Η ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΨΥΧΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

0

Όλοι γνωρίζουμε πως το αναλυτικό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου (5-6 ετών) εστιάζει κυρίως σε δεξιότητες μάθησης τις οποίες το παιδί δεν έχει την ανάγκη να εξασφαλίσει στην ηλικία των προνηπίων. Επίσης, είναι γνωστό ότι σήμερα δεν υπάρχει άλλο παιδαγωγικό πρόγραμμα για τα προνήπια. Συμπέρασμα: «Όσο νωρίτερα χρονολογικά ενταχθεί το παιδί στην υποχρεωτική εκπαίδευση, τόσο πιο δύσκολα μπορεί αυτό να ανταποκριθεί». Επομένως, ποιο είναι το ζητούμενο στην ηλικία αυτή (του προνηπίου) και ποιος είναι ο φυσικός χώρος του παιδιού;

Στην προσχολική ηλικία (3-5 έτη) τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν την έννοια του εαυτού τους, να έχουν επίγνωση του φύλου τους, να αναπτύσσουν σχέσεις φιλίας, να κατανοούν το περιβάλλον, να μάθουν παίζοντας πώς θα μαθαίνουν. Ακόμη, να έχουν ενσυναίσθηση, την ικανότητα δηλαδή να αντιλαμβάνονται το πώς σκέφτονται και τι νιώθουν οι άλλοι. Σταδιακά πρέπει το ΕΓΩ τους να γίνει ΕΜΕΙΣ, να αρχίσουν να αυτονομούνται και να αναπτύσσουν τις ικανότητές τους. Η ανάγκη της κοινωνικοποίησης, η ένταξη στην ομάδα με τους κανόνες και τα όρια που θέτει η ίδια η ομάδα, προσφέρουν φροντίδα και ασφάλεια.  

Γνωρίζουμε τη λειτουργία των νευρώνων και πώς καταγράφουν τα βιώματα αυτής της χρονικής περιόδου. Η λεκτική επικοινωνία αναπτύσσεται γρήγορα κατά τη διάρκεια αυτής της ηλικίας και σταδιακά αντικαθιστά άλλους τρόπους επικοινωνίας. Οι χωροχρονικές έννοιες γίνονται σταδιακά αντιληπτές όπως οι έννοιες ‘αύριο’, ‘χθες’, ‘αργότερα’, επιτρέποντας στο παιδί να αντέχει περισσότερο και να μαθαίνει να περιμένει. Στην προσπάθεια της αυτονόμησής του, εμφανίζεται μεγάλος, ήπιος ή μέτριος αρνητισμός στις απαιτήσεις των μεγάλων, γι’ αυτό χρειάζεται παιδαγωγική γνώση, υπομονή και απύθμενη αγάπη και κατανόηση, ώστε να μπορέσει το παιδί να διαχειριστεί αυτή την περίοδο.

Η εξωοικογενειακή φροντίδα και διαπαιδαγώγηση πρέπει να περνάει τα στάδια απογαλακτισμού και αποχωρισμού, όσο γίνεται πιο ανώδυνα και ευχάριστα. Η προσαρμογή και ή ένταξη του παιδιού στην ομάδα πρέπει να περάσει σταδιακά από τη δυαδική σχέση και να φτάσει τη σταδιακή αύξηση των μελών της ομάδας.

Στην ηλικία των 3-5 ετών, το ζητούμενο είναι η εξασφάλιση των μηχανισμών που στηρίζουν τη συναισθηματική ωρίμανση των παιδιών, ώστε μέσα από το παιχνίδι, το οποίο θεωρείται η μεγαλύτερη μορφή έρευνας, να οδηγηθούν με ασφάλεια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (Α’ τάξη) αφού κατανοήσουν τα σχήματα, τις γραμμές, τα χρώματα, τις ποσότητες, τα μεγέθη, την ικανότητα του συμβολισμού, την ανάπτυξη της φαντασίας τους αλλά και πολλά άλλα δεδομένα που αναφέρονται στους διάφορους τομείς ανάπτυξης (όπως των εικαστικών δράσεων, των μουσικών ακουσμάτων, του θεατρικού παιχνιδιού, της διαχείρισης συναισθημάτων, της λεπτής κινητικότητας και πλήθος άλλων ερεθισμάτων τα οποία είναι στην καθημερινή “ρουτίνα” του παιδικού σταθμού, ο οποίος έχει ελεύθερο πρόγραμμα διαπαιδαγώγησης και όχι σχολειοποίησης).

Όλες οι διαχρονικές επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι η πρώιμη σχολειοποίηση του παιδιού θα καταστρέψει τον ψυχισμό του στην πορεία του ακόμα και ως ενήλικα, ενώ –αντίθετα- ο σωστός τρόπος προσέγγισης, η σωστή εκπαιδευτική ακολουθία, θα εξασφαλίσουν μελλοντικά έναν ευτυχισμένο ενήλικα, χρήσιμο στην κοινωνία.

Κλείνοντας αυτή τη σύντομη αναφορά στη σωστή προσχολική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι η καλύτερη επένδυση με σταθερούς δείκτες ανάπτυξης για το παιδί και ακόμη να τονίσουμε ότι η μορφή της υποχρεωτικότητας -και όχι της προσβασιμότητας και της καθολικότητας- αφαιρεί το δικαίωμα στους γονείς να κρίνουν οι ίδιοι τη σχολική ετοιμότητα του παιδιού τους και να επιλέξουν οι ίδιοι τη στιγμή της υποχρεωτικής ένταξης του παιδιού τους στην εκπαίδευση. Αυτό και μόνο αποδεικνύει την απουσία παιδαγωγικής και κοινωνικής αναγκαιότητας.  

Ο Γιώργος Σταθόπουλος είναι Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιδιωτικών Παιδικών Σταθμών (Π.Ο.Σ.Ι.Π.Σ.), Παιδαγωγός- Κοινωνιολόγος-Κοινωνικός Λειτουργός.