0

Έχω αναφερθεί και παλαιότερα στο ότι η γεωγραφία αποτελεί ένα από τα πιο… μισητά σχολικά μαθήματα, προφανώς εξαιτίας των βαρετών και παρωχημένων συγγραμμάτων, αλλά και της «λατρευτής» παπαγαλίας, που συνεχίζει όχι μόνο να ζει μα και να βασιλεύει στα σχολεία της χώρας. Χρόνια ψάχνω να βρω τις πολυδιαφημισμένες, σύγχρονες και καινοτόμες, μεθόδους διδασκαλίας της, αλλά δεν… Κρίμα δεν είναι ένα τόσο ενδιαφέρον αντικείμενο να έχει καταντήσει πάρεργο για εκπαιδευτικούς και μαθητές; Για άλλη μια φορά, θα εξάρω εξωσχολικά, λογοτεχνικά βιβλία, που όχι απλώς διασκεδάζουν, μα και ιντριγκάρουν τα πιτσιρίκια μας, μέσα από έξυπνα κείμενα και εικονογραφήσεις, να μάθουν ένα σωρό πληροφορίες για χώρες μακρινές και κοντινές και να συνεχίσουν να ψάχνουν πληροφορίες για αυτές (και για άλλες) ακόμα και μετά το πέρας της ανάγνωσης. Στη σειρά των Εκδόσεων Διόπτρα «Οι Κατάσκοποι της Γεωγραφίας», που έχουν λατρέψει όλοι οι προέφηβοι, προστέθηκαν άλλα δυο απολαυστικά μυθιστορήματα, σε εικονογράφηση της Λίλας Καλογερή: Η επιστροφή του κόμη Δράκουλα και το μυστήριο με τις νυχτερίδες, της Λίνας Μουσιώνη, και Το μυστικό των Βίκινγκς, της Μάγιας Δεληβοριά. Πάμε να τα γνωρίσουμε και να ταξιδέψουμε στη Ρουμανία και στη Νορβηγία. Μετά το τέλος της κάθε περιπέτειάς μας, θα είμαστε γεμάτοι γνώση και όρεξη για τη συνέχεια…

Λίνα και Μάγια, καλή σχολική χρονιά. Καταρχάς, θα θυμίσετε στο κοινό του Τaλκ πώς γίνεσαι Κατάσκοπος της Γεωγραφίας και τι είναι η εφαρμογή Πορτολάνος;
Καλή σχολική χρονιά και από εμάς, Πελιώ, με όρεξη, κέφι, δημιουργικότητα και αγάπη! Να έχει ομαλή ροή και ενδιαφέρον για μικρούς και μεγάλους! Λοιπόν, για να γίνεις Κατάσκοπος της Γεωγραφίας πρέπει να παίζεις στα δάκτυλα την εφαρμογή Πορτολάνος, που εξειδικεύεται στη γεωγραφία και απευθύνεται μόνο σε παιδιά που, σε ένα ασφαλές και προστατευμένο από μεγάλους περιβάλλον, ανακαλύπτουν τον κόσμο! Να έχεις μελετήσει τους πορτο-χάρτες και να έχεις απαντήσει σωστά σε πολλές ερωτήσεις του πορτο-κουίζ. Αυτό θα σου επιτρέψει να κερδίσεις πολλές πορτο-σβούρες και έχοντας  φτάσει στην κορυφή –καθόλου εύκολο, ομολογουμένως– ανακηρύσσεσαι αυτόματα «Κατάσκοπος της Γεωγραφίας». Τότε, μπορείς να έχεις πρόσβαση σε μυστικές υπηρεσίες και να αναλαμβάνεις την επίλυση μυστηρίων σε προορισμούς-πόλεις της επιλογής σου σε όλον τον κόσμο. Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο πολύ ξεχωριστό. Οι φίλοι που κάνεις! Παιδιά που έχουν τη ίδια αγάπη για τη γεωγραφία και βρίσκονται πάντα κοντά σου για να μοιραστείτε εμπειρίες, να ανταλλάξετε γνώσεις και πληροφορίες για τις χώρες και τον πολιτισμό τους, να σε στηρίξουν σε δύσκολες στιγμές και να σου δώσουν ιδέες! Το πόρτο-μπλαμπλά παίρνει φωτιά! Καταπληκτικό, δεν νομίζεις;

Λίνα Μουσιώνη

Λίνα, γιατί επέλεξες τα… σκοτεινά Καρπάθια όρη για να στείλεις τον πρωταγωνιστή σου, τον Ιάσονα;
Αφορμή ήταν ένα καλοκαιρινό road trip στην Τρανσυλβανία, πριν από μερικά χρόνια, για το οποίο ήμουν αρκετά διστακτική. Καλοκαίρι στα Καρπάθια, εγώ; Που δεν μπορώ χωρίς θάλασσα κι απέραντο γαλάζιο; Τέλος πάντων, ενέδωσα στην πρόταση και ξεκίνησα γνωρίζοντας τα βασικά: τη Νάντια Κομανέτσι, τον Νικολάε Τσαουσέσκου και τον κόμη Δράκουλα! Γρήγορα ανακάλυψα μια ευρωπαϊκή χώρα με κρυμμένους θησαυρούς, με φυσική ομορφιά και πανέμορφες πόλεις, μεσαιωνικά κάστρα και περιτοιχισμένες εκκλησίες, έντονη πολιτιστική ταυτότητα και ενδιαφέρουσες αντιθέσεις, γεωγραφικές και εθνολογικές. Αποφάσισα, λοιπόν, να στείλω τον δικό μου Κατάσκοπο της Γεωγραφίας στη Ρουμανία. Σε μια χώρα της κεντροανατολικής Ευρώπης όχι και τόσο «δημοφιλή» για εμάς τους μεσογειακούς. Ήταν μια συνειδητή επιλογή για να υπενθυμίσω στα παιδιά πως υπάρχει και κάτι άλλο, πίσω από τα προφανή, τα ηχηρά και τα λαμπερά. Πως κάθε χώρα, κάθε τόπος, κρύβει αμέτρητα μυστικά. Μένει σε εμάς να κάνουμε μια στάση και να τα αναζητήσουμε. Νομίζω πως ο Ιάσονας τα πήγε πολύ καλά στην αποστολή του.

Μάγια Δεληβοριά

Μάγια, εσύ ταξιδεύεις την Αμαλία και τη Ρόη πιο βόρεια, στη Νορβηγία. Ρωτώ, λοιπόν, και για τη δική σου επιλογή!
Είχα την τύχη να κάνω πριν αρκετά χρόνια ένα road trip στις σκανδιναβικές χώρες και να περιπλανηθώ για μέρες στη Νορβηγία, από το Βόρειο Ακρωτήρι μέχρι το Όσλο. Ήταν ένα από τα ωραιότερα ταξίδια, μέσα στην άγρια φύση της Νορβηγίας. Τα φιορδ που σου έκοβαν την ανάσα, οι παγετώνες, οι καταρράκτες, ο ήλιος του μεσονυχτίου, τα καταπληκτικά πλοία των εξερευνητών στο Όσλο, οι Βίκινγκς και τα Τρολλ έμειναν όλο αυτό το διάστημα μέσα μου και η σειρά των Κατασκόπων της Γεωγραφίας ήταν η κατάλληλη ευκαιρία να γράψω για αυτές τις εμπειρίες και να τις μεταφέρω στα παιδιά. Κρατούσα από τότε τα βιβλία για τους Βίκινγκς και τον Αμούνδσεν, τα παραμύθια και όλο το υλικό που είχα μαζέψει στο ταξίδι και ήμουν σίγουρη ότι κάποια μέρα θα γράψω μια ιστορία για όλους αυτούς τους εξερευνητές που είχα θαυμάσει!

Επιστρέφω στη Λίνα και στον… κόμη Δράκουλα. Γιατί θεωρείς ότι ακόμα και σήμερα ο μύθος του (και όχι τόσο η πραγματική ιστορία του) συνεχίζει να γοητεύει μικρούς και μεγάλους;
Με έχει και μένα απασχολήσει πολύ. Προσωπικά, δεν τα πήγαινα καθόλου καλά μαζί του, καθώς είχα τραυματική εμπειρία από την κινηματογραφική αναπαράστασή του. Ακόμη τρέμω τις φωτογραφίες του Christopher Lee! Νομίζω πως ο Bram Stoker με το λογοτεχνικό του αριστούργημα συνετέλεσε τα μέγιστα στη διάδοση του μύθου του Δράκουλα. Ελάχιστοι γνωρίζουν το ιστορικό υπόβαθρό του. Ο κόμης Δράκουλας, ο σκοτεινός νεκροζώντανος αντιήρωας, προκαλεί τα αντανακλαστικά μας για τον φόβο του θανάτου, τα αναπάντητα ερωτηματικά για τη ζωή «μετά», την αγωνία για την αέναη πάλη του καλού με το κακό. Το υπερβατικό και ανεξήγητο είναι πάντα ελκυστικό για μικρούς και μεγάλους. Μια πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν, ένα μυστήριο που προσπαθούν να λύσουν, μια περιπέτεια που μπορούν να ζουν εκ του ασφαλούς. Ειδικά για τα παιδιά, έχω παρατηρήσει πως αγαπούν τις ιστορίες τρόμου, είτε ως λογοτεχνικό είδος είτε ως προφορικές ιστορίες και αφηγήσεις ενηλίκων. Ίσως έχουν ανακαλύψει έναν τρόπο να διασκεδάζουν και να αμβλύνουν τον φόβο τους. Πάσα στη Μάγια και τους Βίκινγκς, τους οποίους επίσης συνοδεύει μια σειρά από θρύλους – πέραν των ιστορικών στοιχείων. Τελικά, χρειαζόμαστε μια δόση από μυστήριο για να προσεγγίσουμε τόσο την ιστορία όσο και τη γεωγραφία;
Οι Βίκινγκς ζούσαν σε ένα άγριο τοπίο, περιτριγυρισμένοι από έρημες παγωμένες θάλασσες και είχαν να αντιμετωπίσουν πολύ σκληρές συνθήκες. Δημιούργησαν έναν πολιτισμό που διακρίθηκε και επικράτησε σε πολλούς τομείς, αφήνοντας πολλά στοιχεία που μελετήθηκαν και μελετιούνται ακόμη για τη συμβολή τους στην ανθρωπότητα. Αυτό που με γοητεύει είναι η αγάπη τους για την ελευθερία και την εξερεύνηση που τους έκανε να τολμούν να τα βάζουν με τα στοιχεία της φύσης και να επεκτείνουν τη γνώση τους. Η εξερεύνηση έχει περιπέτεια και η περιπέτεια κρύβει πάντα ένα μυστήριο και αυτό είναι κομμάτι της φύσης μας. Χρειαζόμαστε όλοι μας μια δόση μυστήριο για να προσεγγίσουμε όχι μόνο την ιστορία και τη γεωγραφία, αλλά και κάθε πτυχή της ζωής μας.

Πώς εργαστήκατε με τη Λίλα Καλογερή για την εικονογράφηση και τι σας άρεσε περισσότερο στις επιλογές της;
Λίνα: Η Λίλα είναι χαρισματική εικονογράφος και γλυκύτατος άνθρωπος. Πολύ ανοιχτή σε προτάσεις, πολύ λεπτομερής στη δουλειά της. Έχοντας πρόσφατη την ταξιδιωτική εμπειρία της Τρανσυλβανίας, της έστειλα κάποιες φωτογραφίες για τα σκηνικά τοπία της περιοχής. Η Λίλα διάβασε το κείμενο και εστίασε στις εικόνες που την ενέπνευσαν. Νομίζω πως για εκείνη ήταν πολύ απαιτητικό εγχείρημα, γιατί έπρεπε να κρατήσει τον τόνο για όλους τους ήρωες της σειράς και να συνδυάσει το φανταστικό με το ρεαλιστικό στοιχείο. Λίγο πριν από την τελική πρόταση τσεκάραμε μαζί τις λεπτομέρειες της εικονογράφησης, μία προς μία. Η Λίλα βρήκε την ισορροπία ανάμεσα στα αφηγηματικά στοιχεία, την απόδοση του φυσικού τοπίου και των εμβληματικών τοποσήμων, έδωσε μορφή στους χαρακτήρες με απίθανη εκφραστικότητα, κράτησε τον ρυθμό του μυστηρίου και βοήθησε στην κλιμάκωσή του. Μια ιδανική συνεργασία!
Μάγια: Η Λίλα είναι ένα ταλαντούχο πλάσμα που, παρέχοντάς του την απόλυτη ελευθερία, μπορεί να συνομιλήσει με το κείμενο και να φτιάξει έναν μοναδικό χρωματιστό κόσμο που σου δίνει την εντύπωση ότι φτιάχτηκε ταυτόχρονα με το κείμενο. Απόλαυσα κάθε εικόνα της σε όλα τα βιβλία της σειράς και πιστεύω ότι είναι ο ιδανικός τρόπος να αποτυπωθεί στη φαντασία των παιδιών αυτός ο «γύρος του κόσμου». Αγάπησα πραγματικά την Αμαλία, τη Ρόη και τη γιαγιά, τις ηρωίδες του βιβλίου μου, όπως τις φαντάστηκε και μου τις σύστησε η Λίλα.

Γιατί θα προτείνατε στους μικρούς μαθητές να διαβάσουν τα βιβλία σας; Γιατί ξέρετε καλά, υποθέτω, ότι η πλειονότητα των μαθητών από 8-9 ετών ακούει γεωγραφία και… κατεβάζει ρολά. Πώς μπορεί η λογοτεχνία να δώσει πραγματική επιθυμία για γνώση;
Λίνα: Συντάσσομαι με τα παιδιά. Δεν ήμουν από τις μαθήτριες που αγαπούσαν τη γεωγραφία. Μου φαινόταν απίστευτα βαρετό μάθημα, καθώς έπρεπε να θυμάμαι αμέτρητα ονόματα και αριθμούς. Την αγάπησα ξανά ως ενήλικη ταξιδιώτισσα και  τη λάτρεψα με αφορμή τους «Κατασκόπους». Η λογοτεχνία ανοίγει παράθυρα στον κόσμο.  Κάθε  βιβλίο είναι ένα ταξίδι ξεχωριστό. Εμείς διαλέγουμε τον προορισμό, τις στάσεις, την πορεία που θα ακολουθήσουμε. Μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε τη διαδρομή και να ρυθμίσουμε την ταχύτητά μας.  Η σειρά ενεργοποιεί όλες τις συνθήκες για δράση, περιπέτεια, μυστήριο, που κερδίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών. Με την ευρηματική επιλογή του Πορτολάνου, συνδέει την καινοτομία της τεχνολογίας με τη γνώση και κινητοποιεί τα παιδιά προς την έρευνα. Ποιος δεν θέλει να ζήσει μια περιπέτεια και να γνωρίσει μια χώρα και έναν πολιτισμό; Σε ποιον δεν ανοίγει η όρεξη να ταξιδέψει, να ξετρυπώσει μυστήρια και να εξερευνήσει όλα αυτά τα θαύματα που μας περιβάλλουν; Η επιθυμία για γνώση ενεργοποιείται αυτόματα ως μια φυσική διαδικασία που δεν εκβιάζεται από στείρες απομνημονεύσεις, εστιάζει στα πραγματικά ενδιαφέροντα των παιδιών και  πυροδοτεί  τη φυσική περιέργειά τους.
Μάγια: Τα παιδιά παθιάζονται με τις χώρες του κόσμου, ειδικά όταν οι πληροφορίες που παίρνουν για αυτές δεν είναι μόνο αριθμοί, στατιστικές και ονόματα χωρίς μια ιστορία από πίσω τους. Η λογοτεχνία ενσωματώνει στην πληροφορία τον άνθρωπο, τα συναισθήματα, τη φαντασία, τον πολιτισμό, και τότε όλες οι πόρτες του μυαλού ανοίγουν για να αφομοιωθεί η γνώση με τον πιο δημιουργικό και ουσιαστικό τρόπο. Είμαι σίγουρη ότι τα παιδιά που θα διαβάσουν τη σειρά θα ενθουσιαστούν και θα ονειρευτούν μια μέρα να ταξιδέψουν στα μέρη που γνώρισαν μέσα από τις συγκεκριμένες σελίδες και να ζήσουν τη δική τους περιπέτεια.

Τέλος, αν εσείς επιστρέφατε στην παιδική σας ηλικία και γινόσασταν Κατάσκοποι της Γεωγραφίας, ποιες άλλες χώρες θα επιλέγατε να επισκεφτείτε, να περιπλανηθείτε και να λύσετε τα μυστήρια που μπορεί να κρύβουν; Ποιες άλλες περιοχές σάς γοητεύουν;
Λίνα: Αν επέστρεφα στην παιδική μου ηλικία, θα έμενα εκεί. Να το ξέρεις! Από κει, λοιπόν, με τη συνδρομή του Πορτολάνου και των φοβερών Κατασκόπων, θα ήθελα να εξερευνήσω τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Με γοητεύει ο πολιτισμός τους, η πολυχρωμία και οι αντιθέσεις τους, τα κοινά μεσογειακά στοιχεία που ανιχνεύονται στην ένδυση, στη διατροφή, στις παραδόσεις. Ποιος ξέρει τι κρύβουν τα παζάρια των πόλεων και η έρημος που απλώνεται πίσω τους; Ακόμα, θα πήγαινα οπωσδήποτε στην Ινδία, στο Δελχί, στην Άγκρα, στη Βομβάη –δεν μπορεί, κάποιο «μαγικό λυχνάρι» θα ξέθαβα! Είναι πολύ πιθανό –αν δεν μεγάλωνα πολύ στο μεταξύ– να πήγαινα και στο Ιράν, να περπατήσω στην Περσέπολη και στο Ισφαχάν. Μου ασκούν μια ιδιαίτερη γοητεία οι περιοχές που βρίσκονται έξω από την comfort zone μου, ως γεωγραφικοί και πολιτιστικοί προορισμοί που μπορούν να θέσουν σε αμφισβήτηση πολλά από τα ευρωπαϊκά στερεότυπά μου. Πολύτιμη εμπειρία σε μια εποχή ραγδαίων μεταβολών, που προκαλούν ο συνεχιζόμενος πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος, η διευρυμένη οικονομική κρίση και η κλιματική αλλαγή.
Μάγια: Μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι όλοι οι συγγραφείς που συμμετέχουμε στη σειρά θα θέλαμε πάρα πολύ ως παιδιά να είχαμε την ευκαιρία να γίνουμε Κατάσκοποι της Γεωγραφίας! Αν επέλεγα να ταξιδέψω κάπου αλλού ως παιδί-Κατάσκοπος θα ήταν σίγουρα στο Μεξικό, σε αυτό το μείγμα πολιτισμών και κουλτούρας που σου δίνει την εντύπωση ότι είναι πολλές χώρες μαζί! Ζούγκλες, αρχαίοι πολιτισμοί, πυραμίδες, ιθαγενείς λαοί, αμέτρητα μυστικά να ανακαλύψεις και πολλά μυστήρια να λύσεις!Η επιστροφή του κόμη Δράκουλα και το μυστήριο με τις νυχτερίδες, της Λίνας Μουσιώνη, και Το μυστικό των Βίκινγκς, της Μάγιας Δεληβοριά, κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε εικονογράφηση της Λίλας Καλογερή.