ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ: ΠΟΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ

0

Στο παρόν κείμενο εξετάζουμε τις πολλάπλές μορφές που παίρνει η βία κατά των γυναικών τον 21ο αιώνα, σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας. Γιατί βία δεν είναι μόνο το ξύλο, μπορεί να είναι και κάτι χειρότερο, αλλά μπορεί να είναι και κάτι που ορισμένες γυναίκες θεωρούν αυτονόητο. Αξίζει επίσης να δώσουμε σημασία στις νεοαναδυόμενες μορφές βίας κατά των γυναικών, που προκύπτουν μέσα από τη χρήση Νέων Τεχνολογιών.

Aκρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ): Πρακτική μερικής ή ολικής αφαίρεσης των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων ή τραυματισμού με άλλο τρόπο των γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη ιατρικούς λόγους και λόγους που δεν σχετίζονται με την υγεία.
Βία κατά των γυναικών: Νοείται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ως μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και σημαίνει όλες τις πράξεις βίας βασιζόμενης στο φύλο οι οποίες έχουν ή ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τέτοιων πράξεων, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης αποστέρησης της ελευθερίας, είτε αυτή συμβαίνει στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο.
Βία μεταξύ ερωτικών συντρόφων: Σύνολο επιθετικών και καταναγκαστικών συμπεριφορών, συμπεριλαμβανομένων των σωματικών, σεξουαλικών και ψυχολογικών ενεργειών, καθώς και οικονομικού εξαναγκασμού, το οποίο οι ενήλικοι ή οι έφηβοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν κατά των στενών συντρόφων τους χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Τα αισθήματα, που προκύπτουν από την άσκηση αυτού του είδους βίας, η ντροπή, ο φόβος και η αδυναμία, δεν οδηγούν σε γνωστοποίησή της με αποτέλεσμα τις σχετικά λίγες καταδικαστικές αποφάσεις. Πρόκειται για συμπεριφορές που κατά κανόνα έχουν ως στόχο γυναίκες και κορίτσια.
Γυναικοκτονία: Αφορά τις δολοφονίες γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους, οι οποίες διαπράττονται ή γίνονται ανεκτές τόσο
από ιδιώτες όσο και από δημόσιους φορείς. Ο όρος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, τον βασανισμό και τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα μισογυνισμού, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών ως «εγκλήματα για λόγους τιμής» και λοιπές μορφές δολοφονίας, τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων, και περιπτώσεις γυναικοκτονίας οι οποίες συνδέονται με συμμορίες, το οργανωμένο έγκλημα, εμπόρους ναρκωτικών και την εμπορία γυναικών και κοριτσιών.
Εγκλήματα Τιμής: Πράξεις ακραίας βίας που διαπράττονται δυσανάλογα, αν και όχι αποκλειστικά, εναντίον κοριτσιών και γυναικών, στην
περίπτωση που τα αρσενικά συνήθως μέλη (χωρίς να αποκλείονται και κατά κανόνα ηλικιωμένες γυναίκες) μιας οικογένειας θεωρούν ότι κάποια υποθετική ή πραγματική θηλυκή συμπεριφορά ντρόπιασε ή πρόκειται να ντροπιάσει την τιμή της οικογένειας ή την κοινότητα.
Έμφυλη βία: Bία που στρέφεται κατά ατόμου εξαιτίας του φύλου, της ταυτότητας φύλου ή της έκφρασης φύλου του εν λόγω ατόμου
ή που επηρεάζει δυσανάλογα τα άτομα συγκεκριμένου φύλου. Η έμφυλη βία και η βία κατά των γυναικών είναι όροι που χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, καθώς έχει αναγνωριστεί ευρέως ότι τα περισσότερα θύματα έμφυλης βίας είναι γυναίκες και κορίτσια.
Ενδοοικογενειακή Βία: Σημαίνει όλες τις πράξεις σωματικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, οι οποίες συμβαίνουν εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας ή μεταξύ πρώην ή νυν συζύγων ή συντρόφων, είτε ο θύτης διαμένει ή διέμενε στην ίδια κατοικία με το θύμα είτε όχι.
Καταναγκαστικοί γάμοι: Ο εκ προθέσεως εξαναγκασμός ενήλικα ή παιδιού να συνάψει γάμο χωρίς την πλήρη, ενημερωμένη και ελεύθερη συναίνεσή του. Στην έννοια του καταναγκαστικού γάμου περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων ο γάμος ανηλίκων θηλυκών παιδιών και κοριτσιών με ηλικιωμένους άνδρες. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για προσυμφωνημένο γάμο, που λαμβάνει χώρα χωρίς τη συγκατάθεση και των δύο ενδιαφερόμενων μερών. Επίσης, αφορά και γάμο που συνάπτεται με σκοπό την καταστρατήγηση των μεταναστευτικών κανονισμών, δηλαδή χωρίς πραγματική πρόθεση για σύναψη συζυγικής σχέσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καταναγκαστικοί γάμοι χρησιμοποιούνται και από ένοπλες ομάδες κατά τη διάρκεια συγκρούσεων ή ως μέσον σωτηρίας ενός κοριτσιού από τη φτώχεια μετά το πέρας της σύγκρουσης.
Καταναγκαστική Στείρωση: Διαδικασία ελέγχου από άλλο/α άτομο/α της αναπαραγωγικής συμπεριφοράς μιας γυναίκας ή συγκεκριμένης ομάδας γυναικών.
Οικονομική βία: Πράξεις ελέγχου και παρακολούθησης της συμπεριφοράς ατόμου όσον αφορά τη χρήση και διανομή χρημάτων και
συνεχής απειλή άρνησης παροχής οικονομικών πόρων. Σε αυτόν τον τύπο βίας περιλαμβάνονται πράξεις όπως: ζημία περιουσίας, κλοπή προσωπικής περιουσίας, περιορισμός της ατομικής ελευθερίας, οικονομική εξάρτηση, άρνηση καταβολής διατροφής, καταναγκαστική εργασία σε οικιακές εργασίες.
Εξακολουθητική παρενόχληση: Η μη εμφανής παρακολούθηση ή παρενόχληση. Ο θύτης εμφανίζει εμμονική συμπεριφορά συχνά παρακολουθώντας το σπίτι και την κοινωνική ζωή του θύματος, στέλνοντας ενοχλητικά μηνύματα στο κινητό του, ενοχλώντας τους οικείους
του κλπ.
Σεξουαλική βία: Η σεξουαλική βία περιλαμβάνει τη διάπραξη μη συναινετικής κολπικής, πρωκτικής ή στοματικής διείσδυσης σεξουαλικού χαρακτήρα στο σώμα άλλου ατόμου με τη χρησιμοποίηση οποιουδήποτε οργάνου του σώματος ή αντικειμένου, τη διάπραξη άλλων μη συναινετικών πράξεων σεξουαλικού χαρακτήρα με άτομο και τον εξαναγκασμό άλλου ατόμου να συμμετέχει σε μη συναινετικές πράξεις σεξουαλικού χαρακτήρα με τρίτο άτομο.
Βιασμός: Σύμφωνα με το νέο άρθρο 336 ΠΚ (Ν.4619/2019) νομικά υφίστανται οι εξής περιπτώσεις βιασμού: ο εξαναγκασμός άλλου σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης με τη χρήση σωματικής βίας ή απειλής σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας, το διακεκριμένο έγκλημα του ομαδικού βιασμού, το διακεκριμένο έγκλημα του θανατηφόρου βιασμού και η επιχείρηση γενετήσιας πράξης χωρίς τη συναίνεση του παθόντος (παθούσας).
Σεξουαλική παρενόχληση: Αφορά τη συμπεριφορά σεξουαλικού περιεχομένου ή τη συμπεριφορά με έντονη την έμφυλη διάκριση, η οποία παραβιάζει κατάφωρα την αξιοπρέπεια των ατόμων που την υφίστανται. Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί επίσης να λαμβάνει χώρα σε στον εργασιακό χώρο, σε χώρους εκπαίδευσης, αθλητισμού, θρησκευτικής λατρείας, σε κοινωνικά ιδρύματα, καθώς και σε οποιοδήποτε τομέα της κοινωνικής ζωής όπου η ιεραρχία και οι σχέσεις εξουσίας μπορούν να αποτελέσουν παράγοντες ευαλωτότητας και θυματοποίησης και συντείνει στη δημιουργία κλίματος ντροπής, αμηχανίας, περιορισμού, ακόμα και ταπείνωσης ή εχθρικότητας που γίνεται ασφυκτικό για τον/ην παρενοχλούμενο/η, ειδικά στις περιπτώσεις που το ευρύτερο περιβάλλον κάνει αποδεκτές ως αστεϊσμούς αντίστοιχες συμπεριφορές ή στις περιπτώσεις που συμβαίνουν χωρίς το πρόσωπο να έχει μάρτυρες.
Σωματική βία: Άσκηση άμεσης και παράνομης σωματικής βίας η οποία μπορεί να προκαλέσει σωματική βλάβη και η οποία συχνά συνδέεται με σεξουαλική και ψυχολογική βία. Συνεπάγεται τραύματα, απελπισία και προβλήματα υγείας.
Ψυχολογική βία: Εκ προθέσεως συμπεριφορά η οποία πλήττει σοβαρά την ψυχολογική ακεραιότητα ενός ατόμου, μέσω καταναγκασμού
ή απειλών. Στα παραδείγματα ψυχολογικής βίας συμπεριλαμβάνονται πράξεις, όπως η κοινωνική απομόνωση, οι λεκτικές επιθέσεις, οι απειλές, ο εκφοβισμός, ο έλεγχος, η παρενόχληση ή η επίμονη παρακολούθηση, οι προσβολές, η ταπείνωση και η δυσφήμιση.

Νεοαναδυόμενες μορφές βίας κατά των γυναικών
Έμφυλη βία στον Κυβερνοχώρο (Cyber violence): Πρόκειται για βία που βασίζεται στο φύλο και διαπράττεται μέσω της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και του διαδικτύου. Αν και η διαδικτυακή βία μπορεί να επηρεάσει τόσο τις γυναίκες όσο και τους άνδρες, οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν διαφορετικές και πιο τραυματικές μορφές βίας στο κυβερνοχώρο. Υπάρχουν διάφορες μορφές διαδικτυακής
βίας εναντίον γυναικών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, της διαδικτυακής παρενόχλησης, της διαδικτυακής παρακολούθησης,της μη συναινετικής πορνογραφίας (πορνογραφίας), της εκδικητικής πορνογραφίας.

Αναλυτικότερα:
Διαδικτυακή παρακολούθηση: Η παρακολούθηση/καταδίωξη με μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κειμένου (ή ηλεκτρονικά) ή με το διαδίκτυο, η οποία συνεπάγεται επανειλημμένα περιστατικά, που μπορεί να είναι ατομικά αβλαβή ή όχι, αλλά συνδυάζονται, υπονομεύοντας την αίσθηση ασφάλειας του θύματος και προκαλώντας κινδύνους, φόβο ή εγρήγορση.
Διαδικτυακή παρενόχληση: Η παρενόχληση μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κειμένου (ή ηλεκτρονικών μηνυμάτων) ή μέσω διαδικτύου. Παρουσιάζει μια από τις ακόλουθες μορφές: Ανεπιθύμητα σεξουαλικά σαφή μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κείμενα ή (σε απευθείας σύνδεση) μηνύματα. Ακατάλληλες ή προσβλητικές προσβάσεις σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης ή αίθουσες συνομιλίας στο διαδίκτυο. Απειλές σωματικής και / ή σεξουαλικής βίας μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κειμένου (ή σε απευθείας σύνδεση) μηνυμάτων. Ρητορική μίσους, που σημαίνει γλώσσα που δυσφημεί, προσβάλλει, απειλεί ή στοχεύει σ΄ένα άτομο και βασίζεται στην ταυτότητά του (φύλο) και σε άλλα χαρακτηριστικά (όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η αναπηρία).
Μη συναινετική πορνογραφία: Η μη συναινετική πορνογραφία (η πιο συνηθισμένη μορφή της οποίας είναι γνωστή ως «revenge porn») περιλαμβάνει τη διαδικτυακή προβολή σεξουαλικών φωτογραφιών με γραφικά ή βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου που εμφανίζεται στις εικόνες. Οι εικόνες μπορεί να αποκτηθούν με ψηφιακή υποκλοπή από τον υπολογιστή των θυμάτων, από τους λογαριασμούς των κοινωνικών μέσων ή το τηλέφωνο και μπορεί να επιδιωχτούν μέσω αυτών σοβαρές ζημίες στην πραγματική ζωή του ανθρώπου που έχουν θέσει ως στόχο (για παράδειγμα, σκοπεύουν να προκαλέσουν απόλυση ενός ατόμου από την εργασία του ή σε ορισμένες περιπτώσεις να το οδηγήσουν στην αυτοκτονία).