ΣΕ ΡΥΘΜΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑΤΟΣ

0

Παιδικός σταθμός, προνήπιο και νήπιο κύλησαν στο ρελαντί.  Βεβαίως πρωινό ξύπνημα και καθημερινές  ασκησούλες με τη δασκάλα, κάποια σποραδική εργασία στο σπίτι από τη δανειστική βιβλιοθήκη της τάξης, ένα κολάζ για τη διατροφή, αλλά ως εκεί. Μετά το σχόλασμα, η τσάντα επέστρεφε γεμάτη ζωγραφιές, αδειανά μπολ, αλλά χωρίς φωτοτυπίες στη γλώσσα και τα μαθηματικά, ασκήσεις ορθογραφίας, αντιγραφής. Ώσπου, φέτος τον Σεπτέμβριο, με την πρεμιέρα στο δημοτικό, το νέο «φρούτο» συνοψίζεται σε δύο λέξεις: καθημερινή μελέτη! Πώς, όμως, θα βάλουμε σε ρυθμό διαβάσματος ένα παιδί που έχει χαλαρώσει ύστερα από τρεις μήνες διακοπές και που μέχρι τώρα είχε συνηθίσει να γυρίζει από το νηπιαγωγείο και να παίζει; Και πώς να ανεξαρτητοποιηθεί όσο γίνεται νωρίτερα και να μην πιάσουν οι γονείς… στασίδι δίπλα του στη μελέτη από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο;

«Αυτή είναι μια σημαντική πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν όλοι οι γονείς στην αρχή της σχολικής χρονιάς και πολύ περισσότερο όταν τα παιδιά βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο από τη νηπιακή στην παιδική ηλικία. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από οργανωμένο πρόγραμμα είτε πρόκειται για καλοκαιρινούς μήνες είτε πρόκειται για τη σχολική χρονιά. Ένα παιδί που δεν είναι οροθετημένο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι δύσκολο να μπει σε πρόγραμμα απότομα», επισημαίνει η κ. Εύη Νεοφώτιστου, MSc, ψυχολόγος-Ανάλυση Συμπεριφοράς, και συνεχίζει: «Εξηγώ στους γονείς ότι το παιδί είναι καλό να ξυπνά νωρίς το πρωί όπως έκανε, να έχει σε σταθερές ώρες τα γεύματά του, το παιχνίδι κ.λπ. Η οροθέτηση δεν έρχεται αυτόματα, είναι μια διαδικασία που διδάσκεται συνεχώς. Όσον αφορά το καθημερινό διάβασμα, που είναι κάτι νέο για το παιδί, ο γονιός, ή όποιος είναι υπεύθυνος για να το βοηθήσει, πρέπει να δείξει στο παιδί τον δρόμο ως μια ευχάριστη διαδικασία, με επιβραβεύσεις και όχι με φωνές και απειλές».

Το σύνδρομο της καρέκλας
Δεν θα το βρείτε στα ιατρικά λεξικά, «πλήττει» όμως πολλά ελληνικά σπίτια και κυρίως τη μαμά. Πώς εκδηλώνεται; Όταν το παιδί πάει να διαβάσει τα μαθήματα κι εμείς καθόμαστε δίπλα του «για να μας τα πει». Μέγα σφάλμα, από τα πιο συνηθισμένα λάθη τακτικής που κάνουν οι γονείς στην προσπάθειά τους να «στρώσουν» το μικρό παιδί στη μελέτη, μαζί με τον περίφημο πληθυντικό («τι θα διαβάσουμε σήμερα;»), ή τις απειλές και απαγορεύσεις που πέφτουν βροχή, αν το πρωτάκι δεν συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις του γονιού, σε ρόλο κατ’ οίκον δασκάλου: «Αν δεν τελειώσεις τα μαθήματά σου, δεν θα παίξεις/δεν θα βγεις στην πλατεία, δεν, δεν, δεν…» Όλα αυτά προκαλούν σύγχυση και θυμό ενώ είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι τα «μην» και τα «δεν» πρακτικά ερμηνεύονται εκ διαμέτρου αντίθετα στον εγκέφαλο του παιδιού, δηλαδή ως «κάν’ το»! «Οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι είναι δίπλα στο παιδί για να το βοηθήσουν ανάλογα με τις δυνατότητές του και όχι για να προβάλουν δικές τους ανάγκες», παρατηρεί η ψυχολόγος. «Προτείνω στους γονείς να σκεφτούν για ποιον είναι σημαντική η σχολική επιτυχία, για εκείνους ή το παιδί τους; Πολλές φορές οι απαιτήσεις που έχουμε είναι υπερβολικές και μας οδηγούν σε ακραίες συμπεριφορές, όπως θυμό και νεύρα. Έτσι το διάβασμα μετατρέπεται σε φορτική διαδικασία για το παιδί που ποτέ δεν πρόκειται να δει θετικά. Εκείνο πρέπει να καταλάβει ότι είναι υπεύθυνο για την προετοιμασία του για το σχολείο. Οι γονείς απλώς λειτουργούν βοηθητικά σε οποιεσδήποτε ελλείψεις και απορίες».

Μας πήρε η νύχτα…
Ο μικρός φαίνεται πρόθυμος να μπει σε ρυθμό μελέτης αλλά χασομερά και δεν καταλαβαίνει από προτροπές τού στιλ «πρέπει να έχεις τελειώσει τα διαβάσματά σου σε μια ώρα», πολύ απλά γιατί το εξάχρονο δεν έχει ακόμα την αίσθηση του χρόνου. Πώς θα βοηθήσουμε, λοιπόν, το παιδί να αντιληφθεί ότι θα πρέπει να τελειώσει μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο τα μαθήματά του; Όπως εξηγεί η ψυχολόγος, η κλεψύδρα της μιας ώρας είναι αποτελεσματικός τρόπος οροθέτησης για ένα μικρό παιδί, καθώς και ένα μεγάλο ρολόι που μπορούμε να τοποθετήσουμε απέναντι από το γραφείο του, εξηγώντας στο παιδί π.χ. ότι όταν ο μεγάλος δείκτης κάνει κύκλο στο ρολόι, η ώρα για διάβασμα τελειώνει. «Μερικά παιδιά τα βοηθάνε οι οπτικοποιημένες ρουτίνες γιατί ξέρουν τι ακολουθεί στη συνέχεια. Ένα παιδί θα τελειώσει πιο γρήγορα τα μαθήματά του αν ξέρει ότι μετά ακολουθεί μια δραστηριότητα όπως π.χ. το κολυμβητήριο», εξηγεί η κ. Νεοφώτιστου.

«Δεν το κάνω!»
Αντιδρά, δεν θέλει να διαβάσει: μόνιμο παράπονο πολλών μαμάδων μαθητών, ειδικά στο πρώτο τρίμηνο της Α΄ δημοτικού. «Η αντίδραση είναι συμπεριφορά που, σε όλες τις περιπτώσεις, δείχνει κάτι. Το παιδί αντιστέκεται καθώς έτσι προσπαθεί να βάλει και εκείνο τα όριά του», απαντά η ψυχολόγος: «Η οροθέτηση είναι αμφίπλευρη διαδικασία μεταξύ γονιού και παιδιού. Συνήθως οι αντιδράσεις στο διάβασμα είναι η φωνή του παιδιού για να ζητήσει παραπάνω προσοχή. Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις αντιδραστικών παιδιών που έτσι μας δείχνουν “πρόβλημα” της οικογένειας. Η οικογένεια είναι ένα σύστημα που, όταν νοσεί, τα παιδιά είναι τα πρώτα που το αντιλαμβάνονται». Ανάμεσα σε νεύρα και φωνές, το διάβασμα εξελίσσεται σε καθημερινή δοκιμασία της σχέσης μαμάς και παιδιού, σε σημείο που εκείνη αναρωτιέται: «Μήπως, για να μη συγκρούομαι συνέχεια μαζί του, είναι προτιμότερο να τον “διαβάζει” παιδαγωγός ή να πάει σε τμήμα καθημερινής μελέτης;» Όπως απαντά η ψυχολόγος, «σε ακραίες περιπτώσεις θυμού και έντασης είναι κάτι που το προτείνω και εγώ στους γονείς. Αλλά πρόκειται για εξαιρετικές περιπτώσεις και πάντα με σωστή καθοδήγηση, γιατί ο γονιός, μέσα από τη διαδικασία του διαβάσματος, αλληλεπιδρά με το παιδί και θέτει τα όριά του. Ακόμα και στις περιπτώσεις που υπάρχει παιδαγωγός, ο γονιός θα πρέπει παράλληλα να ελέγχει το παιδί».

Καλή αρχή!

Συμβουλές προς τους γονείς από την ψυχολόγο κ. Εύη Νεοφώτιστου, πώς θα βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να διαβάζει μόνο του και να μη γίνουν τα μαθήματα στο σπίτι καταναγκαστικά έργα:

· Έχουμε κατά νου ότι κάθε παιδί έχει τις δικές του ανάγκες. Αφήνουμε να μας δείξει τον δικό του δρόμο ως προς την οργάνωσή του, δεν λειτουργούμε με βάση το τι θα κάναμε εμείς.
· Όχι στις τροχήλατες καρέκλες. Η καρέκλα του γραφείου να είναι σταθερή για να μη διασπάται εύκολα η προσοχή του παιδιού.
· Να τοποθετεί όλα τα βιβλία και τα τετράδιά του στην αριστερή πλευρά του γραφείου και, ό,τι τελειώνει, να το μεταφέρει στη δεξιά. Ετσι μπορεί να οργανωθεί και οπτικά με τον φόρτο εργασιών του.
· Το γραφείο καλό θα ήταν να μην έχει πολλά αντικείμενα πάνω, γιατί αρκετά παιδιά ασχολούνται με αυτά.
· Όσον αφορά την ξεκούραση μετά το σχολείο και τα διαλείμματα κατά τη μελέτη, αφήνουμε το παιδί να μας δείξει τις αντοχές του. Μερικά παιδιά έχουν ανάγκη για ύπνο μετά το σχολείο, άλλα όχι. Μερικά χρειάζονται συχνά διαλείμματα, άλλα αποσυντονίζονται με τις πολλές στάσεις.
· Η διατροφή παίζει καίριο ρόλο στη γνωστική και συμπεριφορική ανάπτυξη των παιδιών. Επιγραμματικά τονίζεται η σπουδαιότητα του πρωινού πριν από το σχολείο καθώς είναι υψηλής ενεργειακής αξίας για τον εγκέφαλο των παιδιών.
· Όσον αφορά τον ύπνο, το παιδί χρειάζεται περίπου 9-10 ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Καλό θα ήταν να ξεκινάει η διαδικασία του ύπνου στις 9 το βράδυ το αργότερο. Έχει αποδειχθεί ότι η αυξητική ορμόνη εκκρίνεται στα πρώτα στάδια του ύπνου και στη συνέχεια ξεκουράζεται το σώμα.