύπλιο
Σε μια ηλιόλουστη, παραθαλάσσια πόλη, που θα μπορούσε να είναι το Ναύπλιο, στήνεται το σκηνικό δράσης μιας άγουρης ακόμα παρέας, που δεν θα περάσει αναίμακτα από την παιδική και εφηβική ηλικία στα χρόνια της ωρίμανσης. Θα βρει στον δρόμο της πολλά αγκάθια, θα δοκιμάσει τη φιλία, τον έρωτα, τον ηρωισμό, θα βιώσει τον θάνατο μέσα στους κόλπους της και θα συνεχίσει την πορεία της κάτω από τον βαρύ ίσκιο του, θα απολέσει πολλά για να κερδίσει άλλα, και θα πληρώσει πολύ ακριβά το τίμημα του περάσματος στον «αληθινό» κόσμο των μεγάλων. Τα πάθη και οι «κατολισθήσεις» που συμβαίνουν στην ψυχή των ηρώων καταντούν επικίνδυνα και κάποτε τραγικά. Δυο κόσμοι ασύνδετοι, η πραγματικότητα των ενηλίκων και οι φαντασιώσεις των εφήβων, δεν συναντιούνται παρά για να διαπιστώσουν την απόσταση που τους χωρίζει. Το κατεξοχήν ελληνικό εφηβικό μυθιστόρημα είναι ένα βιβλίο-σταθμός της μοντέρνας νεοελληνικής λογοτεχνίας, διά χειρός ενός από τους πιο ταλαντούχους εκπροσώπους των ελληνικών γραμμάτων, του Κοσμά Πολίτη. Ο Παρασκευάς που διηγείται την ιστορία, ο Λοΐζος, ο Αντρέας, ο Αλέκος, η Μόνικα είναι οι ήρωες που θα κληθούν να αποφασίσουν για τη ζωή τους νωρίς, όσο νωρίς παίρνονται οι σημαντικές αποφάσεις, εκείνες που μας επηρεάζουν αμετάκλητα. Ο τίτλος του μυθιστορήματος, που έγινε ταινία από τον Μιχάλη Κακογιάννη αλλά και τηλεοπτική σειρά, είναι εμπνευσμένος από την 3η Συμφωνία του Μπετόβεν, την περίφημη Ηρωική. Γι’ αυτό και το μυθιστόρημα έχει χαρακτηριστεί και ως «Η Συμφωνία της εφηβείας».

Μπαλμπέκ
Πόλη φανταστική, στην οποία ο Μαρσέλ Προυστ τοποθετεί τις καλοκαιρινές διακοπές του μικρού Μαρσέλ, ήρωα του πασίγνωστου αριστουργήματος Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο. Το Μπαλμπέκ, παραθαλάσσιο θέρετρο των ακτών της Νορμανδίας στο γύρισμα του 19ου αιώνα, δεν είναι ένας απλός τόπος διακοπών για τον ήρωα. Είναι η περιοχή όπου συντελούνται δομικές αλλαγές στην ψυχή και στον χαρακτήρα του. Εκεί συμβαίνουν όλα, και όλα συμβαίνουν νωρίς. Στον νορμανδικό ορίζοντα, με φόντο τη θάλασσα, η καρδιά του μικρού Μαρσέλ αιχμαλωτίζεται για πάντα στη θέα της «μικρής συντροφιάς», ενός ζωντανού μπουκέτου όμορφων και ατίθασων κοριτσιών που διασχίζουν την προκυμαία με ποδήλατα. Στην αμμουδερή παραλία του Μπαλμπέκ στρώνεται το υπόβαθρο για τον μετέπειτα μεγάλο και δυστυχισμένο έρωτά του για την ανεξιχνίαστη –άρα μοιραία– αρχηγό των «ανθισμένων κοριτσιών», την εμβληματική Αλμπερτίν. Εκεί ο μικρός Μαρσέλ κάνει τις πρώτες του επαφές με την αριστοκρατία του Φομπούρ Σεν Ζερμέν, η οποία θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του. Εκεί έρχεται σε επαφή με την υψηλή τέχνη, μέσα στο ατελιέ του ζωγράφου Ελστίρ. Εκεί έρχεται τόσο κοντά με τη γιαγιά του, η οποία τον συνοδεύει στο πρώτο ταξίδι μακριά από την ασφάλεια του σπιτιού του. Εκεί, τέλος, επανέρχεται σε μεγαλύτερη ηλικία και συνειδητοποιεί το τεράστιο πλήγμα που υπέστη με τον θάνατό της. Το Μπαλμπέκ είναι η αφετηρία, το θαύμα, το ξύπνημα της σεξουαλικότητας. Το Μπαλμπέκ είναι η ωρίμανση, η αυτογνωσία, η απομάγευση, η διάψευση, η νοσταλγία. Το παραλιακό Μπαλμπέκ είναι ίσως ο πιο φημισμένος τόπος παραθερισμού στην παγκόσμια λογοτεχνία και το μυθιστορηματικό όνομα της πραγματικής νορμανδικής λουτρόπολης Καμπούρ, στην οποία επανερχόταν ο συγγραφέας στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Εκεί, μέσα από τα παράθυρα του Γκραντ Οτέλ, που υπάρχει ακόμα, μπορούσε να αγναντεύει ανενόχλητος τις χιλιάδες παραλλαγές της θάλασσας και να βυθίζεται εντός του για να αλιεύσει τα μικροσκοπικά κομμάτια ενός ψυχικού παζλ, που κατόρθωσε να μετατρέψει σε μεγάλη τέχνη ξανακερδίζοντας τον χαμένο χρόνο.