Αικατερίνη Παπαγεωργίου: Το θέατρο μπορεί να αλλάξει ριζικά την κοινωνικοπολιτική στάση μας

0

Η νεότατη και συνάμα υπερταλαντούχα σκηνοθέτιδα Αικατερίνη Παπαγεωργίου έχει κάνει και φέτος αισθητή την παρουσία της στα θεατρικά δρώμενα της Αθήνας, παίρνοντας, μάλιστα, μια φιλόδοξη πρωτοβουλία: Την αναβίωση του θεάτρου Μπέλλος από την ομάδα της The Young Quill, όπου και παρουσιάζει δουλειές δικές της, για μικρούς και μεγάλους, και δουλειές άλλων συναδέλφων της. Εμείς τη συναντήσαμε με αφορμή την παιδική-εφηβική παράσταση Ειρήνη, μα φυσικά δεν μείναμε μόνο εκεί.

1. Αικατερίνη, χαιρόμαστε που σε φιλοξενούμε ξανά στις σελίδες μας. Θέλεις καταρχάς να μας πεις λίγα λόγια για εσένα και την ομάδα σου; 

Η ομάδα The Young Quill ξεκίνησε από το Λονδίνο το 2018 και έκτοτε έχει δραστηριοποιηθεί με παραστάσεις στην Αγγλία και στην Ελλάδα. Πριν από λίγους μήνες, αναλάβαμε την επαναλειτουργία του θεάτρου Μπέλλος στην Πλάκα. Ήταν κάτι που προέκυψε εντελώς απροσδόκητα. Ωστόσο, πήραμε την απόφαση να το τολμήσουμε και έτσι παραδοθήκαμε σε αυτό. Στόχος μας είναι ο χώρος να αποτελέσει τοπόσημο για θεατρικές ομάδες. Φέτος, όλο ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός έχει δημιουργηθεί εστιάζοντας στην ελληνική δραματουργία και στη σύγχρονη ελληνική μουσική παράδοση. Η δικιά μου εμπλοκή με το θέατρο προέκυψε πριν από 8 χρόνια, όταν ετοιμαζόμουν να φύγω για σπουδές χορού στο εξωτερικό, αλλά την τελευταία στιγμή αποφάσισα να κάνω θέατρο, για κάποιον λόγο που ακόμα και σήμερα δυσκολεύομαι να αποκωδικοποιήσω. Σπούδασα Παραστατικές Τέχνες στο Royal Central School of Speech and Drama και στη συνέχεια έκανα το μεταπτυχιακό μου στη Σκηνοθεσία Θεάτρου στο πλευρό της Katie Mitchell. Γύρισα στην Αθήνα το 2019, λίγο πριν ξεκινήσει η πρώτη καραντίνα. Ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος. Παρόλα αυτά, είμαι ευγνώμων. Στάθηκα τυχερή. Πράγματα που είχα ονειρευτεί και πάλευα πολύ για να συμβούν, πραγματοποιήθηκαν. Επομένως, άρχισα να εργάζομαι ως σκηνοθέτις στην Αθήνα και πάντα η μια δουλειά έφερνε την επόμενη.

2. Έχεις αποφασίσει να απευθύνεσαι περισσότερο στο εφηβικό κοινό, σωστά; Γιατί αυτή η επιλογή; Είναι πολύ δύσκολο να “τιθασεύσεις” αυτή την ηλικιακή ομάδα και να τη βάλεις να καθίσει να δει μια θεατρική παράσταση. 

Θα έλεγα ότι έχω αποφασίσει να απευθύνομαι σταθερά και στο εφηβικό κοινό. Η εφηβεία είναι μια  σύνθετη ηλικία, δεν είσαι ούτε παιδί ούτε ενήλικος. Είναι μια μεταίχμια περίοδος που ενώ τα άτομα προσδιορίζουν την ταυτότητα τους ταυτόχρονα καλούνται να αρχίσουν να τοποθετούνται συνειδητά και στο κοινωνικό σύνολο. Η κατανόηση και η ομαλή ένταξη του ατόμου στην κοινωνία είναι αυτό που έλειπε σε εμένα, προσωπικά, από το σχολείο την περίοδο της δικής μου εφηβείας. Η παιδεία έχει γίνει εκπαίδευση που χρησιμοποιείται εργαλειακά για την επίτευξη ατομικών στόχων και συχνά τα παιδιά καλούνται να ανακαλύψουν μόνα τους, μεγαλώνοντας, πώς να αντεπεξέρχονται στις παθογένειες της σύγχρονης πραγματικότητας. Το «έλλειμα» αυτό που εντόπιζα, με οδήγησε στην επιθυμία να απευθύνομαι στο εφηβικό κοινό και κυρίως με κείμενα που θέτουν στον πυρήνα των ενδιαφερόντων τους πολιτικούς και κοινωνικούς προβληματισμούς. Σίγουρα είναι δύσκολο να κεντρίσεις το ενδιαφέρον των παιδιών στις ηλικίες της εφηβείας. Από την άλλη, όμως, επειδή βρίσκονται σε όλη αυτή την προσωπική αναζήτηση, έχουν μεγάλη ανάγκη για ερεθίσματα και εποικοδομητικό διάλογο, που θα προαγάγει αυτή την πολύ προσωπική και καίρια διεργασία που τους συμβαίνει.

3. Η Ειρήνη σου, βέβαια, απευθύνεται και σε μικρότερα παιδιά… Ποιους θα καλούσες, λοιπόν, να έρθουν στο θέατρο Μπέλλος να δουν την παράσταση; 

Η «Ειρήνη» είναι μια παράσταση που θεματικά η διασκευή της απευθύνεται σε παιδιά των τελευταίων τάξεων του δημοτικού και του γυμνασίου. Ωστόσο, καθώς η εξέλιξη της πλοκής είναι σχετικά απλή, πήραμε την απόφαση να στήσουμε την παράσταση με τρόπο ώστε να μπορούν να την παρακολουθήσουν και νεότεροι θεατές. Είναι πολλά τα κωμικά στοιχεία. Το τραγούδι και ο χορός καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της παράστασης και ως έτσι έρχονται –και μέχρι στιγμής φαίνεται να γοητεύονται– και πολύ μικρότερα παιδιά.

4. Γιατί επέλεξες την Ειρήνη; Έχει να κάνει η επιλογή σου και με την τρέχουσα κατάσταση στην Ουκρανία; Έχεις να περάσεις κάποιο επιπλέον μήνυμα μέσα από τη συγκεκριμένη δουλειά ή απλώς αφήνεις τον Αριστοφάνη να ταρακουνήσει το κοινό;  

Το θέμα της ειρήνης και του πολέμου, δυστυχώς, παραμένει πάντα επίκαιρο. Φυσικά, η επικαιρότητα που προέκυψε με την κατάσταση στην Ουκρανία παρότρυνε την επιλογή μας. Ο Αριστοφάνης έχει θέσει δύο πολύ βασικούς πυλώνες ως προς τον τρόπο επικράτησης της ειρήνης, αλλά και τους λόγους της σημαντικότητας της. Σε αυτούς τους πυλώνες έχουμε βασιστεί και εμείς στη διασκευή μας, προσθέτοντας σύγχρονα παραδείγματα ώστε να ανταποκρίνονται στην κατάσταση του σήμερα. Ο Αριστοφάνης εξηγεί με απλό και πρακτικό τρόπο τους λόγους που είναι σημαντική η ειρήνη, οι οποίοι σχετίζονται με την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας και την οικονομική ευμάρεια. Παράλληλα, με τον τρόπο του, εξηγεί ότι η ειρήνη ως προτεινόμενη συνθήκη είναι κάτι που για να υπάρξει απαιτεί την ενεργό και συνειδητή συμμετοχή όλων μας, γεγονός που μας κάνει να νιώθουμε και να είμαστε και οι ίδιοι υπεύθυνοι. Έχω την εντύπωση ότι η αποφυγή των ρομαντικών και ευθέως φιλοσοφικών προσεγγίσεων του θέματος είναι αυτό που κάνει το έργο ρεαλιστικό, απτό και άρρηκτα συνδεδεμένο με το σήμερα. 

5. Φυσικά, έχεις βάλει τη δική σου πινελιά στην κλασική κωμωδία. Ποια σύγχρονα στοιχεία έχεις εντάξει; 

Το έργο παρουσιάζεται σαν ένα σύγχρονο παραμύθι, διατηρώντας το στοιχεία του σουρεαλισμού των παραμυθιών, όπως το γεγονός ότι ο Τρυγαίος ταξιδεύει στον Όλυμπο καβαλώντας ένα σκαθάρι. Παράλληλα, ο κόσμος που παρουσιάζεται στο έργο ανταποκρίνεται στο σήμερα. Το δωδεκάθεο έχει μετατραπεί σε ΔΙΑΣ Α.Ε., εταιρεία διαχείρισης και διοίκησης του κόσμου. Ο Ερμής είναι υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας. Ο Πόλεμος ευνοεί την αισχροκέρδεια και την αναξιοκρατία. Ο Ερμής δωροδοκείται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της διαφημιστικής προβολής.

6. Πέραν των όσων προανέφερες, πώς εργάστηκες πάνω στο κείμενο, ώστε να γίνει πιο φιλικό προς τη σύγχρονη νέα γενιά; Πώς κατάφερες, δηλαδή, να κερδίσεις το δύσκολο, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, κοινό των μαθητών;  

Όταν δουλεύαμε με την ομάδα τη διασκευή είχαμε αναγνωρίσει ότι ενδεχομένως έχουμε πλέον ελλείψεις σε σχέση με την κουλτούρα των παιδιών σήμερα. Έτσι, αποφασίσαμε και συμβουλευτήκαμε παιδιά από το φιλικό και οικογενειακό μας περιβάλλον προκειμένου να μας συνδράμουν στο να είναι εύστοχες οι αναφορές μας. Ανατρέχαμε συστηματικά στα παιδιά για να διασφαλίσουμε την επιτυχία της διαδικασίας. Τελικά, νομίζω ότι σε ένα μεγάλο βαθμό τα καταφέραμε, καθώς τα παιδιά φαίνεται να αντιλαμβάνονται πολλά από τα κωμικά στοιχεία και να συμμετέχουν στην παράσταση.

7. Ποια είναι η αγαπημένη σου σκηνή και ποια -αντιλαμβάνεσαι ότι- είναι η αγαπημένη σκηνή των θεατών; 

Η αγαπημένη μου σκηνή είναι η δεύτερη επίσκεψη του Τρυγαίου και του χορού στον Όλυμπο, εκεί όπου συναντούν τον Ερμή και προσπαθούν να εκμαιεύσουν πληροφορίες προκειμένου να καταστρώσουν το σχέδιο απελευθέρωσης της Ειρήνης. Έχω την εντύπωση ότι αυτή είναι μια σκηνή που θέτει πολλά ερωτήματα γύρω από το θέμα των ανθρώπινων σχέσεων και του τρόπου που οι προθέσεις επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας. Οι νεαροί θεατές, νομίζω, αγαπούν τη σκηνή της τελικής απελευθέρωσης της Ειρήνης, όταν δηλαδή φτάνουμε στο σημείο που οι «καλοί» νίκησαν.

8. Πάμε και λίγο στον θεατρικό χώρο όπου στεγάζεστε! Ανακαίνισες και ανέλαβες τα ηνία του Θεάτρου Μπέλλος με ποιον σκοπό; Δεν ήταν μεγάλο ρίσκο η κίνησή σου αυτή;  

Το ρίσκο ήταν τεράστιο. Ωστόσο, όταν μας προσφέρθηκε αυτή η ευκαιρία θελήσαμε να το τολμήσουμε. Είχαμε και τον φόβο ότι αν δεν το κάνουμε τώρα, ίσως και να μην προκύψει ξανά. Δεν είμαι μόνη μου και αυτό είναι κάτι που πάντα με γεμίζει με αισιοδοξία και πίστη. Είμαστε αρκετοί που παλεύουμε για ένα κοινό σκοπό και όραμα. Από την άλλη, η πραγματικότητα λέει ότι θελήσαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο ψυχαγωγίας και συν-δημιουργίας. Αυτό το λέω με την έννοια του ότι αν δεν πετύχαινε δεν παίρναμε κανέναν στο λαιμό μας, δεν πηγαίναμε για εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Το ρίσκο ήταν σε πρώτη φάση προσωπικό.

9. Είσαι μόλις 26 ετών και ήδη μητέρα εδώ και κάποια χρόνια. Ένιωσες ποτέ τη νεαρή ηλικία σου, αλλά και τη μητρότητα ως “εμπόδια” στην αξιόλογη καριέρα που σταδιακά χτίζεις; Πώς τα κατάφερες/καταφέρνεις; 

Το νεαρό της ηλικίας μου σίγουρα έχει υπάρξει εμπόδιο σε στιγμές. Όταν τελείωσα το μεταπτυχιακό μου, ένιωθα πολύ έτοιμη να δουλέψω και να δοκιμάσω πράγματα. Ωστόσο, άτομα με τα οποία συναναστρεφόμουν δεν ήταν εξίσου έτοιμα να με εμπιστευτούν λόγω της ηλικίας μου. Προσπαθούσα και προσπαθώ πάντα να το αντισταθμίζω αυτό ούσα όσο το δυνατόν γίνεται πιο υπεύθυνη και συνεπής. Η μητρότητα είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Με έπιασε κάπως εξ απήνης αλλά τελικά προφανώς και προέκυψε από επιλογή. Δεν είναι εύκολο να δουλεύεις πολύ, όταν μάλιστα βρίσκεσαι και στο πλαίσιο μιας μονογονεϊκής οικογένειας. Από την άλλη, κάπως πολύ ρομαντικά αποφάσισα ότι μας εμποδίζουν τα πράγματα που επιλέγουμε να βλέπουμε ως εμπόδια. Έχω επιλέξει να βλέπω τη μητρότητα, που έτσι και αλλιώς με άλλαξε πυρηνικά και άλλαξε τον τρόπο που βλέπω τον κόσμο, ως δώρο. Αυτό είναι άλλωστε. Βέβαια, για να είμαι δίκαιη και όχι αγνώμων, είχα και έχω την αμέριστη υποστήριξη της οικογένειας μου. Ενδεχομένως, να μην μπορούσα να πω τα ίδια αν η μητέρα μου δεν με στήριζε τόσο. Όπως και να έχει, όπου υπάρχει θέληση είναι πολύ πιθανό να βρεθεί και ο τρόπος.

10. Τέλος, γιατί θα πρότεινες σε ένα παιδί, σε έναν έφηβο, σε έναν γονιό, σε έναν εκπαιδευτικό να έρθει να δει την “Ειρήνη” σου; Και σε ποιον βαθμό πιστεύεις ότι μπορεί μια θεατρική παράσταση να επηρεάσει την κοινωνικοπολιτική στάση του κάθε θεατή; 

Θεωρώ ότι η «Ειρήνη» είναι μια παράσταση στην οποία ο θεατής θα γελάσει και θα περάσει καλά, ανεξάρτητα από την ηλικία του. Αυτό που ενδεχομένως αλλάζει ανάλογα με τις ηλικίες και τις ιδιότητες είναι η ταύτιση και ο προβληματισμός απέναντι στην ουσία του έργου του Αριστοφάνη. Είμαι πεπεισμένη ότι το θέατρο μπορεί να αλλάξει ριζικά την κοινωνικοπολιτική στάση μας. Η μεγαλύτερη απόδειξη για αυτό, είμαστε όλοι εμείς που ασχοληθήκαμε με το θέατρο- μάλλον, κάποια στιγμή είδαμε κάτι που μας συντάραξε τόσο ώστε να μας κάνει να θελήσουμε να γίνουμε «ένα» με αυτό. Τα πράγματα βέβαια είναι πάντα «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Από την πλευρά των θεατών απαιτείται διάθεση και διαθεσιμότητα. Ταυτόχρονα, οι καλλιτέχνες πρέπει να θέτουν έντιμα ερωτήματα.

Ειρήνη

Συγγραφέας: Αριστοφάνης
Μεταφορά και Διασκευή: Oμάδα The Young Quill
Σκηνοθεσία: Αικατερίνη Παπαγεωργίου
Σύνθεση Μουσικής: Γιάννης Χριστοδουλόπουλος
Χορογραφίες: Χρυσηίς Λιατζιβίρη
Μουσική Διδασκαλία: Χριστίνα Κωστέα
Σκηνικά και Κοστούμια: Έλλη Εμπεδοκλή
Φωτισμοί: Κωστής Μουσικός
Βοηθός Σκηνοθέτη: Έφη Λεωνίδα
Παίζουν (αλφαβητικά): Νίκος Γιαλελής, Απόστολος Καμιτσάκης, Χρήστος Καραβέβας, Κώστας Κουτρούλης, Χριστίνα Κωστέα
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Γραφιστική επεξεργασία: Indigo Creative

Πληροφορίες
Θέατρο Μπέλλος: Κέκροπος 1, Πλάκα – Ακρόπολη
Κυριακή πρωί στις 11:00.
Διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά

*Πραγματοποιούνται και πρωινές παραστάσεις τις καθημερινές για σχολεία.
Τιμή εισιτηρίων: 12 ευρώ, 8 ευρώ (μειωμένο)
Προπώληση: www.viva.gr
https://www.theyoungquill.com
https://theatrompellos.gr
https://www.facebook.com/theatrompellos/
https://www.instagram.com/theatrompellos