Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ

0

Ζούμε σε μια εποχή με πολλές εποχές. Δεν είναι μόνο εποχή της τρομοκρατίας, ούτε της κρίσης. Είναι κι άλλες εποχές που συντρέχουν μέσα στην εποχή που διανύουμε. Είναι η εποχή των πολλών απόψεων, κάτι που σαφώς είναι θετικό. Αυτές, όμως, συχνά πηγάζουν μέσα απο αστοιχείωτες πληροφορίες και αβάσιμες δοξασίες, κάτι που σαφώς είναι επικίνδυνο. Ο λόγος, βέβαια, που υπάρχει βήμα σε αυτές τις θεωρίες, τις συχνά συνωμοτικές, είναι επειδή άλλη μία εποχή που διανύουμε είναι αυτή της αναξιοπιστίας και κατ’ επέκταση της αμφισβήτησης. Τα πάντα είναι αναξιόπιστα και αβέβαια. Από τα μαρούλια που τρώμε και το γάλα που πίνουν τα παιδιά μας, έως τις πολιτικές υποσχέσεις και τις περιβαλλοντολογικές προβλέψεις.

Ο πλουραλισμός αυτός έχει οδηγήσει σε δεκάδες επιλογές, αλλά τελικά και σε εμμονές. Άλλοι είναι αυστηρά χορτοφάγοι και άλλοι ωμοφάγοι, άλλοι συνειδητά τρώνε μόνο κρέας, κάνουν paleo-diet, άλλοι κυνηγούν ετικέτες “free gluten”, άλλοι χλευάζουν αυτούς που τρώνε βιολογικά, ορισμένοι φυτεύουν ντομάτες στις γλάστρες τους, στη βεράντα πάνω από την Μεσογείων και άλλοι θηλάζουν πεισματικά, ακόμα και εαν ταυτόχρονα καπνίζουν κοντά στο θηλάζον ον… Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους, αλλά και κείνοι που συνδυάζουν τη βιολογική διατροφή με τους εμβολιασμούς… Όλα τα παραπάνω είναι περιπτώσεις λίγο πολύ οικείες σε όλους μας και προσωπικά δε βρίσκω κανένα λάθος απαραίτητα, αφού τίποτα δεν είναι απόλυτα άσπρο ή μαύρο και εν τέλει η αλήθεια είναι ίσως η πιο ανεξερεύνητη γωνιά του πλανήτη Γη, μετά τον Αμαζόνιο.

Αν υπάρχει κάτι που με κάνει να νοιώθω αμήχανα και κάπως ενοχλημένος είναι το πείσμα και η εμμονή κάποιων γονέων που στην προσπάθεια τους να πράξουν το καλύτερο για το παιδί τους, φέρονται αφενός απόλυτα και αφετέρου εγωιστικά εις βάρος του μικρού παιδιού. Και μάλιστα σε μια εποχή που όλα είναι αβέβαια  και ο άνθρωπος έχει χάσει τα ένστικτά του… Και εξηγώ…

Είναι απόγευμα, ένα από εκείνα τα ανοιξιάτικα που ακόμη και η Αθήνα φαίνεται όμορφη και έχω πάει την κόρη μου στην παιδική χαρά της γειτονιάς. Στο παγκάκι, κυρίως μαμάδες της ηλικίας μου, μιλάνε για τι άλλο…για τα παιδιά τους. Δύσκολα ακούς κάτι αρνητικό, στο πλαίσιο αυτοσαρκασμού εννοώ. Λίγα λεπτά περνούν και διαπιστώνω πως ενώ το θέμα είναι «παιδιά», η συζήτηση έχει μετατοπιστεί στους γονείς, δηλαδή όχι στα κατορθώματα των τέκνων, όπου και η απουσία αρνητικών σχολίων θα ήταν οριακά αποδεκτή, αλλά στων γονέων, όπου η απουσία αυτοσαρκασμού είναι προβληματική. Οι περισσότερες καυχιούνται όχι για τα βιβλία που διάβασαν στα παιδιά τους, την ώρα που μοιράστηκαν μαζί, τις αγκαλιές ή τις εκδρομές, αλλά για τα «εναλλακτικά» γεύματα που τους χάρισαν. Αφότου στάθηκα αρκετά ξενέρωτος στην παρέα και έχοντας «κλέψει» ενδιαφέρουσες συνταγές εναλλακτικής μαγειρικής με αντικαρκινικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, αποφάσισα να σηκωθώ και να ασχοληθώ πιο ενεργά με την «κούνια μπέλα»… Δίπλα μου ένα νέο ζευγάρι που συζητούν με ένα άλλο. Ξάφνου η μητέρα φωνάζει στον μικρό της : «Ορφέα! το φαγόπυρο σου!»…

Προφανώς οι νέοι γονείς ψάχνονται σε πιο εναλλακτικά μονοπάτια. Δεν ταΐζουν πια φαρίν λακτέ τα μωρά τους, ούτε γιαουρτοεπιδόρπια. Τους δίνουν κατσικίσιο, βιολογικό γάλα, βρώμη, φαγόπυρο, κεχρί… Τελευταία άκουσα και κόλλυβα… Ναι! Έχει πολλά θρεπτικά στοιχεία το μείγμα τους. Εννοείται πως αυτό είναι θετικό.. Και καλά κάνουν! Άλλωστε, αυτό και μόνο δείχνει ενδιαφέρον για τα παιδιά τους. Κάποτε οι γονείς μας δεν σκέφτονταν καν να μας φορέσουν ζώνη ασφαλείας στο αυτοκίνητο. Τώρα (αν και λόγω κρίσης αυτό κάπου αμβλύνθηκε) αγοράζουν ακριβά ειδικά καθισματάκια. Οι σύγχρονοι γονείς ανήκουν σε μια εκ διαμέτρου αντίθετη πλευρά σε σχέση με τους παλαιότερους. Αυτό μάλιστα το εντόπισα και σε μία εύστοχη ατάκα φίλου «είμαστε η γενιά που κάπνισε κρυφά και απο τους γονείς της, αλλά και από τα παιδιά της». Με άλλα λόγια περάσαμε από μια εποχή γονεοκεντρική σε μια άκρως παιδοκεντρική. Από το ένα άκρο στο άλλο δηλαδή.

Βέβαια το άκρο το παιδοκεντρικό το προτιμώ σαφώς περισσότερο απο το άλλο, όμως τελικά μήπως όλα αυτά κρύβουν μέσα τους πάλι μια γονεοκεντρικότητα; Έναν εγωισμό από την πλευρά των γονιών, που μπορεί πλέον να μην εκπληρώνεται μέσα απο τα πολλά χρήματα και την καταξίωση στην καριέρα, αλλά μέσα απο την προβολή του τρόπου που μεγαλώνουν τα παιδιά τους; Μήπως δηλαδή το φαγόπυρο είναι μέσο προβολής και όχι ουσία; Γιατί άραγε εκείνη η μητέρα να νοιώθει την ανάγκη να μας ενημερώσει ότι η απογευματινή κρέμα του Ορφέα είναι φτιαγμένη από «υγιεινά» συστατικά και όχι απο εργοστασιακά σιτάρια; Ειδικά μάλιστα όταν και αυτό σηκώνει πολλή κουβέντα… (Το 2011 εξαρθρώθηκε στην Ιταλία διεθνές κύκλωμα παραποίησης της πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων, το οποίο είχε βάλει ψευδή σήματα πιστοποίησης σε συμβατικά προϊόντα, αξίας 220.000.000 €. Αλλά και στη δική μας Αιτωλοακαρνανία το 2012 κύκλωμα από γεωπόνους και αντιπροσώπους οργανισμών πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων είχαν καταθέσει σε αρμόδιες υπηρεσίες, πλαστές βεβαιώσεις που πιστοποιούσαν ότι εκατοντάδες στρέμματα εκτάσεων πληρούσαν τις αρχές της βιολογικής καλλιέργειας). Και ύστερα πόσο αγνό μπορεί να παραμένει ένα προϊόν όταν αρχίζει και γίνεται δημοφιλές και συνεπώς πρέπει να παραχθεί σε μεγάλες ποσότητες; Άραγε οι κατσικούλες μαμάδες την ψάχνουν τόσο πολύ ή εμείς χάσαμε τον μπούσουλα με τη βιομηχανοποίηση και δε ξέρουμε πια τι μπαίνει στο πιάτο μας;

Ανάλογη περίπτωση είναι και το επόμενο παράδειγμα, πάλι από το χώρο της διατροφής των παιδιών. Αφορά στην εισαγωγή στις στερεές τροφές χωρίς την πολτοποίηση τους. Δηλαδή αυτό που εφάρμοζαν οι γιαγιάδες μας με το πιρούνι και οι Ρομά σε μεγάλο ποσοστό τηρούσαν και τηρούν τόσα χρόνια που εμείς χαιρόμασταν με τον ήχο του δολοφονικού μπλέντερ. Για αυτή τη νέα τακτική έχω γράψει παλαιότερα εξηγώντας για ποιους λόγους είναι όντως μια συνήθεια με θετικό πρόσημο, ή καλύτερα γιατί μπορεί να είναι επιζήμιο ένα παιδί να τρώει λιωμένα μέχρι τα τρία του! Ωστόσο και αυτό έχει ονομαστεί BLW! Λες και μιλάμε για αυτοκίνητα. Αυτό που η γιαγιά μας έκανε με το πιρούνι της έχει, λοιπόν, τρία αρχικά και όλοι πλέον θέλουν να κάνει και το δικό τους βρεφος μπι-ελ-νταμπλιγιου! Και είναι τόσο μα τόσο υπερήφανοι, που τελικά δεν ξέρω αν είναι υπερήφανοι για την επανανακάλυψη μιας παλαιάς υγιούς συνήθειας ή με την χρήση του αρκτικόλεξου.

Μήπως όμως και οι δημόσιοι θηλασμοί σε πλατείες και βιβλιοθήκες δεν αποτελούν ένα πανομοιότυπο παράδειγμα της τάσης του ανθρώπου να τα κάνει όλα «μόδα»; (και μάλιστα αυτήν την τροφή για σκέψη μου την έδωσε μια παιδίατρος, από τις πιο φανατικές του θηλασμού και τις πιο ενεργά υποστηρίκτριες του στη χώρα). Ο θηλασμός υπέστη πλήγματα σοβαρά τις προηγούμενες δεκαετίες, λιθοβολήθηκε και δυστυχώς ακόμη πέφτει θύμα του κέρδους από τα τροποποιημένα γάλατα (από ορισμένους συναδέλφους παιδίατρους). Μήπως όμως έναντι στην ιατρικοποίηση του φυσιολογικού το να απαντάς με «μοδοποίηση» είναι το ίδιο ανίερο για το φυσιολογικό; Άλλωστε δεν έχει σημασία να μαζευτούνε διακόσιες μητέρες να θηλάσουν ταυτόχρονα, όσο το να θηλάζουν στα σπίτια τους, στα λεωφορεία, στα παγκάκια και να μεταλαμπαδεύσουν την αξία του σε άλλες. Σκέφτομαι ότι οι κατσικούλες δεν μαζεύονται καμία μέρα του χρόνου όλες μαζί στο χωριό για να συν-θηλάσουν δημοσίως.

Τελικά ποια είναι εκείνη η ανάγκη του γονιού να διατυμπανίσει για την ποιοτική διατροφή του παιδιού του; Μήπως η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει σε κάποια ομάδα; Μήπως το μεγάλωμα του παιδιού είναι η «καριέρα» της εποχής; Μήπως όμως έτσι γίνεται project και χάνει τον αυθορμητισμό του; Μήπως αυτό αγχώνει τους πάντες τελικά μέσα στην οικογένεια; Δε θα ξεχάσω την ερώτηση μίας μητέρας για την ποσότητα νερού που πρέπει να πίνει ο 13 μηνών γιος της! Δηλαδή εκτός του αυθορμητισμού αγνοείται και το ένστικτο! Και μήπως τελικά το μεγάλωμα του παιδιού δεν είναι μόνο τα γεύματα αλλά και το βιβλίο, το μουσείο, η μουσική; Και μήπως ακόμα και η μουσική και ο χορός δεν θα έπρεπε να ανήκουν στο πρόγραμμα κάποιου μαθήματος μουσικοκινητικής, αλλά θα έπρεπε να είναι στιγμές καθημερινής επαφής με τα παιδιά μας; Σίγουρα οι νέοι γονείς είναι πιο ανήσυχα πνεύματα στον τρόπο που μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Προσοχή όμως στις μόδες. Γιατί και το πολύ «εναλλακτικό» καταλήγει κάποτε «mainstream» και τότε η ποιότητα εκπίπτει. Και σκέφτομαι ότι και οι μητέρες των 80’s από ενδιαφέρον για τα παιδιά τους επέλεξαν αντί να τα θηλάσουν να τους δώσουν αγελαδινό γάλα, που ήταν επίσης τότε της μόδας. Και σκέφτομαι πάλι αυτές τις κατσικούλες που τα κάνουν όλα απλά και εν τέλει πιο σοφά από εμάς…

Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος είναι παιδίατρος στο νοσοκομείο Σύρου, iordanispapado@hotmail.com

Facebook: μικρο σονοκομειο