Η ΑΝΟΙΞΗ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ

0

Μια αχτίδα φωτός, ένα φρούτο, μια μυρωδιά, χιλιάδες χρώματα! Όλα όσα μας μαρτυρούν πως η Άνοιξη είναι εδώ για να μας οδηγήσει στο ζεστό καλοκαιράκι με τρόπο ομαλό. Είναι εδώ για να μας δείξει τον πιο παραγωγικό «χαρακτήρα» της φύσης. Και για να μας αποκαλύψει για άλλη μια φορά τον κύκλο της ζωής και την αναγέννηση. Δεν θα πούμε για το πολύ δύσκολο διάστημα που διανύουμε και το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην ψυχολογία μας όλη αυτή η φωτολουσία. Θα δούμε πώς αποτυπώθηκε η Άνοιξη στις τέχνες και πώς μπορούμε να παίξουμε μαθαίνοντας και να μάθουμε παίζοντας.Ανθισμένος Οπωρώνας – Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Μουσική: Reborn – Γιώργος Βαρσαμάκης
Πίνακας: Ανθισμένος Οπωρώνας – Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Υλικά: Χαρτί ακουαρέλας ή μικρό καμβά ή απλό χαρτί Α4, νερομπογιές ή παλέτα με τέμπερες, πινέλο, κυπελλάκι με νερό, συσκευή αναπαραγωγής ήχου
Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Το όνομά του είναι Βίνσεντ Βαν Γκογκ, ήταν Ολλανδός ζωγράφος και είναι διάσημος για τις πινελιές του οι οποίες πολλές φορές παρουσιάζουν μια κίνηση.
Δραστηριότητα: Λέμε στα παιδιά τον τίτλο του πίνακα και σχολιάζουμε αν πιστεύουν ότι του ταιριάζει ή όχι. Παρατηρούμε τον πίνακα με προσοχή και δίνουμε εμείς έναν άλλο τίτλο που θα μας άρεσε. Μετά συζητάμε όλοι μαζί και προσπαθούμε να φέρουμε στη μνήμη μας άλλες παρόμοιες εικόνες. Το σπίτι μας στο χωριό, το εξοχικό μας ή κάποιο όμορφο μέρος όπου έχουμε πάει διακοπές. Χρησιμοποιώντας φωτογραφίες ως «μοντέλα» ή ακόμα και μόνο τη μνήμη μας, δημιουργούμε τον δικό μας πίνακα ζωγραφικής, υπό τους ήχους της μουσικής που προτείνουμε, και του δίνουμε τον τίτλο που θέλουμε. Μην ξεχνάμε να υπογράψουμε τα έργα μας!Άνοιξη – Franz Xaver Winterhalter
Μουσική: Το τραγούδι της Άνοιξης – Ελεωνόρα Ζουγανέλη & Ευριπίδης Ζεμενίδης
Πίνακας: Άνοιξη – Franz Xaver Winterhalter
Υλικά: Συσκευή αναπαραγωγής ήχου
Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Φράντς Ξαβιέρ Βιντερχάλτερ ήταν Γερμανός ζωγράφος και λιθογράφος γνωστός για τα κολακευτικά πορτρέτα βασιλικών οικογενειών.
Δραστηριότητα: Λέμε στα παιδιά τον τίτλο του έργου, συζητάμε μαζί τους αν πιστεύουν πως αυτό το κορίτσι θα μπορούσε όντως να λέγεται «Άνοιξη» και από ποια σημεία-χαρακτηριστικά μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε (π.χ. το νεαρό της ηλικίας, τα λουλούδια κ.λπ.) Στη συνέχεια τους διαβάζουμε αυτό το ποίημα του Γιώργου Μυζάλη:
Από τα κρύα του χειμώνα σαν περάσεις
Θα δεις να ανθίζουνε λουλούδια φοβερά
Τις μυρωδιές τους θα γευτείς και θα τα χάσεις
Τα χρώματά τους θα σου πάρουν τα μυαλά
Είναι η άνοιξη με όλα της τα πλούτη
Με τα πουλιά να κελαηδούν εκεί ψηλά
Μυρίζει έρωτα, θυμάρι και μπαρούτι
Είπα μυρίζει; Εννοώ μοσχοβολά
Άνοιξη είναι που σημαίνει ελευθερία
Και τα χαμόγελα χαρίζονται αφειδώς
Στη φύση γύρω συντελείται πανδαισία
Κανείς δε νιώθει και δεν είναι μοναχός
Μοναχική βασίλισσά μου αγαπημένη
Είναι η άνοιξη με φόρεμα λευκό
Από το χέρι μας τραβά και κατεβαίνει
Στον καταγάλανο και δροσερό γιαλό.
Αφού το διαβάσουμε, ακούμε το τραγούδι του Ευρυπίδη Ζεμενίδη, τα ρωτάμε αν μπορούν να «βρουν» το κορίτσι του πίνακα μέσα στους στοίχους. Στο σημείο αυτό, θέλουμε να τους επισημάνουμε το πόσο αμφίδρομη είναι η επιρροή στις τέχνες ακόμα και αν δεν το καταλαβαίνουμε! Έτσι, λοιπόν, ψάχνουμε περιοδικά ή παλιές φωτογραφίες (π.χ. του παππού και της γιαγιάς) για να βρούμε το δικό μας πρόσωπο της  Άνοιξης.Άνοιξη – Pablo Picasso
Μουσική: The Beatles – Here Comes The Sun
Πίνακας: Άνοιξη – Pablo Picasso
Υλικά: Χαρτί Α4, κόλλα, ψαλίδι, παλιά περιοδικά ή παλιά υφάσματα ή ρετάλια από χαρτόνια (γενικά ότιδήποτε υπάρχει που σε άλλη περίπτωση θα κατέληγε στα σκουπίδια), συσκευή αναπαραγωγής ήχου
Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Πάμπλο Ρουίθ ι Πικάσο, γνωστός ως Πάμπλο Πικάσο, ήταν Ισπανός ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης, ποιητής, σκηνογράφος και δραματουργός, ένας από τους πιο σπουδαίους ζωγράφους στον κόσμο.
Δραστηριότητα: Παρατηρούμε τον πίνακα και λέμε τι βλέπουμε π.χ. μια κατσίκα που τρώει τους καρπούς του δέντρου, μια νέα γυναίκα που προσκυνάει τη φύση ή που απλώς απολαμβάνει την ξεκούρασή της σε αυτήν. Στη συνέχεια, βάζουμε τα υλικά μας πάνω στο τραπέζι και προτρέπουμε τα παιδιά να τα κόψουν όσο πιο γεωμετρικά είναι δυνατόν ή σε ευθείες γραμμές, αν η ηλικία του παιδιού δεν είναι τέτοια και δε γνωρίζει τα σχήματα. Με τα κομμάτια των υλικών που έχουμε στη διάθεσή μας τώρα θα δημιουργήσουμε τον δικό μας πίνακα-κολάζ, βασισμένο σε αυτόν του Πικάσο. Μην ξεχνάτε στο τέλος να βάζετε την υπογραφή σας. Άνοιξη (Δάφνις και Χλόη) Jean – Francois Millet
Μουσική: Ravel – Daphnis et Chloe Suite No. 2
Πίνακας: Άνοιξη (Δάφνις και Χλόη) Jean – Francois Millet
Υλικά: Συσκευή αναπαραγωγής ήχου
Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Ζαν Φρανσουά Μιγέ ήταν Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης. Υπήρξε κυρίως ο ζωγράφος των χωρικών.
Δραστηριότητα: Αρχικά παρατηρούμε τον πίνακα και λέμε τι βλέπουμε. Μετά λέμε την ιστορία: Μα τι όμορφο, μέσα στην αναγέννηση της φύσης, να γεννιέται και μια αγάπη ισχυρή, ε; Έτσι συνέβαινε από πολλούς δημιουργούς. Έφτιαχναν ιστορίες αγάπης και όλες για τίτλο είχαν δυο ονόματα. Ρωμαίος και Ιουλιέττα, Ερωτόκριτος και Αρετούσα, Ορφέας και Ευρυδίκη. Και τώρα για μια ιστορία αγάπης θα μιλήσουμε. Μια ιστορία που δεν την ξέρουν πολλοί. Γράφτηκε πριν από πάρα πολλά χρόνια, τον 3ο αιώνα μ.Χ. και ο δημιουργός της ήταν Έλληνας και λεγόταν Λόγγος.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Πριν από πολλά, πολλά χρόνια στο όμορφο νησί της Λέσβου, ζούσαν δύο βοσκοί, ο Λάμων και ο Δρύας. Η ζωή τους κυλούσε ήρεμα στα χωράφια και στα ζώα τους. Μια μέρα, δύο παιδιά, ο Δάφνις και η Χλόη αφήνονται και τα δύο από τους γονείς τους, για να ανατραφούν από τους δύο βοσκούς. Τα δύο παιδιά μεγαλώνουν ευτυχισμένα και ανέμελα μέσα στη φύση βόσκοντας τα κοπάδια τους. Και τα χρόνια περνούν… Τα δυο παιδιά γίνονται πολύ καλοί φίλοι, ενώ έχουν μάθει ήδη από τους δύο άντρες, που είναι πια η οικογένειά τους, ότι δεν είναι αδέρφια. Έτσι, όταν μεγαλώνουν αρκετά, μια άνοιξη, καταλαβαίνουν ότι άρχισαν να αγαπιούνται ακόμα πιο πολύ. Κάτι σαν πεταλούδες στο στομάχι; Κάτι σαν κόμπο στον λαιμό; Κάτι σαν να μην ξέρουν γιατί έχαναν τα λόγια τους; Οι μεγάλοι που ήξεραν καλύτερα το είπαν έρωτα. Σαν τον κύκλο της φύσης είχε κι αυτό μια διαδρομή. Το καλοκαίρι φούντωσε, το φθινόπωρο άρχισαν να έχουν κάποιες δοκιμασίες και δυσκολίες,  ο χειμώνας τους χώρισε προσωρινά, για να έρθει όμως πάλι η άνοιξη με τους έρωτές της. Τότε είναι που ο Δάφνις θα βρει πάλι τους πλούσιους γονείς του! Οι δύο ήρωες, παρόλο που τώρα πια έχουν πλούτη, προτιμούν να ζήσουν όπως είχαν μεγαλώσει.
Μέσα στην ομορφιά και την ηρεμία της φύσης. Σε αυτήν την όμορφη ιστορία αγάπης βασίστηκε και ο πίνακας αυτός, αλλά και η μουσική του Ραβέλ που ακούσαμε. Έτσι γίνεται με τις σπουδαίες δημιουργίες. Είναι πηγή έμπνευσης και για άλλους καλλιτέχνες. Παιδιά, εσείς ποια άλλη ιστορία αγάπης ξέρετε; Όχι μόνο από τα παραμύθια, αλλά από την ίδια τη ζωή. Τώρα ήρθε η σειρά των γωνιών σας ή του παππού και της γιαγιάς ή του θείου και της θείας να σας αφηγηθούν τη δική τους ιστορία αγάπης. (Η ιστορία του Δάφνι και της Χλόης είναι ελαφρώς παραλλαγμένη, ώστε να είναι κατάλληλη για παιδιά).Άνοιξη – Τζουζέπε Αρτσιμπόλντο
Μουσική: Λεωνίδας Μπαλάφας – Άνοιξη
Πίνακας: Άνοιξη – Τζουζέπε Αρτσιμπόλντο
Υλικά: Αλεύρι, νερό, αλάτι, ένα κατσαρολάκι, έναν αβγογδάρτη, ένα φλιτζάνι, ένα δοχείο για να βάλουμε μέσα την έτοιμη κόλλα, ένα φύλλο Α4 ή ένα λεπτό χαρτόνι, πινέλο, διάφορα λουλούδια και αποξηραμένες φλούδες από φρούτα, φύλλα από δέντρα, ένα μολύβι, συσκευή αναπαραγωγής ήχου
Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Τζουζέπε Αρτσιμπόλντο ή Αρτσιμπόλντι ήταν Ιταλός ζωγράφος, περισσότερο γνωστός για τη δημιουργία φανταστικών προσώπων (πορτρέτων) αποτελούμενων εξ ολοκλήρου από αντικείμενα όπως φρούτα, λαχανικά, λουλούδια, ψάρια και βιβλία.
Δραστηριότητα: Παρατηρούμε τον πίνακα και λέμε τι βλέπουμε. Στη συνέχεια, θα φτιάξουμε ένα πρόσωπο (πορτραίτο) από τα φυσικά υλικά που έχουμε συγκεντρώσει. Πρώτα όμως θα φτιάξουμε την αλευρόκολλα (σκοπός αυτής της δημιουργίας είναι να την αφήσουμε στη φύση. Αν θέλουμε απλώς να την κρατήσουμε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιαδήποτε κόλλα σε ρευστή μορφή. Σε άλλη περίπτωση είναι απαγορευτικό για να μην αφήσουμε αποτύπωμα στο περιβάλλον).
Για την αλευρόκολλα:

• Σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε 2 κούπες αλεύρι και 4 κούπες νερό.
• Βράζουμε σε σιγανή φωτιά. Ανακατεύουμε διαρκώς για να μην κάνει σβόλους ενώ προσθέτουμε και μιάμιση κουταλιά αλάτι.
• Μόλις το μείγμα γίνει ομοιογενές και πηχτό (σαν πηχτή σούπα) είναι έτοιμο.

Με το μολύβι σχεδιάζουμε το πρόσωπο που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Στη συνέχεια κολλάμε, με τη βοήθεια του πινέλου, τα υλικά και είναι έτοιμο! Αν θέλουμε, σε μια εκδρομή μας στη φύση, το τοποθετούμε κάπου στο τοπίο!

Ο Γάλλος ζωγράφος και γλύπτης Εντγκάρ Ντεγκά είχε πει ότι «Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν». Οι καλλιτέχνες που γνωρίσαμε σήμερα, είτε είναι ζωγράφοι είτε μουσικοί είτε συγγραφείς, το έχουν καταφέρει αυτό στο μέγιστο. Μια όμορφη, όμως, βόλτα στα ανοιξιάτικα τοπία  είναι αρκετή για να μας πείσει  ότι η ίδια η φύση, ως δημιουργός, μας κάνει πάντα να βλέπουμε τη θετική διάσταση των πραγμάτων. Καλή μας Άνοιξη, λοιπόν, και να μην ξεχνάμε να ονειρευόμαστε!

Η Μυρτώ Χρυσανθοπούλου είναι ηθοποιός-μουσικός-μουσικοθεατροπαιδαγωγός.