ΧΩΡΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ

Κάτω απ’ την πόρτα σου –ειδικά άμα τύχει να είναι εύκολα προσβάσιμη από τον δρόμο– βρίσκεις ένα σωρό διαφημιστικά καλούδια: πίτσες και αστρονομικές προβλέψεις, κινέζικα φαγητά και ασφαλιστικές προσφορές, γυμναστήρια και μπαλέτα, ανατολικές θεραπείες και δυτικός αποκρυφισμός… Εντύπωση μου έκανε ωστόσο ένα άθλιο κακοτυπωμένο φυλλάδιο με εκτενές συνταγολόγιο για το πώς θα γίνουμε καλοί γονείς – και την αυστηρή προτροπή να παρακολουθήσουμε, επί πληρωμή βεβαίως, τα σχετικά μαθήματα κάποιας ενδιαφερόμενης (για τα παιδιά!) εταιρείας. Ξανακοίταξα προσεκτικότερα το φυλλάδιο μέχρι που άρχισε να αναδίδει τη γνωστή δυσωδία νοσηρού ηθικισμού και μυωπικής παιδαγωγικής. Το κεντρικό μοτίβο, που αν και επιμελώς αποκρυπτόμενο βοά πίσω από τις έντρομες συμβουλές, είναι απλό: το παιδί είναι ανάξιο κάθε εμπιστοσύνης, επειδή διέπραξε το σφάλμα να γεννηθεί παιδί, το βάρος του είναι ασήκωτο και πρέπει να μεγαλώσει επειγόντως, το παιδί είναι ένα απλοϊκό σκίτσο, μπορούμε να το σκίσουμε ή να το μουντζουρώσουμε αφού δεν αποτελεί παρά το προσχέδιο του πίνακα της ωριμότητας.
Το μεγαλύτερο έγκλημα εναντίον των παιδιών είναι ότι δεν σεβόμαστε αρκετά την παιδικότητά τους. Αντιμετωπίζουμε την παιδική ηλικία ως μεταβατική –κάτι σαν αρρώστια που θα περάσει– και της στερούμε την αυταξία της. Εκβιάζουμε τον παραδείσιο χρόνο της να περάσει γρήγορα σαν να είναι εξορκιστέο κακό. Η παιδική ηλικία όμως είναι μια πλήρης εποχή: έχει τα γνωρίσματα και τα ήθη της, το δικό της βλέμμα και τον δικό της μυθικό τρόπο σκέψης. Αυτοί που τα χρησιμοποιούν ως προσανάμματα για το μεγάλο κούτσουρο ξεχνούν ότι και η ωριμότητα δεν είναι παρά το προστάδιο της σήψης. Πρέπει εξαρχής να την αντιμετωπίζουμε ως μελλοντική σήψη;
Έκανα παιδί νέος και άμαθος. Είχα την ευτυχία να μην περάσω από κανένα ηθικοπλαστικό στεγνοκαθαριστήριο με μαθήματα γονικής μέριμνας. Και μεγάλωσα τον γιo μου αμέριμνα ή, για να το πω καλύτερα, σε συνθήκες παιγνιώδους αμεριμνησίας. Η κατάσταση αυτή είχε βέβαια τα δικά της προβλήματα, ήταν όμως προβλήματα που ένα γέλιο τα διέλυε, όπως ο ήλιος διαλύει την ομίχλη. Το καλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στο παιδί δεν είναι τα (απαραίτητα) εμβόλια, ούτε τα (αναγκαστικά) φροντιστήρια. Το καλύτερο δώρο είναι ο ίδιος μας ο χαρούμενος εαυτός. Και η καλύτερη φροντίδα για το παιδί είναι να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Και να τον προσφέρουμε στο παιδί με όσο μπορούμε πλατύτερη αύρα αισιοδοξίας, ανεμελιάς και ευθυμίας. Τα άλλα δυστυχώς θα τα μάθει και μόνο του σε μιαν ώρα που καλύτερα ν’ αργήσει…