Θωμάς Μοσχόπουλος: Είναι πολύ κοπιώδες να ακούς. Όλοι προτιμάμε να ακουστούμε

0

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος, συν-συγγραφέας (μαζί με την Ξένια Καλογεροπούλου) και συν-σκηνοθέτης (μαζί με τη Σοφία Πάσχου) της παράστασης, μιλάει στο Τaλκ για μια από τις πιο αγαπημένες θεατρικές παραστάσεις μικρών και μεγάλων τη φετινή σεζόν, την “Οικογένεια Νώε“, που ανεβαίνει στο ΠΟΡΤΑ.

Κ. Μοσχόπουλε, χαιρόμαστε που σας φιλοξενούμε πάλι, με αφορμή μια παράσταση που ανέβηκε για πρώτη φορά πάνω από 25 χρόνια πριν, αλλά παραμένει ως σήμερα επίκαιρη. Ίσως δε και πιο επίκαιρη. Θέλετε να μας πείτε καταρχάς πώς γράφτηκε αυτό το έργο;
To 1996, ψάχνοντας θέμα για αυτό που θα έμελλε να ήταν το δεύτερο κοινό μας έργο με την κυρία Καλογεροπούλου, έτυχε να διαβάζω το βιβλίο του Τζούλιαν Μπάρνς «Η Ιστορία του Κόσμου σε 10 και μισό κεφάλαια» Εκεί, το πρώτο κεφάλαιο το αποτελεί η αφήγηση του βιβλικού μύθου μέσα απ’ την οπτική ενός σαρακιού, που έχει τρυπώσει κρυφά στο ξύλο της Κιβωτού. Αυτό ήταν το έναυσμα. Το πρότεινα στην Ξένια, ανταποκρίθηκε άμεσα και κουβέντα στην κουβέντα δεν άργησαν να γραφτούν οι πρώτες γραμμές. Αυτό μάλιστα έγινε σε μια εκδρομή στην Ελσινόρη, στο κάστρο του Άμλετ, καθώς βρισκόμασταν επισκέπτες σε ένα φεστιβάλ παιδικού θεάτρου στην Κοπεγχάγη.

Επιλέξατε, λοιπόν, να ανεβάσετε εκ νέου την παράσταση, με μια φρέσκια σκηνοθετική ματιά, δική σας και της Σοφίας Πάσχου. Πάμε πρώτα στο γιατί ξανά και γιατί τώρα; Ποιον ρόλο έπαιξε η πανδημία στην απόφασή σας αυτή;
Δύσκολη ερώτηση… Γιατί κανείς επιλέγει ένα έργο… Μάλλον κάπως (επανα- στην περίπτωσή μας) συνδέεται μ’αυτό. Και μάλλον σε όλα παίζει ρόλο και η πανδημία. Ο εγκλεισμός της π.χ. και η επαναξιολόγηση των στενών σχέσεων.

Ως συνέχεια της προηγούμενης ερώτησης, τι έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια που μεσολάβησαν ανάμεσα στις τρεις παραστάσεις (1996, 2004, 2022) και τι έχει αλλάξει και στη δική σας οπτική; Υπάρχουν και σκηνές που παρέμειναν αυτούσιες ή μιλάμε για ένα εντελώς διαφορετικό ανέβασμα;
Όλο δύσκολες ερωτήσεις μου βάζετε. Αν είχα τόση ευκολία αυτοανάλυσης και ικανότητα να εκφράζομαι μέσω αυτής, μάλλον δεν θα επέλεγα το θέατρο ως τρόπο επικοινωνίας. Άλλαξε… π.χ. ότι δεν υπάρχει η άνεση να κάνεις ταξίδια στην Κοπεγχάγη για να βρεθείς σε φεστιβάλ…Πήγαμε πίσω σε πολλά…Τα ζόρια μεγαλώσανε σε όλα τα επίπεδα. Τα θηρία της Κιβωτού είναι πιο πολλά από τους ανθρώπους ή τουλάχιστον ξεχωρίζουν πιο εύκολα. Το ανέβασμα είναι ταυτόχρονα και διαφορετικό και όμοιο. Έχει σημασία άραγε;

Το πιθανότερο είναι πως όχι. Ας επιστρέψουμε στον Νώε, που ανησυχεί, μα κανείς δεν τον ακούει. Γιατί συχνά επιλέγουμε να μην ακούμε τις ανησυχίες ορισμένων συνανθρώπων μας; Και όχι μόνο αυτό: να τους απαξιώνουμε κιόλας; Και ποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτή η στάση μας;
Κάποιος μάλλον σας παραπλάνησε, λέγοντας σας ότι έχω απαντήσεις σε τόσο σοβαρά ερωτήματα. Αν ναι, αγνοήστε τον. Κι εγώ απαντήσεις ψάχνω.

Όλοι μας! Εξ ου και οι δύσκολες ερωτήσεις… Οι άνθρωποι που επιμένουν συχνά χαρακτηρίζονται γραφικοί. Πράγματι, κάποιες φορές είναι γραφικοί. Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε στα παιδιά μας (και βέβαια στους εαυτούς μας) την κριτική σκέψη, που θα επιτρέπει τη διάκριση μεταξύ γραφικότητας και ουσίας. Γιατί υπάρχουν και άνθρωποι που επιμένουν και έχουν δίκιο. Μα ποιος τους ακούει…
Να μη δίνουμε εύκολες απαντήσεις. Να τα μάθουμε να αφουγκράζονται – αφού το καλλιεργήσουμε πρώτα στους εαυτούς μας. Έρευνα και όχι συνταγές, συνθήματα και προκάτ μηνύματα…Είναι γραφικό… Αλλά ποιος μ’ακούει;

Περισσότεροι από όσους φαντάζεστε, πιστέψτε με! Η παράσταση έχει ένα σαφές οικολογικό μήνυμα. Δεν ξέρω, όμως, κατά πόσο, τουλάχιστον οι ενήλικοι στην Ελλάδα (όπου η οικολογική πολιτική είναι ανύπαρκτη) έχουμε συνειδητοποιήσει τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, όχι απλώς για το ευ ζην μας, αλλά για το ζην. Ποια η άποψή σας; Γιατί κάνουμε ότι δεν ακούμε ή γιατί δεν ακούμε;
Σας πρόλαβα, νομίζω, με την προηγούμενη απάντηση μου. Είναι πολύ κοπιώδες να ακούς. Όλοι προτιμάμε να ακουστούμε. Στα ίδια και στα ίδια δε. Εμμονικά.

Και τα παιδιά; Το εκπαιδευτικό υλικό σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος, είτε στο σχολείο είτε σε εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως το θέατρο και η λογοτεχνία, αυξάνεται. Οι φωνές για ριζικές αλλαγές ακούγονται. Θεωρείτε ότι οι νέες γενιές θα αντιμετωπίσουν τον πλανήτη με τον σεβασμό που του αξίζει ή ο άνθρωπος είναι φύσει αυτοκαταστροφικός;
Μακάρι να ήξερα. Μπορώ να ελπίζω μην ξεχνώντας ότι σταθερό χαρακτηριστικό των ελπίδων είναι ενίοτε να ματαιώνονται… Και να προκύπτουν επόμενες.

Στη συντριπτική τους πλειονότητα, οι παιδικές παραστάσεις του ΠΟΡΤΑ δεν απευθύνονται αποκλειστικά σε παιδιά, μα χαρακτηρίζονται –και είναι– διηλικιακές. Πώς το επιτυγχάνετε αυτό διαχρονικά;
Με πολύ κόπο και αγωνία.

Τέλος, μια ίσως τετριμμένη, αλλά πάντοτε ουσιαστική ερώτηση. Προσωπικά, θεωρώ το θέατρο μια από τις κορυφαίες διά βίου εκπαιδευτικές διαδικασίες. Όμως, δεν το αντιλαμβάνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο. Και αυτό το διαπιστώνουμε παρακολουθώντας προχειροφτιαγμένες δουλειές, τόσο στο παιδικό όσο και στο θέατρο που απευθύνεται σε ενήλικο κοινό, αλλά και βλέποντας τον τρόπο με τον οποίο η επίσημη πολιτεία αντιμετωπίζει το θέατρο διαχρονικά, κυρίως απαξιώνοντας τη διδασκαλία του, εξαφανίζοντάς τη σχεδόν εντελώς από τα σχολεία. Θα ήθελα ένα σύντομο σχόλιο πάνω σε αυτό.
Ίσως όταν απαγορευτεί το θέατρο (όπως συνέβη κι άλλες φορές στην ιστορία του πολιτισμού) να φανεί πραγματικά ποιοι και πώς θα το συνεχίσουν και θα το αναγεννήσουν. Ως τότε, ας κάνει ο καθένας ότι καλύτερο μπορεί κι αντέχει.

Οικογένεια Νώε των Ξένια Καλογεροπούλου και Θωμά Μοσχόπουλου
Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος, Σοφία Πάσχου
Κάθε Σάββατο 17:00 και Κυριακή 11:30 & 15:00
Μέρες και ώρες παραστάσεων: Σάββατο 17:00, Κυριακή 11:30 & 15:00
Εισιτήρια: 12€
Ανέργων, ΑΜΕΑ: 8€

Παίζουν (με σειρά εμφάνισης):
Νώε: Παύλος Παυλίδης
Λία: Ελένη Δαφνή
Σίμος: Πολύκαρπος Φιλιππίδης
Ρούθ: Στέφη Ποuλοπούλου
Εύα: Μαρία Μοσχούρη
Χάμ: Άλκης Μπακογιάννης
Ζαχαρίας: Σπύρος Μαραγκουδάκης

Προπώληση εισιτηρίων: https://www.viva.gr/tickets/theater/oikogeneia-noe/

“Μια ΠΟΡΤΑ ορθάνοιχτη”!
Για να την κρατήσεις ανοιχτή:
http://www.porta-theatre.gr/index.php/el/stirikse-mas
Μεσογείων 59, 115 26, Αθήνα
Τηλ.: 210 77 11 333
www.porta–theatre.gr