ΠΩΣ ΘΑ ΜΑΘΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟ;

0

Η έναρξη της σχολικής ζωής κρύβει συχνά την αγωνία των γονέων, ειδικά εάν πρόκειται για το πρώτο τους παιδί. Το βασικό ερώτημα: Πώς θα μάθει το παιδί μου να είναι υπεύθυνο;

Η αρχή του δημοτικού είναι σταθμός στη ζωή μιας οικογένειας. Στα πρωτάκια, το δημοτικό χαρακτηρίζεται ως “το μεγάλο” σχολείο. Είναι γεγονός. Όσο μεγάλο ή πολυπληθές κι αν ήταν το νηπιαγωγείο, το δημοτικό πλέον έχει περισσότερα παιδιά αλλά και συνυπάρχουν παιδιά αρκετά διαφορετικών ηλικιών. Αυτό συνήθως αποτελεί για τους γονείς παράγοντα που προκαλεί άγχος και φόβο για την ασφάλεια των παιδιών. Από την άλλη, πέρα από την επιτήρηση που υπάρχει, τα περισσότερα σχολεία φροντίζουν ώστε να προαυλίζονται ξεχωριστά οι διάφορες ηλικίες.

Αυτό το κομμάτι, όμως, είναι το εύκολο ως προς τη διαχείρισή του. Το πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες είναι η αλλαγή στις καθημερινές ρουτίνες ή καλύτερα το γεγονός ότι καλείται ο νέος μαθητής να είναι συνεπής σε υποχρεώσεις, το διάβασμα στο σπίτι δηλαδή που μέχρι τώρα δεν υπήρχε ή είχε τη μορφή μιας ευχάριστης δραστηριότητας για το Σαββατοκύριακο. Όσοι έχουν μεγαλύτερα παιδιά ίσως έχουν ζήσει αγώνες δρόμου και εντάσεις με τα παιδιά τους γιατί καθυστερούν ή αναβάλλουν το διάβασμα, κάνουν πολλή ώρα, έχουν να φύγουν για εξωσχολικές δραστηριότητες και μετά γιατί μας σπάνε τα νεύρα με το χαζολόγημα (θέλω να ξύσω, να ζωγραφίσω, να πιω νερό κ.λπ.), με τα τεράστια γράμματα που πετάνε ή πάνε κυματιστά, που αποφασίζουν να γράψουν με ξυλομπογιά αντί για μολύβι και να ζωγραφίσουν κάτι άλλο που σκέφτηκαν από αυτό που ζητάει η άσκηση…

Ένα “ουφ!” βγαίνει και όχι άδικα… Όμως πώς χτίζεται η υπευθυνότητα; Πώς θα μάθει το παιδί μου να είναι υπεύθυνο; Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε οι μέρες μας να μην περνάνε τόσο δύσκολα;

Καταρχάς, πρέπει να ξέρουμε ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει τον δικό του ρυθμό. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μια προκαθορισμένη ώρα και στιγμή όπου το παιδί θα δείξει τη στάση που περιμένουμε. Αυτό είναι κάτι που όπως είπαμε χτίζεται, βήμα βήμα – μέρα με τη μέρα, θέλει συχνά πολλή υπομονή από εμάς και την πίστη ότι αυτό για το οποίο προσπαθούμε θα φέρει καρπούς (πίστη στον εαυτό μας, δηλαδή και σε όσα κάνουμε)! Γιατί, το ζήτημα δεν είναι το πώς θα κάνει το παιδί τις εργασίες του αλλά να αποκτήσει τη στάση να φροντίζει από μόνο του τις υποχρεώσεις του, χωρίς να πρέπει να το κυνηγάμε από πίσω εμείς.

Ένα λάθος που γίνεται εδώ είναι -στην προσπάθειά μας να πείσουμε το παιδί- να του τάζουμε κάτι αν ανταποκριθεί σε αυτό που του λέμε να κάνει ή του αφαιρούμε κάποιο προνόμιο αν δεν ανταποκριθεί. Αυτά τα δύο δε διαφέρουν και πολύ από τη δωροδοκία και την τιμωρία και αυτό που πετυχαίνουν είναι ένα πρόσκαιρο ή και κανένα αποτέλεσμα.

Το θέμα μας, όμως, δεν είναι να πάει απλά διαβασμένο και να μας βγαίνει το λάδι κάθε μέρα αλλά πώς θα πειθαρχεί στο ότι πρέπει να διαβάσει, χωρίς να είναι αναγκαία η δική μας παρέμβαση. Υπευθυνότητα δηλαδή. Πώς θα μάθει το παιδί μου να είναι υπεύθυνο; Αυτό, λοιπόν, γίνεται μόνο όταν καταφέρει ή καταφέρουμε να βρει έναν εσωτερικό δικό του λόγο ώστε να διαβάζει. Κίνητρο δηλαδή!

Εδώ θέλει λίγη δουλίτσα. Θέλει αρκετή συζήτηση, πιθανά σενάρια, λόγους για να κάνει αυτό που του έχει ζητηθεί, επιπτώσεις, ωφέλειες, κέρδη… Συζήτηση με βοήθεια από εμάς ώστε οι απαντήσεις να προκύψουν από το ίδιο το παιδί. Να βρει εκείνο τον δικό του λόγο, ο οποίος πολλές φορές είναι κάτι πέρα από κάθε φαντασία! Πριν από κάποια χρόνια, όταν ζητούσα από τους μαθητές μου τη χρησιμότητα του να έρχονται σχολείο και των μαθημάτων, μια μαθήτρια μου είπε ότι το μάθημα της γλώσσας θα τη βοηθήσει να μάθει να εκφράζεται σωστά και ότι αυτό της χρειάζεται γιατί θέλει να γίνει τραγουδίστρια και θέλει οι άλλοι να την ακούν! Βρήκε τον δικό της λόγο! Δεν μας νοιάζει αν είναι το σύμφωνο με τη δική μας λογική ή το προφανές. Κάθε άλλο! Θέλουμε να βγει ο λόγος, αυτό που θα φέρει ενεργοποίση! Και τότε ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς έχει γίνει και έχουμε βοηθήσει το παιδί μας να πάρει ένα μεγάλο μάθημα ζωής!

Η σχολική ζωή είναι ένα μέρος – ένα κομμάτι της παιδικής ζωής. Το σχολείο δεν είναι αυτό καθεαυτό ο σκοπός αλλά μέσω του σχολείου δίνεται η ευκαιρία για μάθηση, για γνώσεις. Η συνέπεια και η υπευθυνότητα, λοιπόν, είναι μια στάση που πρέπει να αποκτήσει κάθε άνθρωπος, όχι μόνο για να είναι σωστός στο σχολείο αλλά όπου και με όποιον κι αν βρίσκεται. Ας στοχεύσουμε σε αυτά!

Η Μαριάννα Κουμαριανού είναι παιδαγωγός και συγγραφέας.