ΛΙΓΟ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΟΡΟ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012

«Τι ύψος έχετε;» είχαν ρωτήσει κάποτε τη Μελίνα Μερκούρη. «1,70 και δέκα πόντους αέρα» ήταν η απάντηση. Αυτήν την απάντηση τη θυμάμαι ακόμα, επειδή ως κοριτσάκι που ήταν σχεδόν υποχρεωμένο να έχει «στα δυο του μάγουλα λιγάκι κρέμα φράουλα» ζήλεψα πολύ αυτό το «και δέκα πόντους αέρα». Μετά, ως ενήλικη, είδα πάρα πολλούς να ψηλώνουν με αέρα. Όχι, τον αέρα της Μερκούρη, η οποία τον είχε γιατί ήταν ωραία, με προσωπικότητα, επιτυχημένη (ηθοποιός – να εξηγούμαστε), αλλά και λόγω της οικογένειας στην οποία μεγάλωσε. Τον άλλον αέρα. Αυτόν που μοιάζει με εκείνον που δινόταν σε ακριβά προάστια για καταστήματα τα οποία κλείνουν τώρα. Αυτόν που αισθητικά θυμίζει τις σιδεριές που βλέπουμε (στη θέση στην οποία θα έπρεπε να υπάρχει μια προστατευτική στέγη) πάνω σε, αυθαίρετα κυρίως, σπίτια και προορίζεται για άλλα, αυθαίρετα επίσης, πανωσηκώματα. Αυτόν με τον οποίο φούσκωναν άνθρωποι σαν μπαλόνια και μας κοίταζαν αφ’ υψηλού μέχρι, όπως ήταν πολύ λογικό, να σκάσουν και να φανεί ξεκάθαρα, ελπίζω, πως δεν ήταν παρά ένα κομμάτι φτηνό, χρωματισμένο έντονα, πλαστικό. Αυτόν τον τοξικό αέρα που, παρότι πια μας έχει πνίξει, δεν έχουμε συνηθίσει να τον αντιμετωπίζουμε βάζοντας έστω μια μάσκα.
Κάπως έτσι μου πέρασε ο θαυμασμός για τη φράση της Μερκούρη και άρχισα να εκτιμώ περισσότερο και (μερικές μόνο από) τις εμμονές της μαμάς μου, τα κοκκινίσματα (ακόμα και αυτά που καθόλου δεν αρέσουν στη μαμά μου), τους καλούς τρόπους, τα διάφορα «θεσμικά» και όσους κάνουν κάτι καλό χωρίς πολλές φανφάρες. Να, κοιτάξτε το Ταξιδεύοντάς μας (μια που η ευγενική αφιέρωση, που έγινε μετά από συζητήσεις προσωπικές αλλά καθόλου κουτσομπολίστικες, μου κέντρισε, μεταξύ άλλων, την επιθυμία να αναφερθώ στη μαμά μου): Δεν είναι μόνο το ωραίο κείμενο, είναι που όλο είναι στημένο, έτσι ώστε να μας υπενθυμίζει, διακριτικά, πως ό,τι βλέπουμε δεν είναι παρά τα κομμάτια ενός παζλ. Και τώρα που μεγαλώσαμε ξέρουμε πως η αγένεια, η επιθετικότητα, το ψέμα, η υποκρισία, το κακό γούστο γενικώς σε κανένα παζλ δεν ενώνονται με το ταλέντο, την ευφυΐα, τις ικανότητες, τα φιλικά συναισθήματα ή την παιδεία. Άλλωστε, όπως εξηγώ και στον γιο μου, η φράση που είναι καλύτερο να θυμόμαστε από αυτήν για τους «δέκα πόντους αέρα» είναι εκείνη του Βαλερί: «Η παιδεία είναι σαν τη μαρμελάδα. Όσο λιγότερη έχεις, τόσο περισσότερο την απλώνεις».