Η ΣΟΦΙΑΝΝΑ, ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ

0

Στη Σοφιάννα Θεοφάνους αρέσουν οι ιστορίες. Γι’ αυτό επέλεξε αρχικά να γίνει ηθοποιός και αργότερα να αρχίσει να εκδίδει και κάποιες, διότι, αν θέλει να είναι ειλικρινής, έγραφε από πολύ πιο πριν. Στη μικρή γραφιάδικη πορεία της, έχει να επιδείξει δύο όπερες για παιδιά, δύο παιδικά βιβλία, τέσσερα θεατρικά έργα για ενήλικους και ένα θεατρικό έργο για εφήβους, που φέτος πήρε το Κρατικό Βραβείο. Εύχεται κάποια στιγμή να μπορέσει μόνο να γράφει. Εγώ, πάντως, την «ανάγκασα»… να μιλήσει, με αφορμή Το κορίτσι και το Κορίτσι, μια πρωτότυπη εικονογραφημένη ιστορία ενηλικίωσης, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πουά.   Πώς γεννήθηκε στο μυαλό σου αυτό το κορίτσι που έχασε το είδωλό του και έζησε μια περιπέτεια μέχρι να το βρει; Σε ποιον βαθμό είσαι εσύ;
Η ιστορία ξεκίνησε ως άσκηση ύφους. Το κορίτσι βρέθηκε στο όνειρο μιας μικρής μου φίλης, της Σεμίνας, που ήθελε να της γράψω μια ιστορία. Με πολλή χαρά, λοιπόν, της το έκανα δώρο. Πέρασε, βέβαια, από πολλές φουρτούνες με τις λέξεις, μέχρι να βρω εγώ το δικό μου είδωλο μέσα στο κείμενο. Βοήθησε πολύ η υποστήριξη της Λέλας Στρούτση στην εικονογράφηση. Η Λέλα έφτιαξε μια ξεχωριστή δραματουργία. Επειδή η αρχική ιδέα δεν ήταν δική μου, αλλά διαμορφώθηκε με το γράψε-σβήσε, μόλις ολοκληρώθηκε είδα ένα κομμάτι του εαυτού μου μέσα της. Αυτό το πολύ ρομαντικό, που είχα ψιλοξεχάσει. Δεν το περίμενα…

Είναι αλήθεια πως το λιτό κείμενο συμπληρώνει άριστα η εικονογράφηση της Λέλας, με τις λεπτομέρειες που μας κλείνουν το μάτι. Πώς συνεργαστήκατε;
Το εντοπίζεις ιδιαίτερα εύστοχα. Το βιβλίο ήταν ένα πείραμα, σε σχέση με τη δραματουργία, τον συμβολισμό, τη συμπύκνωση. Η Λέλα το έπιασε με τη μία. Τα μπουμπούκια που είναι κλειστά στην αρχή και ανθίζουν στο τέλος, το κόκκινο χρώμα, τα καιρικά στοιχεία, η άγνωστη φωνή, χωρίς ξεκάθαρο φύλο. Όσο η Λέλα έφτιαχνε εικόνες, τόσο εγώ αφαιρούσα κείμενο. Οι λέξεις αποτελούν απλώς ένα όχημα προς ένα συνολικό αποτέλεσμα. Ευτυχής και αγαπημένη συνεργασία! Ανυπομονώ για τα επόμενα. Σε ποιον αναγνώστη απευθύνεσαι;
Προσπαθώ τα κείμενά μου να έχουν ηλικιακή ευελιξία. Συχνά γράφω με τα δικά μου παιδικά ή εφηβικά κομμάτια να οδηγούν το χέρι μου. Άλλες φορές, πάλι, έχω ακροατήριο, που σηκώνει χέρι όταν βαριέται ή όταν του αρέσει κάτι. Ειδικά στις όπερες αυτό συμβαίνει πάντα. Συζητώντας με τη Λέλα και τη Δήμητρα Χριστοφορίδου, των εκδόσεων Πουά, συμφωνήσαμε ότι Το κορίτσι ταιριάζει περισσότερο σε εφήβους ή ακόμα και σε ενήλικους, μάλλον κάτι σαν occasion book. Βεβαίως, φίλοι που έχουν παιδιά μού επεσήμαναν ότι η αγάπη, ο έρωτας υπάρχουν ήδη από το δημοτικό, επομένως άνετα μπορεί να παρουσιαστεί και σε μικρότερα παιδιά. Υποθέτω πως κάτι παραπάνω ξέρουν. 

Ξεκινάμε την πορεία μας στη ζωή χαρούμενοι, με ρούχα όμορφα -φουστάνια για εμάς τα κορίτσια, ένας συμβολισμός που απεικονίζει η Λέλα και δεν θα πάψει να υπάρχει ακόμα κι αν το αγαπημένο μας ένδυμα είναι ένα σκισμένο τζιν-, με δίψα για να ρουφήξουμε τα πάντα γύρω μας. Αλλά, κάπου χάνουμε τον δρόμο μας. Τι πιστεύεις ότι φταίει;
Δεν φταίει κάτι. Συμβαίνει απλώς η ίδια η ζωή, όπως αναπνέουμε. Χανόμαστε, ξαναβρισκόμαστε. Αυτά τα χασίματα, οι στάσεις, τα προχωρήματα είναι τα βασικά συστατικά του ζειν. Για μια αυτογνωσία ζούμε όλοι.

Το κορίτσι αναζητά το είδωλό του υπό βροχή. Οι συνθήκες χειροτερεύουν. Μα συνεχίζει. Πού βρίσκει (-σκουμε) το κουράγιο; Τελικά αρκεί ένα ζευγάρι λουστρίνια (άλλος ένας υπέροχος συμβολισμός), λίγο να μας ξεγελάσουν, και προχωράμε;
Προχωράμε, φυσικά και προχωράμε, δεν υπάρχει άλλο σενάριο. Πρέπει να προχωρήσουμε, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών, εσωτερικών και εξωτερικών. Υπάρχει πάντα κάτι μέσα μας που μας κινεί κι έχει πολλά ονόματα. Vis motrix είχα γράψει στα δεκαέξι μου στον τοίχο του δωματίου μου. Το είχα διαβάσει σε ένα βιβλίο, δεν θυμάμαι σε ποιο. Είναι αυτή η κινητήριος δύναμη που δεν αφήνει τον άνθρωπο να πάει πιο κάτω απ’ όσο αντέχει και μπορεί. Τον καθένα τον βοηθάει κάτι διαφορετικό. Και κάθε φορά κάτι άλλο. Η γοητεία της ζωής… Το κορίτσι ξανακουράζεται και κάθεται για να μην καταρρεύσει. Συνεχίζει να διψάει. Αυτή τη φορά ζητάει καφέ με γάλα και όχι γάλα σκέτο –μα πόσο μεγάλωσε. Ξαφνικά, έρχεται η κάθαρση. Ακούει μιαν άγνωστη φωνή και αναγνωρίζει το είδωλό του στα μάτια της. Και σταματάει να τρέχει…
Για μένα ο έρωτας και η αγάπη δεν έχουν φύλο και αυτό το πρόσεξε η Λέλα στην εικονογράφηση, όπως προανέφερα. Δεν είναι καθαρό το υποκείμενο του έρωτα και αυτό έγινε επίτηδες, έτσι ώστε όποιος το διαβάσει να ταυτιστεί ελεύθερα. Είναι πολύ απελευθερωτικό να βρίσκεται κάποιος στο δρόμο σου και να σταματάς για λίγο το τρέξιμο. Κάποιοι τον/τη βρίσκουν νωρίς, κάποιοι αργά. Στιγμές είναι αυτά. Τη στιγμή ήθελα να ανυψώσω, το momentum. Μετά την τελευταία σελίδα το Κ(κ)ορίτσι μπορεί να ξαναέτρεξε ή και να σταμάτησε για αρκετό καιρό. Δεν ξέρω.

Πού φαντάζεσαι ότι βρίσκεται τώρα το Κορίτσι. Με κεφαλαίο Κ πια…
Κάπου να βλέπει τη θάλασσα.

Για το τέλος, ένας αντίλογος. Ίσως κάποιος να υποστήριζε ότι κακώς το κορίτσι βρήκε το είδωλό του στα μάτια ενός άλλου και όχι στον εαυτό του. Ότι, δηλαδή, ο έρωτας, η σωματική και ψυχολογική αφοσίωση, ακόμα και εξάρτηση από τον άλλον, δεν είναι απελευθέρωση, αλλά παγίδα…
Οι αντίλογοι είναι χρησιμότατοι. Μια από τις καλές μου φίλες μού είπε το ίδιο. Είναι έτσι, όμως; Αρκεί μόνο ο εαυτός σου; Δεν είμαι σίγουρη. Μήπως κάποιος μπερδεύεται με την εξάρτηση που μπορεί να φέρει το momentum; Αυτό είναι άλλο. Ακόμα κι αν δεν βρίσκεις το είδωλό σου σε έναν άλλον, το βρίσκεις στα βιβλία, στις εικόνες, στη μουσική, στους φίλους. Δεν σημαίνει ότι εξαρτάσαι κιόλας. Χρειαζόμαστε τους καθρέφτες και τα μάτια, όποια και αν είναι αυτά, ξεκινώντας από εκείνα των γονιών μας. Αργότερα, στην ενήλικη ζωή, οι άνθρωποι ψάχνουν τα μάτια εκείνα που νιώθουν άνετα όταν τα βλέπουν, γιατί υπάρχουν και στρεβλοί καθρέφτες. Έχουν γραφτεί άπειρα για την έννοια του βλέμματος κι έχει χυθεί πολύ μελάνι για την έννοια του καθρεφτίσματος και του ειδώλου. Κι εγώ στην εφηβεία μου είχα δει το είδωλό μου στα μάτια κάποιου και είχα σταματήσει να τρέχω. Τρεις μήνες μετά, πάλι τροχάδην… Το Κορίτσι και το κορίτσι είναι γεμάτο συμβολισμούς και –κρίνοντας κι από την κουβέντα μας–φιλοσοφικές προεκτάσεις!