Ο ΦΟΙΒΟΣ ΕΙΧΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ

0

Συναντήθηκα με τον Φοίβο Δεληβοριά στη γειτονιά του και σχεδόν γειτονιά μου, στο Μετς, τρεις μέρες πριν αρχίσουν οι μουσικές παραστάσεις του για παιδιά «Πες μου τ’ όνομά σου» στο θέατρο Radar. Φυσικά, η συζήτηση με έναν τόσο ξεχωριστό άνθρωπο δεν θα μπορούσε να περιοριστεί μόνο σε αυτή την ιστορία με τραγούδια που αφηγείται στους μικρούς του φίλους τις Κυριακές του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου. Ο Φοίβος μού αφηγήθηκε τη δική του ιστορία…

Ο Φοίβος παιδί

Όπως του είπε ένας συμμαθητής του από τα Γαλλικά, ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης, που συνάντησε πρόσφατα, τον Φοίβο τον «έσωσε η μουσική». Ως παιδί δεν μίλαγε καθόλου, ήταν τρομακτικά σιωπηλός, στον κόσμο του, δεν έπαιζε μπάλα, είχε λίγους φίλους, 3-4 άτομα, στο σχολείο, ήταν περίεργα παιδιά, που μίλαγαν για ταινίες και βιβλία, ήταν οι «διανοούμενοι του δημοτικού», που ζούσαν σε έναν κόσμο λίγο παραπέρα από τον κανονικό. Η σχέση αυτών των παιδιών με τους υπόλοιπους συμμαθητές τους ήταν είτε σχέση χιουμοριστική, δηλαδή τους… σατίριζαν, ηχογραφώντας κασέτες αλά Χάρι Κλυνν, είτε σχέση άμυνας. Αν όσα σε ενδιαφέρουν είναι διαφορετικά από όσα ενδιαφέρουν τους πολλούς, φοβάσαι μην υποστείς bullying. To bullying είναι κάτι που απασχολούσε τον μικρό Φοίβο, καθώς είχε μια αφηρημάδα, μια αδυναμία, ένα περίεργο περπάτημα, που έδιναν στόχο στους υπόλοιπους.

Στα 9 του χρόνια, ικέτευε τους γονείς του να του πάρουν μια κάμερα, καθώς είχε μανία με το σινεμά, αλλά μια μέση οικογένεια στην Καλλιθέα στις αρχές της δεκαετίας του ’80 δεν είχε αυτή την οικονομική δυνατότητα. Μπόρεσαν, όμως, και του αγόρασαν μια κιθάρα, μάρκας Suzuki- το λέει ακόμα και γελάει- και ξεκίνησε μαθήματα. Η τύχη τού έστειλε έναν γείτονα να τον διδάξει. Δεν ήταν άλλος από τον Ορφέα Περίδη, που του έκανε, όπως λέει, μαγικά μαθήματα. Σταδιακά, μπαίνοντας στην εφηβεία, ο Φοίβος άρχισε να ακούει μουσική πιο συνειδητά, να γίνεται συλλέκτης, να αγοράζει δίσκους και να θέλει να γίνει κι αυτός μέρος της μουσικής παραγωγής. Να φανταστείτε πως ηχογραφούσε κασέτες γράφοντας στα τετράδιά του τα κρέντιτς, στα οποία ανέφερε ότι έπαιζαν μαζί του γνωστοί μουσικοί. Είχε μπει για τα καλά στο πετσί του ρόλου…

Πλέον, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν για αυτό το παράξενο παιδί. Φυσικά, συνέχισε να ξεχωρίζει, όχι όμως πια για την ιδιαίτερη προσωπικότητά του, αλλά για το μουσικό ταλέντο του. Έκανε παρέες, κοινωνικοποιήθηκε, τον καλούσαν πια στα πάρτι, του ανέθεταν γιορτές, έγινε η ψυχή της παρέας, έκανε και πιο αλήτικες παρέες, γράφοντας ροκ κομμάτια και άρχισε σταδιακά να αγαπάει και τον εαυτό του και τα άλλα παιδιά.

Στα δεκατρία του δήλωσε στους γονείς του ότι θα γίνει μουσικός. Ο πατέρας του, που, όπως του είπε, όταν ήταν παιδί ήθελε κι αυτός να γίνει ηθοποιός, του πρότεινε να κοιτάξει να διοριστεί κάπου και να παίζει μουσική στον ελεύθερο χρόνο του. Όμως η στάση και η καχυποψία τους άλλαξε, όταν τους μίλησε για το ταλέντο του γιου τους ο Μάνος Χατζιδάκις.

Ο μικρός Φοίβος, αποφασισμένος, στα δεκαπέντε του πήρε μια κασέτα και πήγε και τον βρήκε ένα απόγευμα στον Σείριο στην Πλάκα. Του την έδωσε και μερικούς μήνες μετά πήγε και τον έψαξε εκ νέου στα παρασκήνια μιας συναυλίας του. Ο Χατζιδάκις θυμόταν τον περίεργο πιτσιρικά και του ζήτησε να πάει την επόμενη ημέρα από το σπίτι του. Ο Φοίβος πήγε. Ήταν στις 23 Οκτωβρίου ου 1988. Ήταν τα γενέθλια του συνθέτη, που έγινε μέντοράς του. Αφού τον άκουσε και συζήτησαν, ο Χατζιδάκις τού έδωσε ένα χαρτί με 5 βιβλία, 5 ταινίες, 5 συμφωνικά έργα και 5 δίσκους για να μελετήσει μέχρι την επόμενή τους συνάντηση, πράγμα το οποίο έγινε η παράδοσή τους. Κάθε φορά που ο Φοίβος τού πήγαινε τραγούδια να ακούσει, τραγούδια τα οποία κοιτούσε λεπτομερώς και του επισήμαινε τις παρατηρήσεις του, του έδινε και υλικό προς μελέτη μέχρι την επόμενη συνάντησή τους.

Το σχολείο για τον Φοίβο μπήκε σε δεύτερη μοίρα. Στα δεκαέξι του, παιδί ακόμα, με τις συστάσεις και την υποστήριξη του Χατζιδάκι και με τη σύμφωνη, πλέον, γνώμη των γονιών του, μπήκε στο στούντιο και ηχογράφησε το πρώτο του CD. Παράλληλα, έγινε ένας φανατικός της μουσικής δράσης. Γράφτηκε στο Ωδείο και σπούδασε, αγόρασε συνθεσάιζερ και έμαθε ενορχήστρωση, ανέλαβε μουσικές για ερασιτεχνικούς θιάσους, έφτιαξε γκρουπ, διοργάνωσε συναυλίες σε μικρές αίθουσες της Καλλιθέας, μέχρι την κυκλοφορία του επόμενου δίσκου του, 6 χρόνια μετά. Η αγωνία αυτών των πρώτων χρόνων τον έχει κάνει να αισθάνεται πως για να δικαιολογήσει την ύπαρξή του στον χώρο πρέπει πάντοτε να δημιουργεί κάτι καινούριο. Εξ ου και οι φρέσκες ιδέες αν και ανορθόδοξες, που παρουσιάζει κάθε τόσο!

Πάντως, αγαπημένος του ήρωας είναι ο Ντόναλντ Ντακ. Μαζί του ταυτίζεται, καθώς η συνθήκη με την οποία μπαίνει σε περιπέτειες είναι η αμηχανία του. Δεν είναι όπως οι σούπερ ήρωες (που δεν αρέσουν στον Φοίβο). Δεν θέλει να σώσει κανέναν, απλά θέλει να κοιμηθεί στην αιώρα του, αλλά του συμβαίνουν διάφορα… Έτσι κι ο Φοίβος. Οτιδήποτε έχει κάνει, οι παραστάσεις του, τα τραγούδια του, δεν έχουν ένα ορθόδοξο σώμα ή μια ορθόδοξη αφήγηση, αλλά ξεκινούν από αδέξιες ή κουλές φαντασιώσεις.

Ο Φοίβος μπαμπάς

Ο Φοίβος κάποτε υποστήριζε ότι οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να κάνουν παιδιά, λόγω του τρόπου ζωής τους και του εγωκεντρισμού τους. Γι΄ αυτό και εξεπλάγη ευχάριστα από το πόσο καλά ανταποκρίθηκε στον ρόλο του πατέρα. Ενώ ήταν απόλυτα ανέτοιμος, ήταν ταυτόχρονα και απόλυτα έτοιμος και είχε ικανότητες τις οποίες δεν φανταζόταν. Ήταν σαν να ερωτεύτηκε ξανά για πρώτη φορά. Φυσικά, τον συγκίνησε η στάση των γονέων του με την είσοδο του νέου μέλους στην οικογένεια. Και τους κατάλαβε σε πολλά, ως τότε ακατανόητα για αυτόν.

Η Ιόλη πάει σχολείο, πρώτη δημοτικού φέτος, στην όμορφη γειτονιά τους, όπου όλοι γνωρίζονται και είναι μια μεγάλη παρέα. Σε αντίθεση με τον μπαμπά της στην αντίστοιχη ηλικία, είναι ένα κοινωνικό και άνετο παιδί με πολλούς φίλους. Ο Φοίβος χαρακτηρίζει εαυτόν μπαμπά παιχνιδιάρη, πηγαίνει με την κόρη του και τους φίλους της σινεμά, παιδική χαρά, παιδότοπο, διακοπές. Μεγαλώνοντας την Ιόλη, ξαναθυμάται τον εαυτό του ως παιδί, τις δικές του πρώτες αντιδράσεις όταν ερχόταν σε επαφή με κάτι. Της διαβάζει ιστορίες που αγάπησε μικρός, Τζιάννι Ροντάρι, Αστερίξ, Μικρό Νικόλα, Καρλ Μπαρκς και θέλει η Ιόλη να γίνει κοινωνός όλων αυτών των μύθων και των αφηγήσεων, των παραμυθιών, των ταινιών, που μας προσφέρει η κοινωνία και έπειτα να διαλέξει αυτούς που προτιμά.

Όσον αφορά στη μουσική, στο σπίτι του Φοίβου και της γυναίκας του, της ηθοποιού Βάσως Καβαλλιεράτου, ο DJ είναι το παιδί… Όπως, μάλλον, και σε κάθε σύγχρονο σπίτι. Ο Φοίβος, όμως, πάντα υποψιάζεται, με βάση τα δικά του βιώματα, τι μπορεί να ενθουσιάσει την Ιόλη. Βουγιουκλάκη, Ημισκούμπρια, Κηλαηδόνης, Σαββόπουλος… Ακούνε, βέβαια, και Φοίβο Δεληβοριά. Δεν της βάζει επί τούτου τους δίσκους του, αλλά η μικρή παρακολούθησε τις παιδικές παραστάσεις του και έζησε την Ταράτσα στην προετοιμασία της, επομένως έμαθε τα τραγούδια, της άρεσαν και ζητάει να τα ακούσει.

Ο Φοίβος επισημαίνει πως το μέσο για να ακούσουν τα παιδιά μουσική σήμερα είναι το YouΤube. Εκεί μπορεί το παιδί να «πέσει» πάνω στα Ζουζούνια, μπορεί, όμως, να «πέσει» και πάνω στη Λιλιπούπολη. Εννοείται ότι τα παιδιά ενθουσιάζονται με όλα, το τι είναι κακό ή κιτς έρχεται αργότερα στη ζωή, αν έρθει ποτέ. Αν, πάντως, η Ιόλη ακούσει κάτι που δεν γουστάρει ο Φοίβος, εκείνος θα της το πει, όχι, όμως για να την καθοδηγήσει, αλλά για να την ενημερώσει για το γούστο του.

Τα παιδικά τραγούδια

Ως λάτρης της Λιλιπούπολης, ως άνθρωπος με καλή επικοινωνία με τα παιδιά και ως καλλιτέχνης με μια παιδική πλευρά, ο Φοίβος ήθελε να γράψει παιδικά τραγούδια, αλλά όλο και το ανέβαλλε. Κάποια στιγμή τον βρήκε ο Γιώργος Χατζηπιερής και του ζήτησε να λάβει μέρος στον Τεμπέλη Δράκο, ερμηνεύοντας το Ελεφαντάκι. Ο Φοίβος πρόσθεσε έναν δικό του στίχο «Θέλει κόπο μα θα βρω τον τρόπο να το πάρω κάποτε αγκαλιά» και το κομμάτι έγινε παιδικό σουξέ, σε βαθμό που, 13 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, εκνευρισμένοι γονείς τον σταματούν στο δρόμο ή στο σούπερ μάρκετ του λένε «Όχι άλλο Ελεφαντάκι».

Όταν γεννήθηκε η κόρη του, το 2012, σαν να συνωμότησε το σύμπαν για να αρχίσει να γράφει παιδικά τραγούδια. Καταρχάς έγραψε ένα, το Κουνελάκι, για τη γέννησή της. Τον βρήκε ο Βασίλης Κουκαλάνι και του ζήτησε μουσική για τις παιδικές του παραστάσεις και η Παραμυθοχώρα, στη γειτονιά του στο Μετς, του ζήτησε μουσική για κουκλοθέατρο. Ξαφνικά του έγιναν προτάσεις  Δεχόταν αμέσως οποιαδήποτε πρόταση με ενθουσιασμό, καθώς ήταν στο τριπ του νέου μπαμπά, που μιλούσε και τραγουδούσε στην κόρη του. Όταν ο Παρασκευάς Καρασούλος της Μικρής Άρκτου τού πρότεινε να μαζέψουν όλο το υλικό που είχε και να φτιάξουν ένα βιβλίο CD, ο Φοίβος πήρε αμέσως την αδελφή του τη Μυρτώ, ζωγράφο και εικονογράφο, και έστησαν μαζί το «Πες μου τ’ όνομά σου», που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2018 και ήδη έχει φτάσει στην τρίτη έκδοσή του, βρίσκοντας ένα ήδη έτοιμο ακροατήριο που έμοιαζε να περίμενε ένα παιδικό CD.

Η πρώτη φορά που έκανε παράσταση με τα τραγούδια του βιβλίου ήταν στη Θεσσαλονίκη, όπου έγινε χαμός. Ήρθε, λοιπόν, η ώρα της Αθήνας. Μέσα σε μία ώρα που περνάει νεράκι και για τους μουσικούς και για τους θεατές, ο Φοίβος μας αφηγείται πως «Ήταν μια Πόλη», μια πόλη που του αρέσει για την ανωνυμία της, για την ελευθερία της και για τις πολιτιστικές ευκαιρίες που σου προσφέρει, μια πόλη που εντυπωσιάζει τα παιδιά. Λιλιπούπολη, Ντενεκεδούπολη, Ντίσνεϊλαντ, Μίκυ Σίτυ και Λιμνούπολη. Ιδανικές, ευνομούμενες με έναν τρόπο που καταλαβαίνουν τα παιδιά, πολιτείες. Στην πόλη του Φοίβου, αυτό που έχει σημασία είναι τα ονόματα, αλλά και οι παρέες. Άλλωστε, όπως μας τραγουδά «Ένας ίσον κανένας». Ο Φοίβος έχει πολλούς φίλους και από το Δημοτικό και από το Γυμνάσιο και το Λύκειο, αλλά και από τα μετεφηβικά χρόνια και οι ομάδες που φτιάχνει είναι προϋπόθεση για εκείνον να μπορούν να λειτουργήσουν ως παρέα. Στο τραγούδι «Δικό μου- Δικό σου» ο Φοίβος μιλάει στα παιδιά για το έμφυτο ένστικτο της ιδιοκτησίας, που κουβαλάμε σε όλη μας τη ζωή, μια παγίδα ελέγχου, που έχει αποτυπώσει πολύ φιλοσοφημένα ο θεατρικός συγγραφέας Φόλκερ Λούντβιχ, γνωστός μας στην Ελλάδα παλαιότερα από τον Μορμόλη και πρόσφατα από τις παραστάσεις του Βασίλη Κουκαλάνι, ο Μπρεχτ του παιδικού θεάτρου στη Γερμανία, όπως τον χαρακτηρίζει ο Φοίβος.

«Το ζεϊμπέκικο των αστυνομικών» είναι ένα τραγούδι που δεν βλέπει τους αστυνομικούς ως καρικατούρες μιας απρόσωπης εξουσίας, αλλά ως ανθρώπους με έλλειμμα παιχνιδιού στη ζωή τους, ως ανθρώπους που ως παιδιά φαντάζονταν ότι θα πάτασσαν το κακό και κατέληξαν γραφειοκράτες, να περνάνε γιαγιάδες απέναντι και να μαλώνουν τα παιδάκια. Ο Φοίβος τους βλέπει με μια σχετική συμπάθεια- σε αντίθεση με τους χυδαίους αστυνομικούς που εκμεταλλεύονται την εξουσία τους- και τους κάνει για λίγο ήρωες του παιχνιδιού στην παιδική του παράσταση. Άλλωστε άλλα ήθελαν ως παιδιά και σε άλλη ζωή κατέληξαν. Ηρωίδα κάνει και μια μαμά που όλο φωνάζει στο παιδί της «Σιωπή», ενώ εκείνη δεν κλείνει ποτέ το στόμα της, μια φιγούρα που έχει ξεπηδήσει από μια κυρία που θυμάται από την παιδική του ηλικία.

«Αγόρια κορίτσια», ένας μπάλος που φέρνει σε «αντιπαράθεση» τα δυο φύλα, ένα παιδικό τραγούδι με θέμα το θέμα των περισσότερων «ενήλικων» τραγουδιών του Φοίβου. Η μαγική όσο και πανδύσκολη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε αυτούς τους ίσους, αλλά διαφορετικούς κόσμους μεταφέρεται στο θέατρο ως εικονικός τσακωμός, αλλά έπειτα, όπως στις παραδοσιακές κοινωνίες, χορεύουν αντικριστά.

Έπειτα ακολουθεί «Το άγαλμα», από το βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου «Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο», ένα μοναδικό στο είδος του άγαλμα που ζωντανεύει κι αυτό στη σκηνή. Φανταστείτε ένα άγαλμα που αν το κοιτάξει ένας κάθεται στη θέση του, αν το κοιτάξουν δυο, κοκκινίζει, ντρέπεται, αν το κοιτάξουν τρεις σκάει στα γέλια! Όπως γελά και το «Ελεφαντάκι», που μας γλυκαίνει εδώ και χρόνια τη ζωή μας. Μαζί του «Ήταν κι ένας ποντικός», ίσως και δυο, ίσως και τρεις, που χωρίς να το καταλάβουμε γλύκαναν τη ζωή μας κι αν νομίζετε πως σας λέμε ψέματα τότε ακούστε «Το δέντρο», που έχει ένα υπέροχο εύρημα. Ο τραγουδιστής του είναι πάντα ένας παραμυθάς…

Τον ύμνο στη φαντασία, των τριών τελευταίων τραγουδιών του Γιώργου Χατζηπιερή, ακολουθούν τρία πιο ρεαλιστικά τραγούδια, που μιλούν για τον καταναγκασμό του σχολείου, για την αγωνία του ότι δεν θα προχωρήσουμε στη ζωή μας και για το πόσο εύκολα μπορεί ένας διαφορετικός να υποστεί bullying και να πάρει τον ρόλο του βλάκα. «Το σχολείο είναι» ό,τι θυμόμαστε πως είναι από τότε που ήμασταν παιδιά. Κι όχι αυτό που λέμε στα παιδιά μας ότι είναι. Το σχολείο είναι σκ… Σκασμός! Και προσοχή σε ένα καθαρά ταξικό ζήτημα, μη μείνετε… Και αν κάποιος πει «Θέλω να μείνω», προσοχή στο πού… Γιατί μπορεί να θεωρηθεί βλάκας. Αλλά όπως είχε πει σε ανύποπτο χρόνο η μάνα του Φοίβου «Βλάκας δε γεννιέται κανείς». Το bullying είναι βαθιά ριζωμένο στην ανθρώπινη φύση και υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων, όμως πλέον στις κοινωνίες μας, λέει ο Φοίβος, υπάρχουν και πολύ έντονα αντισώματα και σε επίπεδο ανθρώπων και σε επίπεδο κινημάτων. Με άλλα λόγια, η κοινωνική κατακραυγή είναι πλέον μεγάλη.

«Εσύ», ένα τραγούδι για παιδιά, αντίστοιχο του «ενήλικου» Καθρέφτη. Ο Φοίβος ζητάει από το κάθε παιδί που θα το ακούσει να κοιτάξει τον Άλλον και να τον αγαπήσει. Έτσι θα γίνεις ικανός να αλλάξεις πολλά πράγματα. Αχ και να ‘ξερες τι κόσμο θα μπορούσες Εσύ… 

ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ

Έναρξη παραστάσεων Κυριακή 4 Νοεμβρίου, 12.00

ΜΟΝΟ για  8 Κυριακές

κάθε Κυριακή στις  12 και στις 3 το μεσημέρι

 (4/11, 11/11, 18/11, 25/11, 2/12, 9/12, 16/12 & 23/12)

Διάρκεια παράστασης: 60’  χωρίς διάλειμμα

Για παιδιά από 4 έως 10 ετών

 ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

12€ Γενική είσοδος| 10€ ανέργων

Οικογενειακά πακέτα  των 4 ατόμων 40€

ΘΕΑΤΡΟ  RADAR

Πλατεία Αγίου Ιωάννη και Πυθέου 93, Αθήνα

Τ.Κ. 11744 |στάση μετρό ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Τηλ. 210 97 69 294

ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΠΩΛΗΣΗΣ  

Public | σε όλα τα καταστήματα και μέσω της ιστοσελίδας (tickets.public.gr)

TicketServices | τηλ. στο 210 72 34 567 και μέσω της ιστοσελίδας www.ticketservices.gr

Ταμείο θεάτρου |  Τηλ. 210 97 69 294