Ο ΚΑΔΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΔΕΡΦΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΗ

0

Στα πολύ παλιά τα χρόνια, στους μυθικούς καιρούς των ηρώων και των θεών του Ολύμπου, τότε που ο Δίας όριζε τους ουρανούς, ο Ποσειδώνας τις θάλασσες και ο Πλούτωνας τον Κάτω Κόσμο, βασίλευε στη Φοινίκη ο Αγήνορας με τη γυναίκα του την Τηλέφασσα, που το όνομά της σημαίνει «αυτή που λάμπει». Η Τηλέφασσα ήταν κόρη του ποτάμιου θεού Νείλου. Αλλά και ο Αγήνορας ήταν από λαμπρή γενιά γιατί ο πατέρας του ήταν ο θεός Ποσειδώνας με τη μακριά γενειάδα και τη φοβερή τρίαινα.
Οι καλοί αυτοί βασιλιάδες είχαν κάμποσους γιους και μια μοναχοκόρη, την Ευρώπη, ξακουστή στα πέρατα του κόσμου για την ομορφιά της. Ο Δίας, που φυσικά ήταν μεγαλοδύναμος και έβλεπε τους πάντες και τα πάντα κάτω στη γη, είδε και τη νεαρή Ευρώπη, την ερωτεύθηκε παράφορα και αποφάσισε να την κλέψει. Ο Οβίδιος που έγραψε ένα πολύ μεγάλο επικό ποίημα, τις Μεταμορφώσεις, άφησε τη φαντασία του να τρέξει πίσω στα αρχαία εκείνα χρόνια και μας περιγράφει τι σκαρφίστηκε ο παντοδύναμος θεός για να κλέψει τη νεαρή κοπέλα: […] αφήνοντας το βασιλικό σκήπτρο του, ο πατέρας και κυρίαρχος των θεών, που το χέρι του είναι οπλισμένο με το τρικέραυνο και μια κίνηση του κεφαλιού του φτάνει για ν’ αναστατωθεί το σύμπαν, μεταμορφώνεται σε ταύρο. Μπαίνει μέσα στο κοπάδι με τα υπόλοιπα ζώα, εκβάλλει μυκηθμούς και περιφέρει την όμορφη θωριά του στο τρυφερό χορτάρι. Το χρώμα του λευκό σαν χιόνι που πάνω του ακόμη δεν πάτησε πόδι για ν’ αφήσει τα έντονα ίχνη του. Ο τράχηλός του έντονα μυώδης, τα κέρατά του μικρά, θα ’λεγε κανείς πως τα ’χει φτιάξει χέρι, και λάμπουν πιο πολύ κι από το κρύσταλλο. Τα μάτια του γλυκά, μια έκφραση γαλήνης στο πρόσωπό του ζωγραφίζεται. Εκστατική μένει μπροστά του η θυγατέρα του Αγήνορα. Είδε ένα ζώο τόσο όμορφο που μοιάζει γι’ άγριες πάλες να μη νοιάζεται. Παρ’ όλα αυτά σκιάζεται κάπως πάνω του το χέρι ν’ ακουμπήσει. Μα τον πλησιάζει και στο κατάλευκό του στόμα μπρος λουλούδια του σιμώνει. Έμπλεως τότε χαράς, ο εραστής, και αναμένοντας της ηδονής που ελπίζει τη στιγμή, φιλάει τα χέρια της. Με κόπο συγκρατείται. Ναι, μεγάλο κόπο καταβάλλει ν’ αφήσει τα υπόλοιπα για αργότερα. Άλλες στιγμές παιχνιδίζει, άλλες αναπηδά στο πράσινο χορτάρι κι άλλες ξαπλώνει το κάτασπρο λαγόνι του πάνω στη χρυσαφένια αμμουδιά. Και αφού σιγά σιγά κατάφερε να εξορκίσει της νεαρής κόρης τον φόβο, την πλησιάζει πότε με το στήθος του προτεταμένο για να το χαϊδέψει, πότε με τα κέρατά του για να τα στολίσει με τις γιρλάντες των φρέσκων λουλουδιών. Η πριγκίπισσα παίρνει θάρρος και ανεβαίνει στη ράχη του, αγνοώντας ποιος είναι αυτός που την έχει πάνω του. Τότε ο θεός, σταδιακά, απομακρύνεται απ’ την ξηρά. Τις απατηλές οπλές του βουτά στα πρώτα κύματα και πάει όλο και πιο μακριά φέρνοντας, στη θάλασσα την ανοιχτή, το τρόπαιό του. Τρόμος μεγάλος τη νεαρή κοπέλα κυρίεψε, σαν γύρισε και είδε τη στεριά να χάνεται. Με το δεξί της χέρι το ένα κέρατό του αρπάζει και με το άλλο στα καπούλια του ακουμπά. Άνεμοι φυσούν γλυκά, υψώνουν το φουστάνι της και τους πάνε όλο και πιο μακριά.

Η αναζήτηση
Σαν έγινε το κακό, ο πατέρας της Ευρώπης έστειλε τους γιους του να ψάξουν την κόρη του. Τους είπε να μη γυρίσουν πίσω χωρίς το κορίτσι του. Έτσι τα τρία αγόρια του βασιλιά, ο Κάδμος, ο Κίλικας και ο Φοίνικας, άρχισαν να ταξιδεύουν ασταμάτητα εδώ κι εκεί για να βρουν την αδελφή τους. Ο Κάδμος, ύστερα από αναρίθμητες περιπέτειες, πήγε στο μαντείο των Δελφών για να μάθει πού θα βρει, επιτέλους, την Ευρώπη. Το μαντείο, που όλος ο κόσμος σεβόταν τους χρησμούς του, συμβούλευσε τον Κάδμο να σταματήσει να αναζητεί την κοπέλα και να ψάξει να βρει την αγελάδα που έφερε πάνω της το σήμα της πανσελήνου. Το ζώο αυτό θα έπρεπε να το ακολουθήσει και να ιδρύσει μια πόλη όπου εκείνο θα σταματούσε αποκαμωμένο. Φτάνοντας στη Φωκίδα, μετά τους Δελφούς, ο αδελφός της Ευρώπης συνάντησε τα κοπάδια του βασιλιά Πελάγωντα και ανάμεσά τους ξεχώρισε μιαν αγελάδα σημαδεμένη με μια πανσέληνο στα πίσω πόδια. Την αγόρασε και ακολουθώντας την ξεκίνησε μια πορεία προς τα ανατολικά μέχρι τη Βοιωτία, όπου το ζώο σταμάτησε. Θέλοντας να ευχαριστήσει τη θεά Αθηνά ετοιμάστηκε να της θυσιάσει την αγελάδα, αλλά αντιλήφθηκε πως η πηγή από την οποία θα αντλούσαν το νερό για τη θυσία φυλαγόταν από έναν φοβερό δράκοντα, γιο του Άρη και της νύμφης Τέλφουσας, που είχε καταφέρει να σκοτώσει κάμποσους από τους συντρόφους του. Έδωσε σκληρή μάχη για να εξολοθρεύσει το μυθικό αυτό τέρας και τελικά κατάφερε να του ανοίξει το κεφάλι με μία πέτρα. Στη συνέχεια, ο Κάδμος, ακολουθώντας τη συμβουλή της θεάς Αθηνάς, έσπειρε τα δόντια του δράκοντα στη γη απ’ όπου άρχισαν να βγαίνουν άγριοι πολεμιστές, οι ονομαζόμενοι Σπαρτοί, και να αλληλοσκοτώνονται.  Επέζησαν μόνο πέντε, ο Εχίων, ο Ουδαίος, ο Χθόνιος, ο Υπερήνωρ και ο Πέλωρος, που δήλωσαν υποταγή στον Κάδμο, τον βοήθησαν να χτίσει τη Θήβα και έγιναν οι πρώτοι πολίτες της. Ο Κάδμος εγκαταστάθηκε πια ως βασιλιάς στην πόλη και αποφάσισε να παντρευτεί. Για γυναίκα του διάλεξε την Αρμονία, τη θυγατέρα του Άρη και της Αφροδίτης.

Οι γάμοι

Στο μεγάλο γλέντι του γάμου παρευρέθησαν όλοι οι θεοί και μάλιστα μυθολογείται πως ήταν η πρώτη φορά που εγκατέλειψαν όλοι μαζί τα ουράνια δώματά τους. Γαμήλια άσματα τραγούδησαν οι Μούσες με τις υπέροχες φωνές τους. Οι νεόνυμφοι δέχτηκαν από τους θεούς πολλά και πλούσια δώρα: από τη Δήμητρα τα δημητριακά, από τον Ερμή τη λύρα. Στη γιορτή αυτήν συνάντησε και η Δήμητρα τον ωραίο καλλιεργητή Ιασίονα, τον ερωτεύθηκε παράφορα και απέκτησε μαζί του έναν γιο, τον Πλούτο. Στον περίφημο επίνητρο της Ερέτριας (σκεύος το οποίο χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για το ξάσιμο του μαλλιού που βρέθηκε στην Ερέτρια και τώρα μπορείτε να δείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας) έχουμε, από τη μία μεριά, μιαν ωραία εικόνα της προετοιμασίας των γάμων του Κάδμου και της Αρμονίας: πάνω σε έδρανο κάθεται η νύφη στολισμένη με το περιδέραιο και τα βραχιόλια της. Στην άκρη αριστερά η μητέρα της, η Αφροδίτη, βγάζει από το κουτί που της προσφέρει ένας ερωτιδέας ένα ακόμη κόσμημα για την κόρη της. Στην άλλη άκρη της εικόνας ο Ίμερος προσφέρει ένα δοχείο με άρωμα. Ανάμεσα στα δώρα των θεών δύο είναι τα πιο σπουδαία, ένα περιδέραιο, φιλοτεχνημένο από τον Ήφαιστο, δώρο της Αφροδίτης, και μία εσθήτα υφασμένη από τις Χάριτες που την έφερε η Αθηνά. Το περιδέραιο το είχε φιλοτεχνήσει ο Ήφαιστος και πίστευαν πως ήταν, αρχικά, δώρο του Δία στην αδελφή του Κάδμου την Ευρώπη και πως όποια γυναίκα το έβαζε πάνω της αποκτούσε  κάλλος ακατανίκητο. Δυστυχώς τα δώρα αυτά στάθηκαν μοιραία για κάποιους από τους απογόνους του ζευγαριού που έχουν σχέση με τον μεγάλο θηβαϊκό κύκλο της μυθολογίας μας, για τον οποίο θα μιλήσουμε κάποια άλλη φορά. Για την εσθήτα λένε ότι ο Ήφαιστος την είχε ποτίσει με δηλητήριο από αντιπάθεια προς την Αρμονία, που ήταν νόθος θυγατέρα της συζύγου του της Αφροδίτης. Οι θεοί μας μπορεί να είχαν πολλά πάθη, αλλά αυτό ήταν που τους έκανε τόσο γοητευτικούς! Όσο για την Ευρώπη, τα αδέλφια της δεν τη συνάντησαν ποτέ γιατί ο Δίας την πήγε στην Κρήτη, το μέρος όπου είχε ανατραφεί ο ίδιος. Εκεί έκαναν τρία αγόρια, τον ξακουστό βασιλιά Μίνωα, τον δίκαιο Ραδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα, που πήγε στη Μικρά Ασία και έγινε βασιλιάς της Λυκίας. Όλες αυτές οι περιπέτειες έκαναν την ήπειρό μας να φέρει, δικαίως, το όνομα της Ευρώπης.