ΓΙΑΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΩΡΑ;

0

Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε ότι η ώρα αλλάζει δύο φορές το χρόνο. Μάλιστα, συχνά διαμαρτυρόμαστε για τη μία χαμένη ώρα ύπνου, το Μάρτιο, με την εφαρμογή του μέτρου της θερινής ώρας. Επίσης, σίγουρα έχει τύχει να χάσουμε κάποιο ραντεβού, επειδή δεν γνωρίζαμε πότε αλλάζει η ώρα, αν πάει μπροστά ή πίσω ή απλά επειδή ξεχάσαμε να ρυθμίσουμε το ρολόι μας. Κι αν οι σύγχρονες συσκευές, όπως οι υπολογιστές και τα κινητά μας τηλέφωνα αλλάζουν αυτόματα, υπάρχουν ένα σωρό ρολόγια που πρέπει να ρυθμίσουμε χειροκίνητα. Από το ρολόι χειρός, τοίχου ή του αυτοκινήτου μέχρι αυτό του φούρνου που συνήθως θα πρέπει να περιμένουμε έξι μήνες, για να ξαναδείξει τη σωστή ώρα. Επομένως, χωρίζουμε την ώρα σε θερινή, η οποία ισχύει κατά τους θερινούς μήνες, δηλαδή από τα τέλη Μαρτίου μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου και σε χειμερινή που ισχύει την υπόλοιπη περίοδο. Ποια από τις δύο, όμως, είναι η “κανονική” ώρα και γιατί κυρίως γιατί αλλάζει η ώρα;

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Καταρχήν να πούμε ότι η “σωστή” ή καλύτερα η ηλιακή ώρα είναι η χειμερινή. Η θερινή ώρα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ένας έξυπνος τρόπος που σκέφτηκε ο άνθρωπος, για να εξοικονομεί ενέργεια. Στην Ελλάδα, όπως και στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το μέτρο αλλαγής της ώρας εφαρμόζεται ανελλιπώς από το 1975, καθώς κάποιες προσπάθειες που είχαν γίνει νωρίτερα δεν είχαν μόνιμο αποτέλεσμα. Πώς, όμως, ξεκίνησαν όλα αυτά και πώς επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση ενέργειας;

Ποιος πρότεινε τη θερινή ώρα;

Η “ιδέα” αυτή ξεκινά πολλά χρόνια πίσω. Πρώτος ο Βενιαμίν Φραγκλίνος το 1784, αν και δεν μίλησε για αλλαγή ώρας, πρότεινε, με ανώνυμη επιστολή του σε εφημερίδα του Παρισιού, να ξυπνούν όλοι μία ώρα νωρίτερα τους θερινούς μήνες. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν ενέργεια (και, συνεπώς, να κάνουν οικονομία), καθώς θα έκαιγαν λιγότερα κεριά, εκμεταλλευόμενοι το φυσικό φως. Μάλιστα, υπολόγισε και το οικονομικό όφελος, που θα προέκυπτε από μία τέτοια κίνηση. Το μέτρο της θερινής ώρας, όμως, με τη μορφή που εφαρμόζεται σήμερα, οφείλεται στο Νεοζηλανδό εντομολόγο και αστρονόμο, Τζορτζ Χάντσον, ο οποίος πρότεινε με άρθρο του το 1895 να αλλάζουμε τα ρολόγια μας το καλοκαίρι κατά 2 ώρες. Ωστόσο, πολλές φορές, η πρωτιά αποδίδεται λανθασμένα στο Βρετανό ερευνητή, Γουίλιαμ Γουίλετ, ο οποίος πρότεινε με άρθρο του που δημοσιεύτηκε το 1907, να αλλάζουμε τα ρολόγια μας κατά 80 λεπτά της ώρας.

Τι κερδίζουμε αλλάζοντας την ώρα;

Η ιδέα πίσω από το μέτρο της θερινής ώρας είναι ότι, γυρίζοντας τα ρολόγια μας μία ώρα πίσω τους καλοκαιρινούς μήνες, κερδίζουμε μία ώρα παραπάνω ηλιακό φως κάθε μέρα και, συνεπώς, εξοικονομούμε μεγάλα ποσά ενέργειας. Αν τα βάλουμε κάτω, μπορούμε να υπολογίσουμε εύκολα ότι κατά τους επτά μήνες που διαρκεί συνολικά το μέτρο της θερινής ώρας, εξοικονομούμε μέχρι και 210 ώρες ηλεκτρικής ενέργειας, απλώς εκμεταλλευόμενοι τον ήλιο. Σκεφτείτε: 7 μήνες x 30 μέρες x 1 ώρα/ημέρα = 210 ώρες. Βέβαια, το μέτρο αυτό δεν έχει μεγάλη χρησιμότητα σε κάποιες περιοχές, όπως, για παράδειγμα, γύρω από τους πόλους ή κοντά στον Ισημερινό. Συγκεκριμένα, στις περιοχές κοντά στο Βόρειο και το Νότιο πόλο, όπου, λόγω του γεωγραφικού πλάτους των περιοχών αυτών, η ανατολή και η δύση του ήλιου διαφοροποιούνται σημαντικά στη διάρκεια του έτους, η αλλαγή κατά μία ώρα θα είχε ελάχιστη επίδραση. Αντίστοιχα, σε περιοχές γύρω από τον Ισημερινό η διαφοροποίηση του ηλιακού φωτός μέσα στο έτος είναι μικρή, με αποτέλεσμα και πάλι η αλλαγή ώρας να μην έχει νόημα.

Ίσως είναι η τελευταία φορά που αλλάζει

Τον Φεβρουάριο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της κατάργησης της θερινής ώρας με βασικό επιχείρημα ότι πλήττει την υγεία των πολιτών και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να το αξιολογήσει.  Το επιχείρημα που χρησιμοποίησαν τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήταν ότι η αλλαγή ώρας έχει επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων. Οι μεγαλύτερες πιέσεις για την κατάργηση της αλλαγής της ώρας στην Ε.Ε προέρχονται από τη Φινλανδία, όπου ομάδες πολιτών συγκέντρωσαν 70.000 υπογραφές ζητώντας από το Κοινοβούλιο να καταργήσει την αλλαγή της ώρας.  Η αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή μάλιστα έπειτα από εξέταση επιστημόνων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αλλαγή της ώρας προκαλεί διαταραχές στον ύπνο, μειωμένη απόδοση στην εργασία και θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.  Το ψήφισμα, το οποίο υιοθετήθηκε με 384 ψήφους υπέρ, 153 κατά και 12 αποχές, δεν έχει ισχύ ακόμα, αλλά επιτρέπει στην Κομισιόν να αξιολογήσει και, αν κρίνει απαραίτητο, να τροποποιήσει την οδηγία 84/2000 περί θερινής ώρας.