BookToking με τις Εκδόσεις Διόπτρα

0

Πριν από λίγους μήνες, οι Εκδόσεις Διόπτρα άνοιξαν ξανά, έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια, το υπέροχο πατάρι του βιβλιοπωλείου τους για να υποδεχτούν, με αφορμή την επίσκεψη του James Norbury στην Αθήνα, φίλους-ανθρώπους του βιβλίου για να συζητήσουμε –επιτέλους– διά ζώσης για αγαπημένα αναγνώσματα που διαβάσαμε ή που θα διαβάσουμε μελλοντικά. Χάρηκα που ξαναείδα κόσμο με τον οποίο μιλούσαμε μόνο διαδικτυακά εδώ και καιρό, χάρηκα που είδα και καινούργιο κόσμο να δίνει το παρών στην εκδήλωση. Όσοι περισσότεροι είμαστε που προωθούμε τη φιλαναγνωσία σε κάθε ηλικία, τόσο το καλύτερο!
Όταν δόθηκε ο λόγος στους καλεσμένους για να θέσουν τις ερωτήσεις τους, παρατήρησα να «ζουζουνίζει» ευχάριστα μια ομάδα με νεαρά κορίτσια, που πήραν το μικρόφωνο και άρχισαν να «βομβαρδίζουν» τον υπεύθυνο εκδοτικού με ερωτήσεις σχετικά με κάμποσα αγγλόφωνα και άγνωστα σε εμένα βιβλία: «Πότε θα βγει το τάδε;» «Μήπως πήρατε τα δικαιώματα για το δείνα;» «Μπορώ να φτιάξω ένα βίντεο promo για το άλλο;» «Θέλετε να σας πω τις σκέψεις μου για το παράλλο;» Το υπόλοιπο κοινό, το παλιό, το ορθόδοξο, σάστισε. Ποιες είναι αυτές και τι παραπάνω ξέρουν από εμάς; Στην αίθουσα άρχισε σταδιακά να ψιθυρίζεται από στόμα σε στόμα η αλήθεια: «Ωωω, είναι οι BookTokers!» «Οι BookTokers; Τι σημαίνει αυτό;» «Αυτές που παρουσιάζουν βιβλία στο BookTok, δηλαδή είναι TikTokers που ασχολούνται με το βιβλίο, παιδί μου, είναι πολύ της μόδας, Πού ζεις;»

OK, boomer!
Οι «παλιές» φτύσαμε στον κόρφο μας, μνημονεύσαμε τα έφηβα και νέα ενήλικα παιδιά μας μας και δηλώσαμε η μια στην άλλη ότι αυτά τα πράγματα είναι «του διαβόλου». Δεν μας έφταναν οι εφημερίδες (εγώ το παράκανα, τόσο passeé) τα sites και τα blogs, δεν μας έφτανε το Facebook και βέβαια το Instagram, τώρα να πιάσουμε και το TikTok; Παρόλα αυτά, αμέσως σκέφτηκα ότι τα δυο εφηβάκια μου πλέον μου ζητούν βιβλία που «βλέπουν στο κινητό». Έπειτα από μια σύντομη συζήτηση («Όπου θέλω τα βλέπω, ναι, στο TikTok», «Σιγά μη σου δείξω, προϊστορικιά Boomer») συνειδητοποίησα, αφού τους τόνισα ότι ανήκω στους τελευταίους της Gen-X (1965-1980) και ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ Boomer (1946-1964), ότι οι αναγνωστικές προτιμήσεις των Millenials (1981-1997), της Gen-Z (1998-2010) –και σύντομα και της Gen-A (2011-σήμερα)– τη δεδομένη στιγμή καθορίζονται από το πιο δημοφιλές στις νεαρές ηλικίες μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Όταν ήμουν εγώ στην ηλικία τους, και διάβαζα πλέον λογοτεχνία ενηλίκων ή οριακά crossover –χωρίς φυσικά τότε να γνωρίζω τον όρο, γιατί απλώς δεν υπήρχε– έκανα τις επιλογές μου από τα πολιτιστικά ένθετα των κυριακάτικων εφημερίδων, τα οποία ξεκοκάλιζα ήδη από το δημοτικό. Συνεντεύξεις, λίστες με best-sellers, κριτικές, προτάσεις. Ωραία χρόνια, αλλά… εκσυγχρονιζόμαστε! Αν όχι όλοι, τουλάχιστον η…σημερινή νεολαία που επιλέγει σχεδόν αποκλειστικά τα βιβλία της με βάση όσα βλέπει και ακούει στα νέα μέσα. Δεν μας νοιάζει! Αρκεί που συνεχίζουν να διαβάζουν και να ενημερώνονται, με τον τρόπο που έχει ταιριάξει στη γενιά τους.
Το TikTok απέδειξε πως έχει τη δύναμη να εκτινάξει ένα καλό βιβλίο στην λίστα με τα best seller. Απέδειξε πως και οι μικρότερες ηλικίες διαβάζουν. Απέδειξε πως δεν είναι μόνο χορευτικά και lip-syncing. Το BookTok είναι γεγονός και μετράει πλέον δισεκατομμύρια views. Μοιάζει με μια online λέσχη βιβλίου. Βιβλιόφιλοι συγκεντρώθηκαν κάτω από την ομπρέλα του και σχολιάζουν, αφήνουν τις δικές τους κριτικές, κάνουν τις δικές τους προτάσεις. Τo ΒοοκΤοκ μπορεί να είναι ακόμα σε εμβρυακή φάση στην Ελλάδα, αλλά μέσα στα επόμενα χρόνια αναμένεται να αναπτυχθεί τόσο, που θα επηρεάζει τις αναγνωστικές προτιμήσεις σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό.

Τα βιβλία της Madeline Miller
Ρώτησα, λοιπόν, τους ανθρώπους της Διόπτρας, ποια είναι τα βιβλία εκείνα που επιλέγουν οι έφηβοι και οι νέοι. Το πρώτο παράδειγμα από δικό τους βιβλίο, που επανήλθε στα ευπώλητα 10 χρόνια μετά την κυκλοφορία του χάρη στο νέο μέσο, είναι Το τραγούδι του Αχιλλέα της Madeline Miller.Πολυάριθμα βίντεο με θριαμβευτικά σχόλια για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, οδήγησαν πολλούς να το αναζητήσουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Κάτι ανάλογο συνέβη και με την Κίρκη, της ίδιας συγγραφέα, που παρουσιάζει τους αρχαίους μύθους με τρόπο μοναδικό.

Heartstopper
Πρόκειται για μια τετραλογία Graphic Novels, μια σειρά-φαινόμενο της Alice Oseman, που κατέκτησε τα βρετανικά βιβλιοπωλεία και στη συνέχεια έγινε επιτυχημένη σειρά στο Netflix. Πραγματεύεται την ομοφυλοφιλία, ένα θέμα που απασχολεί ένα ποσοστό εφήβων άμεσα και όλους τους υπόλοιπους έμμεσα. Πόσο δύσκολο είναι να κάνεις coming out στην εφηβεία; Πώς θα επηρεάσει τις σχέσεις με τους γονείς, τους φίλους, τους συγγενείς; Τα τέσσερα βιβλία Ένα αγόρι γνωρίζει ένα αγόρι, Φιλί, Αποκάλυψη και Ταξίδι περιγράφουν πώς χτίζεται η σχέση δύο νέων αγοριών, του Νικ και του Τσάρλι, και εκφράζουν την ανάγκη για μια κοινωνία μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις· μακριά από διακρίσεις και ομοφοβία. Και τα δυο μου παιδιά, μα και εγώ, τα λάτρεψαν για τον ρεαλισμό τους, το γκρέμισμα του συντηρητισμού που καταστρέφει τους ανθρώπους, και για τα νέα δεδομένα που φέρνουν στην καθημερινότητά μας: Ότι αποδεχόμαστε χωρίς αστερίσκους τη σεξουαλική ταυτότητα του καθενός και συμπορευόμαστε με αποδοχή και αγάπη. Στη σειρά προστέθηκε πρόσφατα και Ο κόσμος του Heartstopper, ένας οδηγός που ζωντανεύει το σύμπαν του Νικ και του Τσάρλι με έγχρωμες εικονογραφήσεις, πλούσιο, αποκλειστικό υλικό από τη συγγραφέα, ένα νέο mini-comic και και μια σειρά από trivia.

Το φαινόμενο Colleen Hoover
Η Colleen Hoover μπήκε δυναμικά στις ζωές μας και στις βιβλιοθήκες μας μέσα από το Booktok. To Τελειώνει με εμάς κυκλοφόρησε το 2016, αλλά έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή βιβλία το 2021 και συνεχίζει να είναι ένας από τους πιο ευπώλητους τίτλους των New York Times, χωρίς σημάδια πτώσης. Σήμερα, στην ίδια λίστα η CoHo, όπως την αποκαλούν οι αναγνώστες της έχει ταυτόχρονα 7 βιβλία, αποτελώντας ένα μοναδικό εκδοτικό φαινόμενο. Οι ρομαντικές, δραματικές, αλλά ρεαλιστικές ιστορίες της απέκτησαν φανατικό κοινό, κυρίως έφηβες και νέες γυναίκες (φυσικά διαβάζονται μονορούφι σε κάθε ηλικία), μια και θίγει θέματα όπως η ενδοοικογενειακή βία και η κακοποίηση, αποδομώντας πατριαρχικά στερεότυπα αιώνων.

Και κλασικά…
Ίσως ακούγεται παράδοξο, αλλά το BookTok έδωσε ώθηση και σε κλασικά κείμενα, τα οποία επανεκδόθηκαν και… σαρώνουν. Γνωρίζατε ότι πλέον στις Εκδόσεις Elxis, που εντάσσονται στη Διόπτρα, μπορείτε να βρείτε εξαιρετικές νέες μεταφράσεις της Άννα Καρένινα, του Λέοντος Τολστόι, των Μικρών Κυριών, της Λουίζα Μέι-Άλκοτ, της Πειθούς και της Περηφάνιας και Προκατάληψης, της Τζέιν Όστεν, της Τζέιν Έιρ, της Σαρλότ Μπροντέ, ενώ στις Εκδόσεις Διόπτρα μπορείτε να βρείτε κείμενα του Χαλίλ Γκιμπράν, του Ουίλιαμ Γκόλντιν (υπάρχει έφηβος που να μη λάτρεψε τον Άρχοντα των Μυγών) ή της Carson McCullers και βέβαια το Όχι πια άνθρωπος του Osamu Dazai, το δεύτερο μυθιστόρημα του κορυφαίου μεταπολεμικού Ιάπωνα συγγραφέα, ένα κλασικό έργο της ιαπωνικής κουλτούρας, που έχει αναχθεί σε θρύλο στον χώρο των manga; Κι όλα αυτά, χάρη στο BookTok!

Τι άλλο ξεχωρίζει;
Έκανα κι εγώ την έρευνά μου και έχω να προτείνω λίγους ακόμα μπουκτοκικούς –επιτρέψτε μου τον νεολογισμό– τίτλους, που ξεχώρισα (ναι, ναι, έφτιαξα λογαριασμό στο TikTok, παρά τις αντιρρήσεις των τέκνων μου, που αμέσως με μπλόκαραν, όπως έχουν κάνει προ πολλού και στα άλλα σόσιαλ, για να παρακολουθώ τα βιβλιοφιλικά βίντεο και γιατί στα οικογενειακά τραπέζια είμαι πάντα η θεία που κάθεται με τη νεολαία).

Ο σκληρόκαρδος πρίγκιπας, της Holly Black (Σειρά: Η γενιά του Ανέμου – No 1): Η Τζουντ ήταν επτά ετών όταν δολοφονήθηκαν οι γονείς της και αυτή με τις δύο αδελφές της πήγαν χωρίς τη θέλησή τους να ζήσουν στη Νεραϊδοχώρα. Δέκα χρόνια αργότερα, το μόνο που επιθυμεί είναι να ανήκει εκεί, παρόλο που είναι θνητή. Πολλά όμως από τα πλάσματα του αλλόκοσμου μισούν τους θνητούς. Και περισσότερο από όλους, ο πρίγκιπας Κάρνταν. Για να κερδίσει μια θέση στην Αυλή, πρέπει να τον αψηφήσει και να αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Η Τζουντ μπλέκεται όλο και περισσότερο στις μηχανορραφίες και τις απάτες του παλατιού, και ανακαλύπτει τη σημασία της πραγματικής δύναμης. Καθώς όμως η προδοσία απειλεί να πνίξει στη βία τη Μεγάλη Αυλή, η Τζουντ θα χρειαστεί να κάνει μια επικίνδυνη συμμαχία για να σώσει τις αδελφές της και την ίδια τη Νεραϊδοχώρα.

Το θεώρημα της αγάπης, της Ali Hazelwood: Η Όλιβ Σμιθ είναι υποψήφια διδάκτορας Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και δέχεται ως πραγματικότητα μόνο ό,τι μπορεί να υποστηριχθεί από δεδομένα. Ως αποτέλεσμα, δεν πιστεύει καθόλου στον έρωτα και στις μακροχρόνιες σχέσεις, παρόλο που η καλύτερή της φίλη, η Αν, είναι μια αθεράπευτα ρομαντική ψυχή. Θέλοντας να την πείσει ότι είναι καλά και ότι προχωράει στη ζωή της, η Όλιβ λέει ένα μικρό ψεματάκι… ότι βγαίνει με κάποιον, και μάλιστα ότι είναι πιο ευτυχισμένη από ποτέ! Όμως η Αν δεν ξεγελιέται εύκολα. Ως γνήσια επιστήμονας η Όλιβ πανικοβάλλεται και για να της το αποδείξει φιλάει τον πρώτο άντρα που βλέπει μπροστά της! Ο άντρας αυτός τυχαίνει να είναι ο Άνταμ Κάρλσεν, ένας από τους πιο απρόσιτους και απαιτητικούς καθηγητές του Στάνφορντ. Παραδόξως, ο Άνταμ συμφωνεί να κρατήσει το μυστικό της και να γίνει κάτι σαν ψεύτικο αγόρι της, αφήνοντας άφωνη την Όλιβ. Και όταν σε ένα συνέδριο ένα αναπάντεχο συμβάν βάζει σε κίνδυνο την καριέρα της, ο Άνταμ κάνει πάλι την έκπληξη και την υποστηρίζει. Ξαφνικά το μικρό τους πείραμα μοιάζει να ξεφεύγει από τον έλεγχο και η Όλιβ ανακαλύπτει ότι το μόνο πράγμα που είναι πιο περίπλοκο από ένα θεώρημα για την αγάπη είναι το να βάλει τη δική της καρδιά στο μικροσκόπιο.

Πρέπει να σε προδώσω, της Ruta Sepetys: Ο δεκαεπτάχρονος Κρίστιαν Φλορέσκου ακούει ροκ μουσική, διαβάζει ποίηση και ονειρεύεται… Η σκέψη όμως είναι θανάσιμο έγκλημα στη Ρουμανία και πρέπει να εξαλειφθεί οτιδήποτε οδηγεί στη διάπραξή του· ελευθερία, γλώσσα, ανθρώπινα αισθήματα. Την εποχή που επικρατεί η απομόνωση, η Σεκουριτάτε προσεγγίζει τον Κρίστιαν ώστε να γίνει πληροφοριοδότης. Είναι ευφυής, γνωρίζει αγγλικά και έχει πρόσβαση στην οικία του Αμερικανού διπλωμάτη. Ο πράκτορας έχει έναν φάκελο και τον εκβιάζει. Το αγόρι αναγκάζεται να στρατολογηθεί, ενάντια στις πεποιθήσεις του και στις διδαχές του παππού του. Δεν μπορεί να εμπιστευτεί κανέναν, ούτε καν την αγαπημένη του Λιλιάνα. Στο σπίτι μιλούν ψιθυριστά. Παντού υπάρχουν «κοριοί» κρυμμένοι σε τοίχους, τηλέφωνα, φωτιστικά. Ο χειμώνας τελειώνει και στους δρόμους της χώρας ψιθυρίζονται λόγια ελευθερίας. Libertate. Ο Κρίστιαν δεν μπορεί να τους απογοητεύσει, ακόμα κι αν οι πυροβολισμοί στο βάθος πλησιάζουν… Ένα οργουελικό θρίλερ για μια γωνιά της ιστορίας που το όρισαν η σιωπή, ο πόνος, μα και η απαρασάλευτη πίστη στο ανθρώπινο πνεύμα, βασισμένο σε αληθινά γεγονότα της Ρουμανικής Επανάστασης του 1989.

Οδηγός φόνων για καλά κορίτσια, της Holly Jackson: Πριν από πέντε χρόνια, η Άντι Μπελ, μαθήτρια λυκείου, φέρεται να δολοφονήθηκε από τον Σαλ Σινγκ. Οι αστυνομικοί είναι σίγουροι πως το έκανε. Όλοι είναι σίγουροι πως το έκανε, εκτός από την Πιπ Φιτζ-Αμόμπι. Έτσι ξεκινάει ένα πρότζεκτ για την εισαγωγή της στο πανεπιστήμιο, προσποιούμενη ότι ερευνά τη συμμετοχή των μέσων ενημέρωσης στην υπόθεση. Διαβάζει αναφορές της αστυνομίας και παίρνει συνεντεύξεις από φίλους των δύο παιδιών. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, η Πιπ δημιουργεί ένα αρχείο, το οποίο τη βοηθάει να σχηματίσει τον χάρτη του εγκλήματος. Αν ο πραγματικός δολοφόνος κυκλοφορεί ελεύθερος, τι είναι διατεθειμένος να κάνει προκειμένου να κρατήσει την Πιπ μακριά από την αλήθεια;

Άνθρωποι που αγαπούν τα βιβλία, της Emily Henry: Η ζωή της Νόρα είναι τα βιβλία. Καθώς έχει διαβάσει πολλά, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι η κλασική ηρωίδα που συναντάμε στα μυθιστορήματα. Δεν είναι απρόσμενα θαρραλέα, ούτε το κορίτσι που όλοι ονειρεύονται να έχουν, και σίγουρα δεν είναι γλυκιά, αθώα και ρομαντική. Στην πραγματικότητα οι μόνοι άνθρωποι που τη βλέπουν σαν ηρωίδα είναι οι συγγραφείς πελάτες της, για τους οποίους κλείνει απίστευτες συμφωνίες, και η μικρή της αδελφή Λίμπι, που της έχει αδυναμία. Για χάρη της συμφωνεί να περάσουν τις καλοκαιρινές διακοπές τους στη Βόρεια Καρολίνα. Η Λίμπι έχει όνειρα για αυτό το ταξίδι. Κυρίως πιστεύει ότι η Νόρα πρέπει να αρχίσει να συμπεριφέρεται λίγο πιο ανέμελα. Όμως, η Νόρα συνέχεια συναντά τον Τσάρλι Λάστρα, έναν βιβλιομανή, φιλόδοξο και κάπως ιδιόρρυθμο επιμελητή βιβλίων. Με μια πρώτη ματιά θα έλεγε κανείς ότι είναι μια όμορφη συγκυρία. Μόνο που αυτοί οι δύο έχουν συναντηθεί πολλές φορές και στο παρελθόν, χωρίς να υπάρξει καμία σπίθα ανάμεσά τους. Αλλά, καθώς πέφτουν συνέχεια ο ένας πάνω στον άλλον, ανακαλύπτουν ότι καμιά φορά η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας δεν είναι τίποτε άλλο από μια καλοφτιαγμένη ιστορία.

Άτλας έξι, της Olivie Blake: Η Αλεξανδρινή Λέσχη, κρύπτη της χαμένης γνώσης από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της αρχαιότητας, είναι η μεγαλύτερη μυστική λέσχη μάγων ακαδημαϊκών στον κόσμο. Όσοι κερδίσουν μια θέση ανάμεσα στους Αλεξανδρινούς θα εξασφαλίσουν μια ζωή πλούτου, δύναμης και κύρους. Μόνο μια φορά κάθε δέκα χρόνια, έξι μοναδικά ταλαντούχοι μάγοι επιλέγονται για τις δοκιμασίες. Οι έξι επίλεκτοι είναι η Λίμπι και ο Νίκο που ασκούν απίστευτο έλεγχο στην ύλη, η Ρέινα, φυσιογνώστρια, που κατανοεί τη γλώσσα της φύσης, η Παρίσα, τηλεπαθητική, που αποπλανεί για να διαβάσει τη σκέψη των άλλων, ο Κάλουμ, χειραγωγός, με παραισθητικές ενέργειες που μετατρέπει όποιον θέλει σε πειθήνιο πλάσμα, και ο Τριστάν που αναγνωρίζει τα ξόρκια και τις ψευδαισθήσεις. Όταν οι υποψήφιοι στρατολογούνται από τον μυστηριώδη Άτλας Μπλέικλι, μαθαίνουν ότι θα έχουν στη διάθεσή τους έναν χρόνο για την τελική επιλογή. Ποιος έχει τη θέληση και την ικανότητα να τα καταφέρει, ενώ η πραγματικότητα θολώνει μέρα με τη μέρα και η ηθική αρχίζει να διαβρώνεται; Αν οι έξι υποψήφιοι αποδείξουν στον εαυτό τους ότι είναι οι καλύτεροι, θα επιβιώσουν, τουλάχιστον οι περισσότεροι…