Μα πού πάνε τα μπαλόνια; Έχετε αναρωτηθεί ποτέ;

1

“Μα πού πάνε τα μπαλόνια;” ρωτάει τους μικρούς αναγνώστες η Κατρίνα Τσάνταλη ήδη από τον τίτλο του νέου της βιβλίου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα, σε εικονογράφηση της Little Miss Grumpy (aka Μαρία Παγκάλου). Ομολογώ ότι ποτέ δεν είχα προβληματιστεί ουσιαστικά περί αυτού… Ποιος ξέρει; Ίσως όταν ήμουν παιδί να με είχε απασχολήσει το θέμα, αλλά μεγαλώνοντας να το ξέχασα. Και τα παιδιά μου, νομίζω, δεν με ρώτησαν ποτέ, ίσως διότι αποφεύγαμε τις αγορές των μπαλονιών που συνηθίζουν να… δραπετεύουν στον ουρανό, από πλανόδιους πωλητές, και φουσκώναμε μπαλόνια στο σπίτι ή στα πάρτι, τα οποία σιγά σιγά ξεφούσκωναν ή έσκαγαν με ένα εκκωφαντικό ΜΠΑΜ στα χέρια μας… Αλλά ναι, η ερώτηση προς τα παιδιά είναι σωστή: Τι γίνονται τα μπαλόνια που παίρνουν τον δικό τους δρόμο, είτε γιατί τα απελευθερώνουμε για κάποιον σκοπό είτε γιατί φεύγουν κατά λάθος από τα παιδικά χεράκια −γεγονός που συνήθως σημαδεύεται από γοερό κλάμα; (Αυτό είναι μια άλλη ιστορία.)

Το παραμύθι ξεκινάει με ένα υπέροχο σαλόνι: Ένα πάρτι με πέντε πανέμορφα, μέσα στη διαφορετικότητά τους, ροδομάγουλα παιδάκια, μια γάτα, μουσική, τούρτα και βέβαια πολλά μπαλόνια! Πολύχρωμα μπαλόνια που οι μικροί μας φίλοι αποφασίζουν να απελευθερώσουν, αφήνοντάς τα να ταξιδέψουν πάνω από τα σύννεφα. Και έτσι και γίνεται! Αγόρια και κορίτσια βλέπουν σταδιακά τα μπαλόνια να μικραίνουν και να μικραίνουν και να μικραίνουν, καθώς απομακρύνονται από τα χέρια τους, μέχρι που γίνονται κουκκίδες και χάνονται από το οπτικό τους πεδίο. Και εκεί έρχεται το κρίσιμο ερώτημα: “Μα πού πάνε τα μπαλόνια;” Μήπως στο φεγγάρι; Μήπως σε εξωγήινα πάρτι; Μήπως συνεχίζουν να ταξιδεύουν σε άλλες χώρες; Κανείς δεν έχει απάντηση. Όμως όλοι έχουν δημιουργικές ιδέες…Έτσι, οι πρωταγωνιστές μας ανακαλύπτουν ένα κρυμμένο μπαλόνι, λίγο διαφορετικό από τα άλλα. Για την ακρίβεια, ανακαλύπτουν ένα αραχνιασμένο αερόστατο, που ο παππούς κρατούσε καταχωνιασμένο σε μια αποθήκη. Το καθαρίζουν, το φουσκώνουν, ανεβαίνουν, απογειώνονται και πρόσω ολοταχώς προς αναζήτηση του κοπαδιού των χαμένων μπαλονιών τους και της πορείας τους. Μέχρι που κάνουν στάση σε ένα παράξενο χωριό, βουτηγμένο στο σκοτάδι. Αιτία; Καλά μαντέψατε: Ένα μπαλόνι που μπλέχτηκε στα καλώδια της κολώνας του ρεύματος και προκάλεσε βραχυκύκλωμα…

Επόμενη στάση; Το δάσος, όπου έχει σκάσει άλλο ένα από τα μπαλόνια και έχει παγιδεύσει με την κορδέλα του μια αλεπού. Τα παιδιά, προβληματισμένα, την απελευθερώνουν και καθαρίζουν την περιοχή, μην μπλεχτεί κι άλλο ζωάκι… Συνεχίζοντας το ταξίδι τους, ανακαλύπτουν σκασμένα μπαλόνια σε μια αμμουδιά και μέσα στη θάλασσα. Θύμα τους τούτη τη φορά μια χελώνα, που και μπλεγμένη βρέθηκε και πιθανότατα έχει καταπιεί πλαστικό, συγχέοντας το μπαλόνι με κάποια μέδουσα.Τα παιδιά κατανοούν ότι τα μπαλόνια τους είναι πλέον σκουπίδια. Καθαρίζουν όσα μπορούν και μοιράζονται την περιπέτειά τους με τη δασκάλα τους. Τελικά, τα μπαλόνια, όταν αφεθούν ελεύθερα, δεν συνεχίζουν να πετούν όπως στα παραμύθια, δεν φτάνουν ως το άπειρο να διασκεδάσουν άγνωστα σε μας πλάσματα και δεν αγγίζουν τ’ αστέρια. Σύντομα ξεφουσκώνουν, χάνουν το γοητευτικό σχήμα τους και γίνονται μια άμορφη μάζα από πλαστικό, που πέφτει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στη Γη, μολύνοντάς τη. Όσο και να μας φαίνεται απίστευτο, ένα πλαστικό μπαλόνι έχει περιβαλλοντικό αποτύπωμα σαν αυτό ενός πλαστικού μπουκαλιού και η απελευθέρωσή του –που μάλιστα γίνεται συχνά μαζικά σε γιορτές ή εκδηλώσεις μνήμης ως συμβολική πράξη– μόνο κακό μπορεί να κάνει. Επομένως, όταν μια γιορτή τελειώσει, μικροί και μεγάλοι πρέπει να φροντίζουν να ξεφουσκώνουν τα μπαλόνια τους και να τα απορρίπτουν εκεί όπου πρέπει!

Αφήστε που, όσο όμορφες κι αν είναι οι φουσκωτές μπάλες που συνοδεύουν τις χαρές μας, υπάρχουν και πιο οικολογικοί τρόποι να γιορτάσουμε! Θα τους ανακαλύψετε μέσα στις σελίδες του βιβλίου: Χάρτινα διακοσμητικά, σαπουνόφουσκες και χαρταετοί, ζωγραφιές, χορός, τραγούδι, τραμπολίνο, μαγικά κόλπα και χίλια δυο άλλα, μπορούν να αντικαταστήσουν τα μπαλόνια και όλοι –με πρώτη τη Γη μας– να περάσουν υπέροχα, χωρίς κανείς να πάθει κακό.Η συγγραφέας, γνωστή για τις οικολογικές της ανησυχίες, θέτει, μέσα από την ιστορία της, ένα ζήτημα που κατά πάσα πιθανότητα δεν είχε απασχολήσει πολλούς ενήλικους και βέβαια πολλά παιδιά. Αυτό της αλόγιστης χρήσης πλαστικού σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη μορφή –όσο ελκυστική κι αν είναι για τους ανθρώπους. Δεν σημαίνει, βέβαια, ότι όποιος χρησιμοποιεί ή απελευθερώνει μπαλόνια έχει κακό σκοπό. Τουναντίον. Όμως, αφού διαβάσει το παραμύθι αυτό, προβληματίζεται. Προσωπικά, κρατώ δυο μηνύματα:

1. ΠΟΤΕ μα ΠΟΤΕ δεν απελευθερώνουμε μπαλόνια στη φύση.
2. Φροντίζουμε να περιορίσουμε τη χρήση τους και να τα αντικαταστήσουμε με πιο φιλικά προς το περιβάλλον διακοσμητικά.

Τα μπαλόνια δεν είναι ακόμα ευρέως βιοδιασπώμενα (πρόσφατα μόνο έχει ξεκινήσει μια παγκόσμια προσπάθεια αντικατάστασης του υλικού τους), με αποτέλεσμα να μην αποσυντίθενται, να μολύνουν στεριά και θάλασσα και κυρίως να βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων ζώων, στην ξηρά ή στο νερό, που είτε μπερδεύονται στα απομεινάρια τους είτε τα τρώνε, κάνοντας λάθος εκτίμηση, με αποτέλεσμα να πνίγονται. Επομένως, αυτό το όμορφο παραμύθι, που αμέσως θα κερδίσει τα παιδιά χάρη στη ζωντανή, πολύχρωμη εικονογράφησή του και στο πρωτότυπο θέμα του, τα βοηθάει να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση και να συνειδητοποιήσουν (και μαζί τους και εμείς) πόσες φαινομενικά απλές, καθημερινές μας συνήθειες είναι βλαβερές, αλλά και πόσο εύκολα μπορούμε να τις μειώσουμε ή να τις αντικαταστήσουμε.

Θα ήταν πολύ ρομαντικό, ή μάλλον μαγικό, να βλέπουμε συχνά μπαλόνια-δραπέτες και να φανταζόμαστε τις παραμυθένιες βόλτες τους πάνω από τη Γη κι ακόμα πιο πέρα, ως το άπειρο· θα είχε πολλή πλάκα να έβρισκαν στον δρόμο τους τις ιπτάμενες κόκκινες, κίτρινες, πράσινες, μπλε, ροζ, γαλάζιες, λευκές φουσκωμένες μπάλες ιπτάμενοι δίσκοι και οι χειριστές τους να απορήσουν ή να διασκεδάσουν μαζί τους· θα ήταν υπέροχο όλα τα μπαλόνια να μαζεύονταν σε έναν δικό τους μπαλονοπλανήτη και να συνέχιζαν εκεί το αέναο λίκνισμά τους, μα όχι… Ας αφήσουμε τις ιστορίες αυτές για τη φαντασία μας (παίξτε με τα παιδιά σας ένα παιχνίδι και δώστε ένα σωρό απίθανες εκδοχές στην ερώτηση “Μα πού πάνε τα μπαλόνια;”). Στην πραγματικότητα, θυμηθείτε, τα μπαλόνια, εφόσον συνεχίζουμε να τα χρησιμοποιούμε, πρέπει να παραμένουν στα χέρια μας και να απορρίπτονται σωστά, στον κάδο της ανακύκλωσης. Για να μπορέσουμε να γιορτάζουμε τη ζωή για πολλά πολλά χρόνια ακόμα!

Διαβάστε: Μα πού πάνε τα μπαλόνια;, Συγγραφέας: Κατρίνα Τσάνταλη, Εικονογράφος: Little Miss Grumpy, Εκδόσεις Διόπτρα