ΕΣΥ ΠΟΣΗ ΕΪΤΙΛΑ ΑΝΤΕΧΕΙΣ; ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ’80S

0

Αυτή την έκθεση την περίμενα καιρό. Βλέπετε, ως γεννηθείσα το 1979, η δεκαετία του ’80 είναι η δική μου παιδική ηλικία. Και ποιος δεν θέλει να γυρνά πίσω στα χρόνια που ήταν παιδί, σε έναν οικείο τόπο, στις ανέμελες ημέρες που, ανόητα όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, βιαζόταν να μεγαλώσει;

Νοσταλγία

Βρέθηκα στην Τεχνόπολη την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης GR80’S. Η Ελλάδα στη δεκαετία του ΄80 και ξεκίνησε το προσωπικό μου ραντεβού με την ιστορία. Πολιτική, τέχνη, τεχνολογία, λαϊφστάιλ. Δραχμή, Ραδιοτηλεόραση, πειρατικοί σταθμοί, παπάκια και YAMAHA, βόλτα στον Πειραιά με το πράσινο, ΠΟΠ ΚΟΡΝ, Μανίνες και Κατερίνες, Ποπάυ, Σεραφίνο και Μίκυ Μάους, ΓΥΝΑΙΚΑ και ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, Αναστόπουλος και Σαραβάκος, κασέτες, γουόκμαν, και μαγνητόφωνα, κεντήματα, σεμεδάκια, βάτες και λαμέ ντισκομπάλες, μελόντικες και βιντεοκασέτες, Γκάλης, Γιαννάκης, Φασούλας, Καμπούρης, Χριστοδούλου και Κώστας Πολίτης, παπούτσια Kickers από τον Μούγερ, Madonna και Φατμέ, Michael Jackson,  Καρβέλας, Κηλαηδόνης και Πάριος, Ντάλλας, Φρουτοπία, Δυναστεία, Εκείνος και Εκείνος, Τόλμη και Γοητεία, H εξαφάνιση του Τζων Αυλακιώτη, Dirty Dancing, Ορκιστείτε παρακαλώ, καύσωνας του ‘87, μπλε ποδιές, πλαστικές κασετίνες, πολύχρωμα μολύβια με γκλίτερ, Αυριανή και ΚΛΙΚ, ψυγεία ESKIMO, κολόνιες Anais Anais και Beautiful,  αποσμητικά  bac, οδοντόκρεμες KOLYNOS και άφτερ σέιβ PROSAR, MINION και Λαμπρόπουλος,  Μελίνα και Billy Bo λευκώματα και PACMAN, Παταπούφες, Bibibo και μικρά μου πόνυ, Playmobil και ATARI, ΠΡΟ-ΠΟ, AIDS, αερόμπικ, τρομοκρατία και λαϊκισμός, Pampers, Ολυμπιακή Αεροπορία, και βέβαια ΠΑΣΟΚ, πολύ ΠΑΣΟΚ.

Ήθελα να γυρίσω το χρόνο πίσω. Ενθουσιασμός και νοσταλγία. Με αυτά τα συναισθήματα βγήκα από την έκθεση 3 ώρες μετά. Για να επιστρέψω λίαν συντόμως, συν τέκνοις πλέον, με φουλ ρομαντική διάθεση, έτοιμη να τα ξεναγήσω στις αναμνήσεις μου. Και για να πάω ξανά, μια τρίτη φορά, πιο ψύχραιμη, πιο αποστασιοποιημένη, για να τη δω τελικά ως επιστήμονας και όχι ως (μεγάλο) παιδί.

Επικρατεί η χαρά

Φυσικά, ό,τι συμβαίνει αυτές τις ημέρες στην Τεχνόπολη έχει τεράστια ιστορική σημασία, αλλά ομολογώ ότι μέσα μου η κοινωνιολογική προσέγγιση έρχεται, καλώς ή κακώς, σε δεύτερη μοίρα. Η συγκινησιακή φόρτιση επικρατεί της λογικής! Το μικρό παιδί νικά την επικοινωνιολόγο. Κι αυτό δεν συμβαίνει, φυσικά, μόνο σε εμένα. Τα συναισθήματα πλημμυρίζουν το κοινό.

Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, ένας εκ των επιμελητών της έκθεσης, μου αφηγείται: «Πέρασα προχθές από ένα κατάστημα, στο οποίο συχνάζω, και με υποδέχθηκε η φίλη μου η Έλενα που εργάζεται εκεί. Είχε μια εκρηκτική συμπεριφορά απέναντί μου την ώρα που μου έλεγε ότι ήρθε στην έκθεση. Αμέσως διατύπωσε παράπονα. Με ένταση. Ήταν κάτι εντελώς ασήμαντες παρατηρήσεις, τις οποίες και αντιμετώπισα γελώντας. Στο μαγαζί αυτό δεν είχε θέση να κάτσω. Και πήγα στο άλλο, στου Γιάννη. Κάθισα και μετά από λίγο εμφανίστηκε η Έλενα που το είχε σκάσει από τη δουλειά της. Μου είπε πόσο της άρεσε η έκθεση και ότι δεν ήθελε να με στεναχωρήσει πριν και ότι δεν ήξερε γιατί διατύπωσε εκείνα τα παράπονα. Τη ρώτησα μήπως η έκθεση της προκάλεσε πολλά και αντιφατικά συναισθήματα και συμφωνήσαμε ότι μάλλον αυτό έφταιγε. Η χαρά φαίνεται πως είχε επικρατήσει».

Ο Βασίλης Βαμβακάς, ο έτερος των επιμελητών, μου μιλά για τις πρώτες εντυπώσεις των επισκεπτών, που είναι φορτισμένες, όσον αφορά τους μεγαλύτερους σε ηλικία, τόσο με συγκίνηση όσο και με έκπληξη για πρόσωπα, γεγονότα και αντικείμενα που δεν είχαν ταυτίσει με τα 80s. Από την άλλη, αναφέρει ο κ. Βαμβακάς, οι νεότεροι σε ηλικία κατανοούν ότι ο ”κόσμος” που μεγάλωσαν οι γονείς τους είναι από τη μια μεριά αρκετά διαφορετικός από τον δικό τους, αλλά όχι ολότελα ξένος. Έχει δίκιο. Τα παιδιά μου, 6 και 9 ετών, αγάπησαν την έκθεση χωρίς να την καλοκαταλάβουν, διότι εκεί βρήκαν σημεία αναφοράς και νέες, ενδιαφέρουσες, πληροφορίες,  κυρίως όμως γιατί βρήκαν τα παιδικά και εφηβικά χρόνια των γονιών τους, γεγονός που τα εντυπωσίασε.

Αναρωτιέμαι αν θα είχε αντίστοιχη επιτυχία μια έκθεση για τα σέβεντις ή για τα νάιντις. Νομίζω πως όχι. Τα αντιφατικά έιτις, κακόγουστα, αμαρτωλά, υπερβολικά, παρεξηγημένα και βέβαια εξιδανικευμένα, ήταν μια δεκαετία ορόσημο, που καθόρισε την Ελλάδα. Και όλοι όσοι τα ζήσαμε, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, περάσαμε καλά. Πήγαμε μπροστά. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε. Μυθολογία; Μπορεί. Αλλά γιατί όχι; Μακάρι κάτι να γινόταν και να πηγαίναμε μπροστά και σήμερα. Ποιος ξέρει, βέβαια; Το 2047 μπορεί να μαγεύει τους μελλοντικούς ενήλικες και σημερινά παιδιά μια ιστορική έκθεση για τα Great Tens, την πρώτη και άκρως γοητευτική δεκαετία των μνημονίων… 

Θυμάμαι…

Η έκθεση μου ξύπνησε εκατοντάδες αναμνήσεις. Σκέφτηκα ποια είναι η πιο έντονη εξ αυτών. Ή μάλλον η πιο καλτ. Και τη μοιράζομαι! Η δασκάλα που είχα στην δευτέρα, τρίτη και τετάρτη δημοτικού (1986-1987, 1987-1988, 1988-1989), η κ. Πλέσσα (ο Θεός να τη συγχωρέσει), ήταν μεσήλιξ, ανύπανδρη και σφόδρα ερωτευμένη με τον Αντρέα. Δεν το έκρυβε. Τουναντίον. Φορώντας, συνήθως, πράσινο ταγέρ, μας έκανε ΠΑΣΟΚΟμάθημα, μιλώντας καθημερινά για τον «Πρωθυπουργούλη μας», έφερνε στην τάξη σημαιάκια με τον πράσινο ήλιο, ρωτούσε τι ψηφίζουν οι γονείς μας (και τους αντιμετώπιζε αντίστοιχα), ενώ βίωνε μπερδεμένη, με έντονους συναισθηματισμούς όλα εκείνα που πήγαιναν την Ελλάδα πρόσω ολοταχώς προς το βρώμικο ’89. Την ημέρα της εγχείρησης ανοιχτής καρδιάς του Αντρέα, στις 30 Σεπτέμβρη του 1988, δεν κάναμε μάθημα. Η κ. Πλέσσα είχε φέρει μαζί της ένα τρανζιστοράκι και ακούγαμε λάιβ τη ραδιοφωνική ανταπόκριση από το Χέρφιλντ. Βασικά, εμείς ζωγραφίζαμε, εκείνη ήταν που άκουγε με αληθινή αγωνία. Θα κατάφερνε ο Μαγκντί Γιακούμπ να φτιάξει την (κυριολεκτικά) ραγισμένη καρδιά του ηγέτη της δικής της (μεταφορικά) ραγισμένης καρδιάς; Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτή την εικόνα της. Καθισμένη στην έδρα, έχοντας το τρανζίστορ κολλημένο στο αυτί της, να περιμένει την ευχάριστη είδηση. Όταν ανακοινώθηκε ότι η εγχείρηση πέτυχε και ο ασθενής δεν απεβίωσε, βγήκε έξω και, ανακουφισμένη, ξέσπασε σε λυγμούς.

Δεν είμαι, όμως, η μόνη με αναμνήσεις. Ρώτησα κι άλλους, φίλους και γνωστούς, τι θυμούνται πιο έντονα από τα Great Eighties. Ας δούμε τι μας είπαν!

Φοίβος Δεληβοριάς, τραγουδοποιός

Να μη με αφήνουν –όσο κι αν ικέτευα- να δω τις ταινίες του Ψάλτη, του Μουστάκα, του Όμηρου Ευστρατιάδη. Τα γεμάτα βρισιές και σι-θρού κομπινεζόν τρέιλερ των ταινιών τους υπόσχονταν το τέλος της παιδικότητας που ονειρευόμουν. Οι γονείς μου επέμεναν να βλέπω μόνο «καλό σινεμά». Όλη τη δεκαετία του ’90 λοιπόν την πέρασα βλέποντας ετεροχρονισμένα ταινίες με την Καλέση, την Ασίκη, τον Ταμτάκο και τίτλους όπως «Αν ήταν το βιολί πουλί» ή «Ηλεκτρονικός γύφτος». Το αστείο είναι πως τώρα, ξαναβλέποντας τυχαία κάποιο τέτοιο ξαναγυρίζω στην τότε ανεπιθύμητη παιδικότητα. Άβυσσος η ψυχή του ογδοντάκια.

Ηλίας Καρελλάς, σκηνοθέτης

Η δεκαετία του ’80 ήταν η πρώτη δεκαετία της ζωής μου μιας και γεννήθηκα τον Αύγουστο του 1980. Θυμάμαι το θέατρο σκιών, τα καλοκαίρια στο θεατράκι του Γιώργου Χαρίδημου στην Πλάκα, τον “Μορμόλη” της Καλογεροπούλου και τις “Ιστορίες του παππού Αριστοφάνη” του Ποταμίτη, τις “Χαρούμενες Διακοπές”, τα “Τραπεζάκια έξω” του Σαββόπουλου σε βινύλιο, τις κασέτες “Άμπρα κατάμπρα”, τις βιντεοκασέτες με τον Αστυνόμο Σαΐνη, την παιδική εκπομπή “Κάπου, κάπως, κάποτε”, με τις μαριονέττες του Λάκη Αποστολίδη στην ΕΡΤ, τις “Τρεις Χάριτες” στο Μega Channel, το 1989, το ΜΠΛΕΚ, τα δρακουλίνια, τις βάτες, τις περμανάντ…

Ελισάβετ Πλαΐνη, Αρχιτέκτονας

Οι πρώτες μου κασέτες ήταν γραμμένες με «εξωτερική» ηχογράφηση, δηλαδή αφού προειδοποιούσα όλους στο σπίτι να μην βγάλουν άχνα κρατούσα το μαγνητόφωνο δίπλα στο ηχείο του πικάπ. Τα τραγούδια στο τέλος είχαν πάντα εξωτερικούς ήχους, μια πόρτα να κλείνει, τον σκύλο να γαυγίζει, περαστικά μηχανάκια (με κομμένη εξάτμιση) καθώς και έναν μόνιμο «αέρα». Αυτές οι ηχογραφήσεις ήταν για μένα το παν.

Άννα Γάγγα, Διευθύντρια Τομέα Προγραμματισμού και Παραγωγής Εκδηλώσεων Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων

Η πιο αγαπημένη μου ανάμνηση από τα 80ιζ είναι το σάουντρακ των Χριστουγέννων μας. Δεν ξέρω τι ακούγατε εσείς στο σπίτι εκείνες τις άγιες ημέρες. Εμείς είχαμε στο ριπίτ το χριστουγεννιάτικο άλμπουμ των Boney M. Με αυτό ξυπνούσαμε τις Κυριακές, με αυτό ανοίγαμε τα δώρα με κατάνυξη την παραμονή Πρωτοχρονιάς. Σε τέτοιο βαθμό που για πολλά χρόνια πίστευα πως το Σάιλεντ Νάιτ και το Λίτλ Ντράμερ Μπόι ήταν δικά τους τραγούδια τα οποία μεταφέραμε στην ελληνική γλώσσα ως Άγια Νύχτα και Μικρό Τυμπανιστή.

Κατερίνα Ανωγιαννάκη, παιδαγωγός-συγγραφέας

Τα μαλλιά του τραγουδιστή ανεβοκατεβαίνουν με ρυθμό, καθώς κρατάει με στιλ το μικρόφωνο τραγουδώντας για μια “τελική αναμέτρηση”. Τον έχω ακούσει πολλές φορές, έχω μάθει τους στίχους και τους επαναλαμβάνω σε κάθε ευκαιρία, με αυτά τα αγγλικά που δεν είναι πραγματικά αγγλικά, αλλά μια γλώσσα δικιά μου, με λέξεις που μοιάζουν έτσι και αλλιώς ακαταλαβίστικες  και “ξένες”… Κρατάω ένα κομμάτι πράσινο πλαστικό λάστιχο ποτίσματος στο χέρι για μικρόφωνο και στέκομαι μπροστά στον καφεπράσινο καθρέφτη στο δωμάτιο των γονιών μου, δώρο γάμου από άλλη δεκαετία. Βάζω τον δίσκο στο ολοκαίνουργιο πικ απ μας, αγορά του μπαμπά με τον πρώτο του μισθό ως υπαλλήλου δημοσίου πια, και είμαι έτοιμη να βγω στο φανταστικό κοινό που έχει έρθει να με ακούσει… Στο ρεφρέν τα δίνω όλα! Τα μαλλιά μου χορεύουν στον αέρα, όπως τα δικά του μαλλιά. Χαλάλι η ταλαιπωρία στο κομμωτήριο που έπρηξα τη μάνα μου να πάω. Η κακομοίρα η κομμώτρια! Τι τράβηξε εκείνη την ημέρα. “Θέλω τα μαλλιά μου να είναι ίδια με ΑΥΤΟΝ”, έλεγα δείχνοντας μια αφίσα των Europe που είχα βρει στην Μανίνα, αγορασμένη 20 δραχμές το προηγούμενο απόγευμα, κρυφά από τον πατέρα μου. “Ιτς δε φάναλ καντάουν” φωνάζω, κοιτάζοντας τον καθρέφτη και τη στιγμή που χέρια και μαλλιά γίνονται ένα κουβάρι από την ένταση, ακούω τη μάνα μου να φωνάζει: “Κατερίνα! Έλα δεν έχουμε χρόνο! Ο Αντρέας όπου να’ ναι θα βγει! Ο θείος περιμένει στην τοπική, μην αργείς!” Η τελική αναμέτρηση για μια δικιά μου αλλαγή είχε ήδη ξεκινήσει…

Πέτρος Κουμπλής, δημοσιογράφος-συγγραφέας

Μόλις έχουν τελειώσει οι Θάντερκατς. Αρχίζει η Φρουτοπία, αλλά σήμερα δε μπορώ να περιμένω άλλο. Σήμερα είναι η μεγάλη μέρα. Σήμερα κρίνονται πολλά. Βγαίνω πρώτος στη γειτονιά. Πάω στο σπίτι του Τάκη, διαβάζει Τιραμόλα και Σεραφίνο, ο μεγάλος του αδερφός φτιάχνει συναρμολογούμενα αεροπλανάκια. Ονειρεύεται να γίνει πιλότος (και τελικά θα γίνει). Μαζί πηγαίνουμε να πάρουμε τον Θανάση και μετά τον Αλέξη. Ο Κορνήλιος δε θα ρθει σήμερα, κάπου έχουν πάει επίσκεψη. Μαζεύονται κι υπόλοιποι. Είμαστε έτοιμοι.Η καρδιά μου χτυπά.Αγωνία. Είναι η πρώτη φορά. Η πρώτη φορά που τα μεγάλα παιδιά της γειτονιάς δε θα με βάλουν τερματοφύλακα. Η πρώτη φορά που θα μ’ αφήσουν να παίξω επίθεση, όπως τους παρακαλούσα. Η πρώτη φορά που θα βάλω γκολ. Η πιο ευτυχισμένη μέρα της εξάχρονης ζωής μου.

Μαρία Φλώρου, Υπεύθυνη Τομέα Βιομηχανικού Μουσείο, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων

Η πιο έντονη ανάμνησή μου είναι όταν αποκτήσαμε έγχρωμη τηλεόραση για να βλέπουμε τη νέα ιδιωτική τηλεόραση έγχρωμα! Ήδη το Falcon Crest προβαλλόταν από το ’88 πριν την επίσημη έναρξη του MEGA. Τότε λοιπόν έφυγαν τα διακοσμητικά, οι μικρές φωτογραφίες και το σεμεδάκι πάνω από την τηλεόραση. Παρέμεινε όμως -χωρίς δεύτερη σκέψη- το δεύτερο σεμεδάκι κάτω από την τηλεόραση και πάνω στο έπιπλο!

Info: «GR80, η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη» Διάρκεια έκθεσης: 25 Ιανουαρίου – 12 Μαρτίου 2017 Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων